Niemcy

W grudniu 2022 r. i w całym ubiegłym roku Polska odnotowała deficyt w handlu międzynarodowym, głównie za sprawą spowolnienia w eksporcie, i to do naszych głównych partnerów handlowych, jak Niemcy. Na dodatek ekonomiści straszą, że szybko z tego dołka nie wyjdziemy.

24 lutego 2022 r. wywrócił niemiecką gospodarkę do góry nogami. Odcięcie od dostaw gazu i ropy ze Wschodu wywołało szok za naszą zachodnią granicą. Jak Niemcy sobie radzą w obecnej sytuacji i co zamierzają w przyszłości – o tym przeczytasz w wywiadzie, jaki Zbigniewowi Biskupskiemu, udzielił prof. dr hab. Tomasz Grzegorz Grosse z Uniwersytetu Warszawskiego.

Wyobrażacie sobie, że w Polsce teren budowy pod nową kopalnię węgla blokują aktywiści klimatyczni? Przywiązują się do drzew i te sprawy? Na miejscu zjawia się kordon policji i wkurzeni górnicy, którzy tę demonstrację odbierają jako cios w ich miejsca pracy. Właśnie świadkami takich wydarzeń jesteśmy teraz w zachodnich Niemczech, gdzie toczy się wojna o o wieś Lutzerath, na terenie której ma powstać nowe wyrobisko.

Już 250 euro, czyli 1071 zł wynosi Kindergeld, czyli świadczenie wypłacane na pierwsze, drugie i trzecie dziecko. Niemiecki rząd postanowił podnieść od 1 stycznia odpowiednik polskiego 500+ i teraz to porównanie wygląda dla nas jeszcze mniej korzystnie. Wprowadzone w 2016 roku świadczenie nigdy nie zostało zrewaloryzowane, co oznacza, że w dziś, w dobie szalejącej inflacji, realna wartość 500+ spada z każdym miesiącem.

Najwięcej w naszym kraju wydają cudzoziemcy przekraczający granicę polsko-niemiecką, na drugim miejscu uplasowali się wjeżdżający do Polski z Ukrainy. Ci pierwsi zostawili u nas aż 4,75 mld zł, drudzy – ponad 1,7 mld zł. W stosunku do 2020 i 2021 to wzrost, ale do czasów sprzed pandemii wciąż sporo brakuje.

Wyobrażacie sobie zasiłek dla bezrobotnych w wysokości 2300 zł? W Polsce ta wizja wydaje się jeszcze nierealna, ale co innego za naszą zachodnią granicą. Niemieckie władze kombinują, jak mogą, by wspomóc obywateli w tych trudnych czasach i między innymi padł właśnie taki pomysł, by wyraźnie zwiększyć wartość zasiłku dla osób pozostających bez pracy. Co na to niemieccy pracodawcy? Możecie sobie tylko wyobrazić, jak wielkie przerażenie wywołała w nich ta wizja.

Sposób na „darmowe” ogrzewanie podbija nie tylko Polskę, ale i naszego znacznie bogatszego zachodniego sąsiada. Różnica polega na tym, że Niemcy już wiedzą, że może być groźny, a tamtejsza straż pożarna na każdym kroku ostrzega przed skutkami eksperymentów z ogniem i ceramiką. Chcesz dogrzewać się donicą ze świeczkami? Zainwestuj w koc pożarniczy, bo wiadro wody może nie pomóc.

Kiedy mogło się wydawać, że Praga razem z Warszawą w końcu zakopały topór wojenny w sprawie Kopalni Turów, Polska po cichu wydała decyzję środowiskową, która pozwala na wydanie koncesji wydobywczej nawet do 2044 r. Oburzyło to naszych południowych sąsiadów, którzy zaczęli sugerować konieczność nowelizacji międzyrządowej umowy. Teraz swoje pretensje zgłaszają też Niemcy, którzy składają skargę do sądu.

To kwestia paru tygodni. Dwóch, może trzech. W tym czasie powinniśmy się już dowiedzieć, kto wybuduje pierwszą, polską elektrownie jądrową. Teraz okazuje się, że te atomowe plany Warszawy martwią Estonię. Z kolei u naszych zachodnich sąsiadów trwa w rządzie cały czas przeciąganie liny i nie ma jeszcze ostatecznej decyzji co do tego, co Niemcy zrobią w przyszłości ze swoimi reaktorami. Zieloni chcą je szybko wyłączać, a liberałowie zwracają uwagę na bezpieczeństwo energetyczne.

Nadchodzące szybkimi krokami gigantyczne podwyżki cen prądu uderzą przede wszystkim w małe przedsiębiorstwa. Kryzys przetrzepie kieszenie piekarzom, właścicielom restauracji, fryzjerom i właścicielom osiedlowych sklepików. Ci, którzy przeżyją zbliżające się tornado, będą zmuszeni mocno podnieść ceny. Chleb po 10 zł to nie chwytliwy slogan mający na celu wyciągnięcie kasy z budżetu, tylko kwestia czasu.

W Polsce węgiel pozostaje bardzo drogi i trudno dostępny. Nic dziwnego, że coraz więcej chętnych szuka zapasów opału w Czechach. Po wprowadzeniu przez rząd kanclerza Olafa Scholza kolejnego pakietu pomocy, zawierającego między innymi zawieszenie na rok dla ciepłownictwa i transportu ceny emisji CO2, przed Polakami mogą otwierać się nowe możliwości. Sprawdziliśmy i ceny zwalają z nóg.

Polski rząd wystąpi do władz federalnych w Berlinie o reperacje wojenne. Prezes Prawa i Sprawiedliwości w 83. rocznicę wybuchu II wojny światowej ogłosił, że zapadła decyzja w tej sprawie. Chodzi o ponad sześć bilionów złotych. To cztery razy więcej, niż wynosi dług publiczny Polski.

Taryfy gazowe jeszcze do końca roku zostaną na obecnych poziomach. To efekt ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców paliw gazowych. Ale ten parasol ma być rozpostarty nad nami tylko do końca grudnia. Potem – patrząc na wyliczenia Niemców – strach się bać. Bo wychodzi na to, że najbardziej uzależnieni od gazu, którzy tym surowcem ogrzewają swoje domy, muszą szykować się na rachunki nie z tej ziemi.

Wydawać by się mogło, że obecny kryzys energetyczny bije, gdzie popadnie i nie ma takich obszarów, w których wbrew wszystkim i wszystkiemu można liczyć zyski. Okazuje się jednak, że to nie jest prawda. Amerykańska branża producentów gazu łupkowego nie dość, że odnotowuje właśnie rekordowy pod względem zysków rok, to jeszcze w dodatku ma prostą drogę do tego, żeby wreszcie wyjść z długów.

W związku z koniecznością wypełnienia u naszych zachodnich sąsiadów dziury energetycznej po gazie z Rosji, mamy właśnie do czynienia w Niemczech z polityczno-gospodarczo-finansowym przeciąganiem liny. I ciągle nie wiadomo, kto te zmagania wygra, i jak Niemcy odpowiedzą na kryzys energetyczny. Czy kolejną szansę dostanie węgiel, czy jednak rząd Olafa Scholza zdecyduje się przedłużyć żywot trzem elektrowniom jądrowym? A może najlepszą receptą będzie jednak gaz łupkowy?

Niemcy nie zamierzają z założonymi rękami czekać na sezon grzewczy bez dostaw rosyjskiego gazu. Stąd porozumienie z Norwegami o większej produkcji surowca. Ale to nie wszystko. Berlin całkiem na poważnie bierze pod uwagę wydłużenie żywota skazanych już na wygaszenie elektrownie jądrowych. Cała zimowa strategia zakłada jeszcze m.in. obniżenie temperatury w budynkach publicznych i możliwy powrót do szczelinowania, w celu uzyskania dostępu do gazu łupkowego.

Władimir Putin chce odpowiedzieć Zachodowi za sankcje kryzysem energetycznym i przed niczym się nie cofnie. Dlatego Gazprom już teraz wymyśla kolejne kłopoty techniczne, które mają tłumaczyć dalsze ograniczenia dostaw gazu. Jak zwykle praktyczni Niemcy nie zamierzają czekać z założonymi rękami na dalszy rozwój wypadków. I po tym, jak nasi zachodni sąsiedzi najpierw przeprosili się z węglem, teraz powoli zmieniają nastawienie też do energetyki jądrowej.

Ceny gazu ziemnego gwałtownie rosną. Z tego powodu krematoria w Niemczech muszą zmniejszyć zużycie energii. Problem jest znaczący, bo ostatnią wolą zdecydowanej większości Niemców jest spopielenie ich zwłok. Tymczasem w Polsce już teraz widać, że drożyzna wymusiła zmiany na cmentarzach. Popularne stają się nagrobki w stylu amerykańskim, bo zwyczajnie są tańsze od marmurowych płyt.

Wojna gazowa już trwa, a rosyjski Gazprom właśnie wytoczył jedne z najcięższych dział. Na giełdzie panuje na razie umiarkowany spokój, ale to może być cisza przed burzą. Na ostateczną rozgrywkę szykuje się cała UE i poszczególne kraje. Sytuacja jest na tyle poważna, że Niemcy są w stanie nawet pogodzić się na chwilę z elektrowniami jądrowymi, spisanymi już na straty.

W maju Niemcy po raz pierwszy od trzech dekad zanotowały deficyt w handlu zagranicznym. To fatalny znak dla gospodarki, której potęga została zbudowana na eksporcie wysokoprzetworzonych dóbr i zaawansowanych technologii. Model przemysłowy oparty na rosyjskim gazie źle znosi kryzys energetyczny, a problemy najpotężniejszej gospodarki w Unii Europejskiej zaczynają ciągnąć w dół całą strefę euro.