Środowisko

Redukcja ilości odpadów z plastiku, recykling, gospodarka obiegu zamkniętego – dla firmy Procter & Gamble to nie korporacyjne slogany, tylko bardzo konkretny kierunek działania. Koncern z powodzeniem wdraża w swoich fabrykach rozwiązania, których celem jest ograniczenie produkcji odpadów, udoskonalenie systemów recyklingu i umożliwienie wielokrotnego użytku opakowań. Kilka z tych fabryk znajduje się także w Polsce.

Jeżeli jeszcze ktokolwiek wierzył w to, że rząd Donalda Tuska jest bardziej zielony od poprzedniej ekipy Mateusza Morawieckiego, to przy okazji glosowania w sprawie rozporządzenia dotyczącego odbudowy zasobów przyrodniczych (Nature Restoration Law), musiał zrozumieć, się myli. Polska znowu pokazała, że z ekologią nie jest za pan brat i była przeciw kolejnemu elementowi Europejskiego Zielonego Ładu, ale tym razem przegraliśmy z kretesem.

Niestety, ale greenwashing to coraz bardziej powszechne zjawisko. Co gorsza: w zieloną butelkę nabijają nas nie tylko przy okazji zakupu np. ekogroszku, który ma tyle wspólnego z ekologią, co pięść z nosem. Okazuje się bowiem, że bajki o ekologii mogą po prostu być pomysłem na biznes. Doskonałym tego przykładem jest zamek w Stobnicy. Ta kontrowersyjna inwestycja od początku raczej demolowała okoliczne środowisko, niż je wspierała. A teraz nęci ekologiczną ścieżką edukacyjną. To trochę tak jakby w fabryce parówek promować kotlety wege.

W Sudanie, gdzie śmiercią głodową zagrożonych jest 5 mln ludzi, mamy do czynienia z bodaj największym kryzysem humanitarnym w historii. I kto w takich okolicznościach martwiłby się jeszcze dodatkowo zmianami klimatu? Zwłaszcza że globalną umowę w tej sprawie z 2015 r. możemy już spokojnie wyrzucić do kosza.

Strefa czystego transportu miała zacząć obowiązywać w Krakowie już za dwa miesiące, ale na początku roku Wojewódzki Sąd Administracyjny ją unieważnił w całości. Władze miasta mają nowy pomysł na wprowadzenie SCT w stolicy Małopolski, który zakłada, że jej pierwszy etap zostanie wprowadzony niemal półtora roku później, czyli dopiero od 1 stycznia 2026 r. Jednak coś za coś – propozycja Zarządu Transportu Publicznego zakłada, że strefa obejmie całe miasto, a nie tylko centrum.

Ostatnio naukowcy wyliczyli, że w najgorszym razie całoroczny lód Arktyki stopi się już za ok. 10 lat - w 2035 r. Teraz zaś włosy stają dęba po lekturze dwóch ostatnich analiz dotyczących z kolei Antarktydy. Wnioski są tyle oczywiste, co też przerażające: topnienie lodu także przyspiesza, co będzie miało fatalne konsekwencje dla reszty planety.

Z raportu Najwyższej Izby Kontroli wynika, że właściciele kempingów nic sobie nie robią z przepisów, które zabraniają im sztucznego poszerzenia plaż. Izba przeprowadziła dwie kontrole i okazało się, że linia brzegowa została przesunięta w głąb morza o kilkadziesiąt metrów. W opinii NIK służby odpowiedzialne za kontrole – Urząd Morski w Gdyni, Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska oraz Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w Gdańsku – nie poradziły sobie z procederem.

Można uparcie mylić pogodę z klimatem i dalej robić bekę z naukowych badań, które jednoznacznie wskazują, że emisjami CO2 i innych gazów cieplarnianych robimy z Ziemi kuchenkę mikrofalową, w której z roku na rok trudniej będzie oddychać. Można również śledzić doniesienia z całego świata i zdawać sobie sprawę z tego, że zmiany klimatu właśnie schodzą z fazy tylko straszenia do fazy realizacji swoich pogróżek. Negowanie tego jedynie dla samego negowania życia nam nie uratuje.

Bardzo różnie ocenialiśmy naszych południowych sąsiadów, którzy parę lat temu oskarżyli naszą kopalnię Turów, że im wypłukuje wody gruntowe. Dla niektórych to był nawet międzynarodowy spisek, który wycelowano w polski węgiel. Tymczasem, jak już emocje wyraźnie opadły, wychodzi na to, że Czesi najzwyczajniej w świecie mieli rację. Tamtejsze Ministerstwo Środowisko ma na to twarde dowody.

Już tak jest, że kłótnie aktywistów z rządem o dalsze finansowanie programu Czyste Powietrze z automatu nie wpływają na jakość tego, czym oddychamy. A jest z tym bardzo źle. Normy przekraczane nawet w 6000 proc. i więcej na nikim nie robią już większego wrażenia. Wychodzi na to, że mamy do takiego zaduchu po prostu się przyzwyczaić.

Mam nieodparte wrażenie, że z plastikiem jest tak samo jak ze smogiem. Tak, wiemy, że jedno i drugie demoluje nasze zdrowie i realnie skraca lata naszego życia. Ale i w jednym i w drugim przypadku tak po prawdzie niewiele robimy, żeby ten stan rzeczy zmienić. Jakbyśmy gremialnie przyjęli, że tak już jest i po co na to w ogóle marnować czas. Teraz światło dzienne ujrzało opracowanie wskazujące, kto konkretnie stoi za tym, że tworzywa sztuczne otaczają nas z każdej strony. To nikt anonimowy, znamy ich doskonale.

O tym, jak bardzo w ostatnim czasie zmiany klimatu przyspieszyły, najlepiej świadczą apele ekspertów, którzy stawiają sprawę jasno: albo na serio weźmiemy się do roboty, albo za chwilę porozumienie paryskie możemy wyrzucić do kosza. Teraz najnowsze badania opisane w Nature dowodzą, że źle dzieje się nie tylko na lądzie, ale również w morzach i oceanach. Wymuszona ciepłem migracja niektórych gatunków może mieć nieprzewidywalne konsekwencje.

Dolna granica globalnego ocieplenia znana jest już od dawna. Kraje podpisując porozumienie paryskie zgodziły się, że zrobią wszystko, żeby wyhamowało na poziomie 1,5 st. C. A co z górną granicą tego nienaturalnego ocieplenia? Okazuje się, że najgorsze prognozy mówią nawet o 4-5 st. C.

Naukowcy i meteorolodzy są zgodni: za ostatnie anomalia pogodowe (m.in. kolejne miesiące z globalnymi rekordami ciepła) odpowiada zjawisko El Nino, które od miesięcy dzieli i rządzi na Pacyfiku. Właśnie ustalono, że może do niego dochodzić coraz częściej. A wszystko przez topniejący na potęgę lód morski w Arktyce. Najbardziej pesymistyczne analizy sugerują, że za prawie 10 lat może być po sprawie.

Ogórki bez folii, saszetki na cukier czy keczup bez plastiku, rozsądniej pakowane zamówienia internetowe. Parlament Europejski przyjął wyczekiwane przepisy wymierzone przeciwko opakowaniom stosowanym przez producentów żywności i napojów, ale i restauracje oraz sklepy internetowe.

Nasza gospodarka odpadami wreszcie po latach wyczekiwania ma wskoczyć na właściwe tory. Ale system kaucyjny to dopiero początek tych wszystkich zmian. Eksperci nie mają cienia wątpliwości: musimy też jak najszybciej wprowadzić w życie Rozszerzoną Odpowiedzialność Producenta (ROP). Na razie spóźniamy się z tym już dwa lata, przez co Komisja Europejska podjęła już wobec nas kroki prawne.

To, że jesteśmy smogową latarnią UE, wiemy nie od dziś. Normy jakości powietrza przekraczane w tysiącach procent - to już od paru lat norma. Na szczęście są też pozytywne przykłady, pojedyncze ale są. Tak jak chociażby podwarszawski Piastów, gdzie wymyślili sobie, że będą przestrzegać kryteriów wyznaczonych przez Światową Organizację Zdrowia (WHO). Teraz w zieloną rewolucję celuje Rybnik, który chce zostać Zieloną Stolicą Europy.

Przygotowany przez Polski Alarm Smogowy (PAS) ranking dotyczy aktywności gmin w programie Czyste Powietrze od początku jego uruchomienia czyli września 2018 r. do końca 2023 r. Zdecydowanie na tle innych wyróżnia się woj. śląskie, które w tym zestawieniu, w pierwszej dziesiątce ma aż sześć swoich reprezentantów.

Wiemy, że smog demoluje nasze płuca, serca i nie tylko. Naukowcy cząstki brudnego powietrza znaleźli nawet w łożysku, które w ten sposób dostają się do płodu. Ostatnie zaś doniesienia sugerują, że zanieczyszczenie powietrza fatalnie wpływa również na płodność mężczyzn. W odpowiedzi nie było i nie ma specjalnie jakiegoś antysmogowego poruszenia. Informacja o tym, że jakość powietrza wpływa katastrofalnie na liczebność owadów, też pewnie nikogo specjalnie nie ruszy.

Śledztwo organizacji Earthsight wykazało powiązania modowych gigantów z plantacjami brazylijskiej bawełny, które przyczyniają się do ekologicznej katastrofy. Wśród zarzutów: nielegalne wylesianie, zawłaszczanie ziem, narażenie setek gatunków na wyginięcie. Oburza też fakt, że takie włókno miało certyfikat organizacji, promujące wyższe standardy w uprawie bawełny.