odpady

W energetyce jądrowej stawiamy dopiero pierwsze, nieśmiałe kroki. I bywa, że nogi nam się plączą i tracimy równowagę. Tak jak w przypadku odpadów, które gdzie musimy w przyszłości składować. Ale od dwóch lat nie potrafimy znaleźć chętnej do tego zadania gminy. A może lepiej kopiować od najlepszych? Ostatnim hitem są głębokie, geologiczne składowiska. Szlak przeciera Finlandia.

Pierwszy raz pytałem Ministerstwo Klimatu i Środowiska o wybór lokalizacji dla nowego składowiska odpadów radioaktywnych, w związku ze zbliżającą się coraz większymi krokami budową pierwszej w Polsce elektrowni jądrowej, w pierwszej połowie 2023 r. Potem nabór chętnych gmin ze względu na brak chętnych, parę razy przekładano. Ale jak zapytałem teraz, czy zgłosili się jacyś samorządowcy, usłyszałem, że resort klimatu już się tym nie zajmuje.

Według najnowszego raportu Deloitte aż trzech na czterech badanych planuje skorzystać z promocji Black Friday, to ponad 20 proc. więcej niż przed rokiem. Ale czy jest się z czego cieszyć? Niekoniecznie, bo wiąże się to z rosnącymi kosztami środowiskowymi. Jednak na horyzoncie pojawia się nowy trend: nabywanie doświadczeń zamiast bezmyślny konsumpcjonizm.

Może i liczba składanych tygodniowo wniosków w ramach programu Czyste Powietrze bije na łeb i szyję średnią z zeszłego roku i regularnie już przewyższa 5000, ale i tak tego w danych o jakości powietrza wcale nie widać. Smog cały czas ma się u nas bardzo dobrze i nigdzie się nie wybiera. A im zimniej, tym bardziej przydusza. Wystarczy spojrzeć na rekordzistę z początku października - we wsi w woj. śląskim przekroczono normy o ponad sześć tysięcy procent.

Cartoon Network do tej pory kojarzył się tylko z oglądaniem bajek, ale teraz dziecięcy kanał idzie o krok dalej, bo nawiązał właśnie współpracę z Envision Racing, aby edukować dzieci. Ruszyła już kampania, która poprzez zabawę informuje, angażuje i wzmacnia pozycję dzieci w zakresie świadomości dotyczącej e-odpadów, bo według badania 70 proc. dzieci w wieku 6-11 lat w regionie EMEA nic nie słyszało na ten temat lub nie było pewne, co to pojęcie oznacza.

Coraz większymi krokami zbliża się debiut polskiego systemu kaucyjnego, który ma ruszyć pełną parą od nowego roku. Przygotowania trwają cały czas. W ich ramach jeden z bardziej znanych producentów wody mineralnej Muszynianka dołącza do spółki PolKa - Polska Kaucja, utworzonej przez Fundację Odzyskaj Środowisko, i stanie się jej akcjonariuszem.

Od lat badacze donoszą, że cząstki mikroplastiku odnajdują dosłownie wszędzie. I nie mówimy w tym przypadku o mapie świata tylko o mapie ludzkiego organizmu. Bo też ten plastik jest z nami wszędzie, w jedzeniu i piciu też. Mnożą się już naukowe publikacje o konsekwencjach dla ludzkiego zdrowia przez taki stan rzeczy. Teraz amerykańscy naukowcy sugerują związek sztucznych tworzyw z męską erekcją i płodnością.

Chyba tylko na palcach jednej dłoni można policzyć tych, którzy ciągle wierzą, że budowa pierwszej w Polsce elektrowni jądrowej ruszy zgodnie z planem, czyli w 2026 r. Okazuje się, że kłopot jest nawet z wyborem gminy, gdzie w przyszłości będą trafiać odpady promieniotwórcze. Ze względu na brak chętnych rząd już raz ten nabór przedłużał. Właśnie dowiedzieliśmy się, że Ministerstwo Klimatu i Środowiska chce swoje poszukiwania wydłużyć przynajmniej do końca roku.

Przedsiębiorcy skupieni w Polskiej Izbie Handlu nie będą zadowoleni z takiego obrotu sprawy, ale z najnowszego badania opinii publicznej, zleconego przez Tomra Collection Polska, jednoznacznie wynika, że zdecydowana większość z nas popiera wejście w życie od 1 stycznia 2025 r. systemu kaucyjnego. Ale jak wskazuje inna ankieta: mity recyklingu cały czas mają się u nas bardzo dobrze.

Ostateczna lokalizacja dla pierwszej w Polsce elektrowni jądrowej jest już klepnięta i nie ma od tego odwrotu. Ale w to, że budowa ruszy zgodnie z pierwotnymi planami w 2026 r. i zakończy się w 2033 r., mało kto wierzy. Umiarkowani optymiści mówią o co najmniej dwuletnim opóźnieniu, co w przypadku cały czas potykającej się o własne nogi polskiej dekarbonizacji, źle nam wszystkim wróży, najbardziej naszym rachunkom za prąd. I jest jeszcze jeden kłopot: trzeba znaleźć samorządy, które zgodzą się na składowanie odpadów atomowych. Na razie nie ma chętnych.

Najnowszy tygodnik Polskiego Instytutu Ekonomicznego zwraca uwagę, że pod względem odpadów komunalnych, które trafiają do recyklingu, cały czas mamy sporo do poprawienia, chociaż w ostatnich latach odnotowaliśmy wyraźny wzrost. Ale eksperci nie mają żadnych wątpliwości: albo rząd zajmie się kompleksowo gospodarka odpadami, albo trafimy do recyklingowego ogona UE.

Nowy smartfon co dwa lata, laptop co cztery - to europejska średnia i jednocześnie przykład nadmiernej konsumpcji. Unia Europejska szykuje przepisy, dzięki którym łatwiej i taniej będzie naprawiać produkty, zamiast kupować nowe. Skorzystać mają i klienci, i środowisko.

Zdarza się, że w piecach wciąż lądują odpady, stare meble, płyty wiórowe, miał węglowy, drewno czy biomasa. Ale choć z badań ankietowych Polskiego Instytutu Ekonomicznego wynika, że śmieciami pali 4 proc. polskich gospodarstw domowych, to widać pewną poprawę. I to pomimo kryzysu energetycznego.

Byłe już szefostwo Ministerstwa Klimatu i Środowiska postanowiło na odchodne odpowiedzieć nam na nasze pytanie dotyczące odpadów radioaktywnych i kosztów ich składowania. Okazuje się, że mamy na nie zupełnie inny pomysł niż nasi zachodni sąsiedzi. Ale problemu z odpadami, ich składowaniem i neutralizacją to wcale nie rozwiązuje.

To chyba jedna z nielicznych kwestii, w których zgadza się ze sobą stara władza, z tą nową, która ma nastać w przyszłym tygodniu. Bo dzisiaj w Polsce nikt raczej nie ma wątpliwości, że naszą przyszłością jest energetyka jądrowa, która po węglu ma przejąć rolę stabilizatora w naszym miksie energetycznym. A co z odpadami radioaktywnymi? Niemcy za ich składowanie płacą fortunę, ale podobno dlatego, że zamknęli swoje reaktory. Jak to będzie wyglądać u nas?

Jesienią w ogrodach znaleźć można całe sterty liści czy połamanych gałęzi. Choć istnieją bezpieczne sposoby na to, aby pozbyć się zielonych odpadów, wciąż praktykuje się ich palenie. Warto mieć świadomość, że takie rozwiązanie naraża nie tylko na niebezpieczeństwo ludzi i środowisko naturalne, lecz nawet na karę pozbawienia wolności.

Ministerstwo Klimatu i Środowiska informuje, że do tej pory nie udało się wyznaczyć terenu pod nowe składowisko odpadów promieniotwórczych. Termin dotychczasowego naboru już minął i zdecydowano się o jego przedłużeniu - o ponad pół roku. Ale czy to wystarczy? Może się okazać, że przygotowana przez rząd zachęta finansowa aż tak nie kusi, bo strach przed atomem ciągle ma wielkie oczy.

Chociaż nie do końca wiadomo, jak nowa władza wyobraża sobie transformację energetyczną, to jedno jest raczej pewne: swoją dekarbonizację dalej będziemy opierać m.in. na elektrowni jądrowej. To zaś spowoduje wyraźny wzrost odpadów promieniotwórczych: nisko- i średnioaktywnych. Możliwości składowiska w obecnym składowisku w Różanie już teraz się wyczerpują. Dlatego rząd szuka nowej lokalizacji na tego typu odpady.

Nie milkną echa reportażu TVN24, w którym dziennikarzom udało się dotrzeć do nagrań pracowników kopalni Piast-Ziemowit w Bieruniu (woj. śląskie). Ukazują one zwały śmieci pod ziemią na terenie opuszczonego wyrobiska górniczego. Dyrekcja kopalni nie kryje zdziwienia. Z kolei Polska Grupa Górnicza (PGG) twierdzi, że odpady te powstały w wyniku działania zakładu górniczego. I zapewnia, że nie są ani niebezpieczne, ani toksyczne. Kontrolę zapowiedział już Okręgowy Urząd Górniczy w Katowicach.

Od lat świadomość Polaków w sprawie ekologii bardzo się zmieniła, m.in. nijako wymusił to Jednolity System Segregacji Odpadów, odkąd został wdrożony w 2017 r. Jak wskazują najnowsze badania, praktycznie już każdy Polak sortuje odpady. A co ciekawe, dla większości ankietowanych motywacją jest „chęć zrobienia czegoś dobrego dla środowiska”, ale są też tacy, co robią to tylko po to, by płacić mniej za wywóz śmieci. W której grupie wy jesteście?