zakaz handlu

Związkowcy z Solidarności regularnie donoszą do inspekcji pracy o przypadkach naruszania bądź omijania przepisów o zakazie handlu w niedziele. Efekt? Według zainteresowanych: niemal żaden. Sądy umarzają sprawy, tłumacząc swoje decyzje „niską społeczną szkodliwością czynuˮ.

Sklepy w Polsce odkryły w sobie pasję do edukowania i rozwijania czytelnictwa albo przymierzają się do masowego otwierania placówek w niedziele niehandlowe. Jeronimo Martins niby się z tego drugiego pomysłu wycofało, ale cały czas inwestuje w nowe czytelnie i w tej chwili standy z książkami stoją już w większości Biedronek. A za liderem polskiego rynku idą kolejne sieci.

W tym roku niedzielny handel dozwolony jest tylko w siedem dni w roku. Łaskawy ustawodawca umożliwił robienie zakupów w niedziele poprzedzające święta. Z tego powodu w najbliższą niedzielę, ostatnią przed weekendem majowym, zakaz handlu nie będzie obowiązywał.

Ustawa o zakazie handlu w niedziele dokładnie określa, do której godziny sklepy mogą być otwarte w Wielką Sobotę. Większość sieci uznała jednak, że nie będzie wykorzystywać przepisów do granic możliwości i zamyka się wcześniej. Warto o tym pamiętać, bo czeka nas jedna z dłuższych przerw od handlu w całym roku.

W niedzielę, 13 lutego Państwowa Inspekcja Pracy pilotażowo skontroluje otwarte placówki handlowe, w których zachodzi podejrzenie łamania przepisów ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz niektóre inne dni. – Podjęliśmy tę decyzję po doniesieniach medialnych – poinformowała Katarzyna Łażewska-Hrycko, Główny Inspektor Pracy.

Od lutego kończymy z farsą - sklepom na nic się zda udawanie placówek pocztowych, by omijać zakaz handlu w niedzielę. „Solidarność” wreszcie postawiła na swoim, a dyskonty i hipermarkety w końcu się poddadzą i przestaną handlować w dni zakazane. Ale małe sklepy? One ciągle mogą szukać wyjścia, jak ograć prawo, które mówi przecież, że za kasą może stać tylko właściciel sklepu. A jak kasa jest samoobsługowa?

Biedronka w ostatnich miesiącach rosła jak na drożdżach. W trzecim kwartale tego roku sieć sprzedała żywność za 11,2 proc. więcej niż rok temu. I to nie tylko dzięki budowie nowych sklepów, bo zdecydowanie wyższe przychody notowały też istniejące placówki.

W Sejmie uszczelniono przepisy dotyczące zakazu handlu w niedziele. Ale ktoś wpadł na pomysł, żeby wejście tych regulacji w życie opóźnić: z dwóch tygodni – do trzech miesięcy. A to tylko zachęca innych, żeby też handlowali w niedziele, tak długo jak się tylko da.

Możemy już w zasadzie oficjalnie napisać, że zakaz handlu w niedziele znów zacznie obowiązywać. Przepisy uszczelniające ustawę zostały przegłosowane przez Sejm i trafią na biurko prezydenta Dudy. Ale obserwują ostatnie ruchy sieci handlowych, mam wrażenie, że już się na ten scenariusz przygotowały.

Studenci nie są najłatwiejszą grupą do negocjowania stawek. A teraz jedną decyzją rząd sprawił, że za chwilę zostaną realnie jedyną grupą na rynku (poza właścicielami sklepów i ich rodzinami) , która może bezkarnie pohandlować w niedziele objęte uszczelnionym zakazem. Nie wiem jak wy, ale ja chwytam popcorn i czekam na pierwsze rozmowy w sprawie pracy.

Jak donosi firma analityczna Dun & Bradstreet tylko w pierwszej połowie 2021 r. powstało w naszym kraju trzy razy więcej placówek pocztowych niż rok wcześniej. Taka ma być właśnie odpowiedź handlu na zamknięte sklepy w niedziele.

Ostatnio nie ma tygodnia, żebyśmy nie usłyszeli o otwarciu nowych placówek pocztowych. Handel w niedziele zapowiedziały już wszystkie największe sieci spożywcze w kraju. Teraz dołączyło do nich Aldi. I już nawet nie udaje, że chodzi o jakiekolwiek paczki.

Stało się. Decyzja Biedronki o otwarciu sklepów w niedziele pociągnęła za sobą lawinę. Za liderem polskiego rynku spożywczego poszły wszystkie największe marki. Jako ostatnia dołączyła do nich Netto. (fot: wojkowiczanin/wikipedia.org.CC BY-SA 3.0)

O święta naiwności. Myślałem, że po klepnięciu przez Sejm przepisów uszczelniających zakaz handlu w niedziele sieci handlowe zaczną przygotowywać się do odwrotu. Gdzie tam. Weekend ledwo dobiegł końca, a Auchan już zapowiedziało, że też zmienia status swoich sklepów na placówki handlowe.

Wydawało się, że czasu na przemyślenia jest aż nadto. A jednak. Sejmowa komisja wije się i plącze próbując wymóc na sklepach respektowanie zakazu handlu w niedziele. Po dwóch posiedzeniach można stwierdzić, że nie najlepiej jej to wychodzi.

Zakaz handlu w niedziele jeszcze długo będzie fikcją. Posłowie niby załatali stare dziury, ale stworzyli przy okazji nową furtkę. Do tego wszystkiego dla proponowanych zmian założono aż trzymiesięczne vacatio legis.

Kaufland od 5 września dołącza do rebelii wielkich sieci handlowych przeciw zakazowi handlu w niedzielę. Na razie metodę „na placówkę pocztową” wykorzysta 35 z 230 sklepów tej sieci, ale w kolejnych tygodniach mogą do nich dołączyć kolejne. Podobnie jak siostrzany Lidl, swoją decyzję tłumaczy „działaniami konkurencji”.

Ponad 30 tysięcy sklepów spożywczych ubyło w Polsce tylko w latach 2016-2019, W tym samym czasie zagraniczni giganci w rodzaju Biedronki czy Lidla dynamicznie rozbudowywali swoje sieci. Rzeź małych polskich sklepów teraz może bardzo przyspieszyć, bo wielkie sieci na wyścigi otwierają się w niedzielę, wykorzystując metodę „na placówkę pocztową”. Fot. Michael Steeber/Flickr (CC BY-SA 2.0)

Kolejne sieci handlowe ogłosiły dołączenie do zacnego grona placówek pocztowych. Handel w niedziele niehandlowe staje się dla korporacji czymś tak oczywistym jak oddychanie. W przeciwieństwie do małych sklepików – te wciąż podlegają ograniczeniom wprowadzonym kilka lat temu. I z roku na rok ich sytuacja jest coraz cięższa.

I chciałabym, i boję się – ten słynny cytat z „Zemsty” Aleksandra Fredry jak ulał pasuje do poczynań Kauflandu na polskim rynku. Sieć najpierw z pompą oznajmiła, że jej sklepy stają się placówkami pocztowymi, potem, przestraszona reakcją, stwierdziła, że i tak będą zamknięte w niedziele. A teraz mamy kolejny zwrot akcji.