Stopy procentowe

Kiedy stopy procentowe rosną, znaczy, że kiedyś będą też w końcu spadać. Kiedy? Najintensywniej drapią się w tej chwili po głowie ci, którzy zastanawiają się, czy wobec widma dalszy podwyżek nie zamrozić sobie WIBOR-u na obecnym poziomie, przechodząc ze zmiennego na stałe oprocentowanie, więc na pięć lat. I pojawił się już pierwszy poważny głos w tej sprawie: pierwsze obniżki stóp możemy zobaczyć już w przyszłym roku. I to nic, że przez najbliższe trzy lata żywność podrożeje o 25 proc., a energia o 60 proc.

Tarcza antyinflacyjna wcale nie skoczy się w lipcu, ale zostanie na lata? A może nie będzie potrzebna, bo stopy proc. skoczą tak, że wam się nie śniło i szybko rozprawią się z inflacją? Ten poziom ze snów, a raczej z koszmarów, to nawet 10 proc. zamiast obecnych 3,5 proc. I to żadne moje urojenia, to głos analityków z banku ING. Citi Handlowy mówi z kolei, że to bardzo realne. Zapnijcie pasy, bo to znaczy, że rata kredyt na 400 tys. zł skoczyłaby z 1800 zł na 4300 zł.

Potrzebujemy dla Ukraińców niemal z dnia na dzień dziesiątek, setek tysięcy mieszkań, których nie mamy. Oferty najmu kurczą się w zastraszającym tempie, kolejnych mieszkań nie ma kto budować, bo połowa pracowników budowlanych wyjechała walczyć o swój kraj, a i tak ceny materiałów budowlanych szaleją, rosnąc kolejny miesiąc z rzędu o niemal 30 proc. Znaleźliśmy się w pułapce – ceny najmu będą rosły, bo popyt wybuchł, a na zakup własnego mieszkania będzie stać coraz mniej osób, bo stopy procentowe rosną, a KNF nakłada nowe wymogi bezpieczeństwa.

Jastrzębie wypowiedzi prezesa NBP zrobiły wrażenie na inwestorach. Na wykresach euro, dolara i franka wyraźnie widać, jak złoty z każdym słowem szefa banku centralnego nabiera wigoru. Najwięcej nasza waluta odrobiła w środę do dolara.

Mieliście nadzieję, że Rada Polityki Pieniężnej zaczyna hamowanie i przestanie podnosić stopy procentowe? Nic bardziej mylnego. Sytuacja po ataku Rosji na Ukrainę zmieniła się tak, że już pojawiają się głosy, że jesteśmy dopiero w połowie cyklu podwyżek, a rajd zakończy się, gdy stopa referencyjna znajdzie się w okolicach 7 proc. Dla kredytobiorców oznaczałoby to w zasadzie podwojenie wysokości rat.

RPP podniosła stopy procentowe, a to oznacza, że kredytobiorcy zapłacą wyższe raty, a ci, którzy właśnie ubiegają się o kredyt na mieszkanie, dostaną od banku mniej pieniędzy. Zwłaszcza po budzącym grozę wśród kredytobiorców zaleceniu Komisji Nadzoru Finansowego.

W poniedziałek, na dzień przed posiedzeniem RPP, KNF zaleciła bankom, by testowały zdolność kredytową klientów przy udzielaniu kredytów hipotecznych tak, jakby stopy proc. miały wzrosnąć o co najmniej 500 p.b, czyli do 7,75 proc. Szok? We wtorek wzrosły do 3,5 proc. I to na pewno nie koniec.

Takiego napięcia przed ogłoszeniem decyzji RPP w sprawie stóp procentowych chyba jeszcze nie widzieliśmy. W końcu Rada Polityki Pieniężnej podniosła stopy o 75 p.b. Główna stopa referencyjna od środy wynosi 3,5 proc. Rynek oficjalnie oczekiwał wzrostu o 50 p.b., chociaż nie brakowało też głosów, że będzie to 100 p.b.

Kurs fanka szwajcarskiego zbliżył się w poniedziałek do 5 zł i niemal połechtał ten poziom. Ale to nie tylko dlatego, że to polska waluta jest słaba. Frank umacnia się również wobec euro, co dla Szwajcarii staje się poważnym problemem. Na tyle poważnym, że tamtejszy bank centralny straszy, że gotów jest interweniować. Na razie tylko straszy, bo chwilowo pomógł mu rzecznik Kremla.

Coraz więcej ekonomistów uważa, że inflacja w Polsce przekroczy 10 proc. i to pomimo obniżek VAT-u i akcyzy na gaz, prąd i paliwa. To, co w tej chwili dzieje się na rynkach, wygląda jak surowcowa panika. Inwestorzy dyskontują scenariusz, w którym za chwilę Europa zostanie odcięta i od rosyjskiego gazu i od rosyjskiej ropy. Zresztą to drugie chyba w dużym stopniu już się stało niejako oddolnie bez żadnych oficjalnych sankcji.

Nie tak miało być. Wojna w Ukrainie to zagrożenie dla wzrostu gospodarczego, dlatego w ostatnich dniach banki centralne były podejrzewane przez analityków o zmianę kursu i spowolnienie podwyżek stóp procentowych, a nawet obniżki w kolejnym i to mimo inflacji, która się rozszaleje. Ale NBP może po prostu nie mieć wyjścia. Spadające notowania złotego mogą już 8 marca przyprzeć Radę do muru i wymusić ostre podnoszenie stóp. Inaczej frankowicze zaraz zobaczą CHF po 5 zł.

Jeden z największych przeciwników wejścia do strefy euro, prof. Robert Gwiazdowski nagle zmienił front. Euro było złe w czasie pokoju, ale w czasie wojny to nie jest zły projekt – uważa. I proponuje: „Skoro PE przyjął wniosek Ukrainy o przyjęcie do UE, to my złóżmy wniosek o przyjęcie do strefy euro.” Tego chyba nie trzeba komentować.

Złoty zaczął dzień spokojnie, nic nie zapowiadało burzy, do której doszło między ósmą a dziewiątą rano. Kursy euro, dolara i franka szwajcarskiego wystrzeliły do krytycznych poziomów. Skończyło się na interwencji Narodowego Banku Polski, który wprost przyznał, że rzucił na rynek pewną ilość walut z naszych rezerw.

Tarcze nas już nie ochronią. Inflacja nas pożre i za chwilę, niezależnie od starań rządu, może wyskoczyć ponad 10 proc. A wszystko z powodu wojny w Ukrainie. Co zrobi za tydzień RPP? Goldman Sachs straszy, że podwyżki stóp procentowych w Polsce mogą nie zatrzymać się na 5 proc. Ale jest też druga teoria – grozi nam spowolnienie gospodarcze, może nawet krótkotrwała techniczna recesja, a to wręcz odwiedzie RPP od dotychczas planowanych podwyżek. To będzie jedno z najbardziej wyczekiwanych posiedzeń Rady.

Deweloperzy ewidentnie wyczuli nadchodzący kryzys, który było ostatnio już widać choćby po kurczącym się popycie na kredyty hipoteczne i drastycznie ścięli liczbę budowanych mieszkań. Tym samym wyprzedzili ruch rynku - jak nowo budowanych mieszkań będzie mniej niż klientów, ceny nie spadną. A mogłyby się chociaż zatrzymać. Sprytne.

Ropa naftowa mocno w górę, rubel 30 proc. w dół do najniższego poziomu w historii, duże spadki na euro, złotym i innych walutach w regionie – tak rynki zareagowały na sankcje nałożone na Rosję za wszczęcie wojny na Ukrainie.

Wiecie, kto zgarnia więcej z 500+? Wcale nie najbiedniejsi, ale 20 proc. najlepiej zarabiających Polaków. A wiecie, kto miał skorzystać najbardziej z nowej ulgi dla rodzin z co najmniej czwórką dzieci? Najlepiej zarabiający i to po 2 tys. zł miesięcznie. Najbiedniejsi i tak podatku nie zapłacą, więc bez różnicy. A na zamrożeniu WIBOR-u? Też głównie 10 proc. najlepiej zarabiających Polaków. No to weźmy jeszcze Polski Ład - pod naciskami grup interesu reforma została tak zmodyfikowana, że zamiast kosztować budżet 6 mld zł będzie kosztować 16 mld - te 10 mld to prezent dla najlepiej zarabiających. A jednocześnie to właśnie oni najgłośniej dziś płaczą, że żyje im się coraz trudniej, a Polska ich smutku nie dostrzega.

Zamrozić raty, ale nie WIBOR – to nowy pomysł byłego wiceministra finansów. Czy to nie to samo? Nie! Bo kredytobiorcy muszą trochę pocierpieć z powodu podwyżek stóp procentowych, inaczej podwyżki stracą siłę rażenia i długo nie wygramy z inflacją. Ale gdyby tak, zamrozić raty kapitałowe, kiedy WIBOR przekroczy określony poziom, i to tylko na życzenie klienta? Wtedy nie utrudni się tak zadania RPP, po pomoc sięgną tylko ci, którzy naprawdę nie dają już rady obsługiwać kredytu, a za ich kredyty nie będzie musiał płacić podatnik.

Z powodu wojny na Ukrainie inflacja może znowu wymykać się spod kontroli. Trzy pierwsze powody z brzegu: cena ropy przekroczyła psychologiczną granicę 100 dol. za baryłkę, ceny gazu skoczyły aż o 30 proc. zaledwie w jeden dzień, a ceny pszenicy na giełdach rosną o prawie 6 proc., co spowodowało nawet, że giełda w Chicago wstrzymała notowania na ponad godzinę. Wiceprezes największego banku w Polsce przewiduje, że stopy procentowe w Polsce mogą rosnąć szybciej niż dotąd sądziliśmy. A rynek już to wycenia. Kontrakty na WIBOR 6M oszalały i w czwartek przebiły psychologiczną barierę 5 proc.

Nic tak nie broni idei, jak jej kiepska krytyka. Klasa średnia chyba wzięła sobie tę zasadę do serca, bo uparcie próbuje zdyskredytować przeciwników Polskiego Ładu, serwując opinii publicznej oderwane od życia problemy i niezrozumiałe porównania. A na deser funduje nam bajkę o celowym dorzynaniu lepiej zarabiających Polaków za pomocą podnoszenia stóp procentowych. Na miejscu premiera Morawieckiego kończyłbym właśnie pisać replikę, ośmieszyłbym oponentów i ogłosił, że skoro tak wyglądają zarzuty wobec reformy, to znaczy, że działa świetnie.