Nord Stream

Ten tydzień może zdecydować nie tylko o dalszej kondycji gospodarczej całej UE. Rykoszetem oberwie też Polska. Wszystko zależy od tego, czy Gazprom zakończy zgodnie z planem konserwację Nord Stream 1. Na razie zachowanie Rosjan wskazuje, że wszystkie możliwe opcje są na stole. Trzeba więc brać pod uwagę drastyczne podwyżki cen i racjonowanie energii.

Rosyjski Gazprom przekazał w środę Eni, włoskiemu koncernowi energetycznemu, że zmniejszy dostawy gazu o około 15 proc. Włoski gigant energetyczny poinformował, że Rosjanie nie podali powodu takiego posunięcia.

Ciągle nie jest do końca jasne, jak Niemcy zachowają się w stosunku do embarga na rosyjską energii. Z Berlina co chwilę nadchodzą sprzeczne komunikaty. Chociaż ewidentnie nasi zachodni sąsiedzi są coraz bliżej przebudzenia. Prezydent Niemiec właśnie przyznał, że poparcie Nord Stream 2 było błędem, a rząd federalny przejął niemiecką spółkę-córkę Gazpromu.

Za naszą zachodnią granicą zaczęło się zakrojone na szeroką skalę polowanie. Niemcy za wszelką cenę chcą wytropić winnego aż tak głębokiego uzależnienia się od rosyjskiej energii. Dlatego też w Berlinie coraz więcej popularności zyskuje anegdota, że właśnie z tego powodu w stolicy nagle zdecydowano się schować wszystkie lustra. Bo jeszcze ktoś niepotrzebnie zobaczy tam swoje odbicie.

Putin bez problemu mógłby napisać poradnik, jak przegrać z kretesem wygrany mecz. Mógł cierpliwie poczekać kilka miesięcy i dzięki Nord Stream 2 już całkowicie uzależnić Europę, ale wolał napaść na Ukrainę i zniszczyć w ten sposób misternie układany od lat plan. W efekcie ruszyły wyścigi o to, kto pierwszy się od energii z Rosji odczepi.

Putin się doigrał. Jego oczko w głowie, gazociąg Nord Stream 2, którym chciał jeszcze bardziej uzależnić energetycznie Europę - ma kolejne kłopoty. Po wstrzymaniu certyfikacji rurociągu przez niemiecki rząd, teraz amerykańskie sankcje boleśnie uderzyły w szwajcarską spółkę Nord Stream 2 AG, należącą do Gazpromu, która właśnie bankrutuje.

Najpierw politycy pokazali Moskwie, że tym razem żarty się skończyły i nie będzie żadnego pobłażania. Potem dołączyli inni: instytucje finansowe, organizacje sportowe, świat kultury. Teraz wychodzi na to, że wojna na Ukrainie może kosztować Rosję znacznie więcej, bo ta agresja na nowo prawdopodobnie poukłada klocki w energetycznej układance. Już pierwsi odwracają się plecami do surowców z wschodu. Polska też tak zrobi?

Po nałożeniu sankcji na Rosję i nagłej wolcie Niemiec jednym z wiodących tematów stało się szukanie alternatywy dla rosyjskich surowców energetycznych.

Rosja może zemścić się na Unii Europejskiej za sankcje i zakręcić kurek z gazem. Polska ze swoimi zapasami ma wytrzymać co najmniej miesiąc, ale Ukraina tylko tydzień. Putin może też zdecydować się na inne rozwiązanie i niektórym państwom będzie surowce energetyczne dostarczał nadal, a niektórym wcale. Pewne jest jedno: nie po to Kreml latami uzależniał Europę, żeby teraz z tym nic nie robić.

Uznanie niepodległości „republik ludowych” w Donbasie to o krok za daleko nawet dla socjaldemokratycznego rządu w Berlinie. Kanclerz Niemiec Olaf Scholz właśnie ogłosił wstrzymanie procesu certyfikacji gazociągu Nord Stream 2.

Trwają już pierwsze kuluarowe rozmowy, ale negocjacje rządowe w ramach Forum Krajów Eksportujących Gaz (GECF) wystartują 22 lutego. Główne tematy są dwa: co zrobić, żeby jak najszybciej zwiększyć ilość gazu ziemnego na rynku. A także jak na te finansowe mechanizmy wpłynie ewentualna agresja Rosji na Ukrainę. Nic więc dziwnego, że Władymir Putin ma w tym spotkaniu nie wziąć udziału.

To przykład chyba najbardziej bezczelnego konfliktu interesów wśród przywódców cywilizowanych państw w tym wieku. Tuż przed złożeniem urzędu kanclerskiego w 2005 r. Gerhard Schroeder podpisał z Rosją umowę o budowie Gazociągu Północnego, a kilka tygodni później zasiadł w radzie nadzorczej tego kontrolowanego przez Gazprom konsorcjum. Były polityk CSU dla Kremla pracuje do dziś, a jednocześnie dostaje z niemieckiego budżetu miliony euro na swoje biuro w Berlinie. Są poważne plany, by mu te pieniądze zabrać. Fot. Tim Reckmann/Flickr (CC BY 2.0)

Niemcy rozgrywają swoją partię szachów, w której hetman ma tylko jedno zadanie: tak poukładać energetyczne klocki, żeby Berlin mógł spokojnie dalej zamykać najpierw elektrownie jądrowe, a potem te na węgiel. A będzie to możliwe tylko i wyłącznie dzięki rosyjskiemu gazowi. Dlatego w sprawie konfliktu na Ukrainie rząd naszych zachodnich sąsiadów wyprawia coraz dziwniejsze polityczne piruety.

Po tym, jak budowa nowego bloku węglowego w Elektrowni Ostrołęka, a następnie zakończenie prac i rozbiórka pochłonęły w sumie jakieś 1,5 mld zł – teraz chcemy wydać ponad dwa razy więcej, ale tym razem na moce gazowe. Na szczęście podobnym tropem nadążają Niemcy, którzy wbrew sprzeciwowi kilku państw, do unijnej taksonomii wpychają na siłę gaz ziemny. Taki scenariusz najbardziej podoba się Rosji.

I niby ceny gazu na świecie ostatnio trochę się uspokoiły i przerażające rekordy z grudnia mamy za sobą. I niby do końca sezonu grzewczego już bliżej niż dalej. Ale to wcale nie koniec strachów - ostrzega jedna z najpotężniejszych instytucji finansowych na świecie. Rosja może nam robić gazowe psikusy jeszcze długo, a jak kolejne zimy będą srogie, to biada Europie. I na nic tu uspokajający ton ministra Sasina.

Cały czas nie ma spokoju na granicy rosyjsko-ukraińskiej. Mimo że NATO pręży muskuły i w region konfliktu wysyła kolejne okręty, to Putin i tak ciągle celuje w Kijów i podobno nawet szykuje nowy, marionetkowy rząd, podległy Moskwie. Szefowa Komisji Europejskiej ostrzegła, że jak tak się rzeczywiście stanie, Bruksela uderzy w Rosję tam, gdzie zaboli najbardziej. W Nord Stream 2.

Oprócz eskalacji trwającego już od 2014 r. konfliktu zbrojnego między Kijowem a Moskwą właśnie trwa całkiem inna wojna. Ta energetyczna, w która stawką jest przyszłość gazu ziemnego.

Coraz bardziej zagęszcza się na gazowej szachownicy. Rosja chce dalej odgrywać na niej wiodącą rolę, zwłaszcza że projekt unijnej taksonomii ma traktować gaz ziemny jako paliwo zielone. Polska spod tego energetycznego topora ma uciec dzięki Baltic Pipe, czego Moskwa nie potrafi odżałować i w rewanżu żąda wyższych cen w ramach kończącego się w tym roku kontraktu jamalskiego.

Niemieckie gospodarstwa domowe muszą wziąć pod uwagę serię przykrych podwyżek. W 2020 r. statystyczna niemiecka rodzina na energię elektryczną i gaz wydało średnio 1526 euro. W 2022 r. będą musieli dodatkowo wysupłać 568 euro. A to oznacza, że rachunki pójdą w górę o blisko 40 proc.

Całą obecną politykę prezydenta Rosja Władimira Putina można streścić w następujący sposób: Kreml gra na poróżnienie członków UE, a pomaga mu w tym Gazprom, który dzieli kraje na lepsze i gorsze, nagradzając tych pierwszych i rzucając kłody po nogi tym drugim. Cel jest jeden: szybkie uruchomienie Nord Stream 2. Skutki uboczne w postaci gigantycznych podwyżek rachunków w UE to miód na serce gospodarza Kremla.