spółki energetyczne

W piątek 28 lutego mija termin składania przez przedsiębiorców oświadczeń o uzyskanych dopłatach do energii elektrycznej. Spółki energetyczne straszą, że jeśli ktoś tego nie zrobi, będzie musiał zwrócić sprzedawcy prądu całą różnicę między ceną maksymalną a ceną rynkową plus odsetki. Ministerstwo Klimatu i Środowiska w styczniu obiecało przedsiębiorcom, że termin zostanie wydłużony do końca czerwca, ale dwa dni przed terminem przyznało, że wciąż trwają prace nad zmianą przepisów.

Spółka energetyczna ogłosiła w czwartek strategię „Energia jutra zaczyna się dziś”, którą określa mianem najbardziej ambitnego i największego programu inwestycji rozwojowych w historii koncernu. Najważniejsze cele tej strategii sięgającej roku 2035 to bezpieczeństwo energetyczne, modernizacja oraz środowisko. Orlen planuje zwiększenie wydobycia gazu, budowę czterech morskich farm wiatrowych oraz wielkoskalowych magazynów energii, a do tego budowę „co najmniej” dwóch małych elektrowni jądrowych.

Ciągle nie wiadomo, jaki los spotka aktywa węglowe spółek energetycznych, które stanowią dla nich bardzo kosztowny balast, mocno utrudniający zieloną transformację. O skupieniu ich przez Narodową Agencję Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE) można już zapomnieć. Wytwórcy energii są gotowi sami się tym zająć, ale jak się dowiadujemy, rząd cały czas analizuje sprawę i za kilka tygodni powinniśmy poznać wyjście z tej patowej sytuacji.

Pracownicy Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z udziałem policji przeprowadzili przeszukania w siedzibach trzech spółek z grupy kapitałowej Enea. Chodzi o niedozwolone działania tych spółek przy przyłączaniu instalacji OZE do sieci elektroenergetycznych. Prezes UOKiK-u formalnie wszczął w tej sprawie postępowanie wyjaśniające.

Pamiętacie jeszcze Narodową Agencję Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE)? Miała odkupić aktywa węglowe od największych spółek energetycznych. Na to liczyli w PGE, Tauron, Enea i Energa. Ale od miesięcy wiadomo, że to raczej się nie wydarzy. Teraz potwierdza to też najnowsza strategia Enei, z której wynika, że węgiel zostanie z tą spółką jednak na dłuższy czas.

Od tygodni Jastrzębska Spółka Węglowa (JSW) pracowała nad planem naprawczym, aby w końcu wyprowadzić spółkę na prostą. W ostatnim czasie było wyjątkowo trudno, co dobrze było widać po kursie akcji JSW, które od połowy listopada szurały po dnie. Odpowiedzią jest Plan Strategicznej Transformacji, który ma przynieść spółce 8,5 mld zł pozytywnych skutków finansowych. Co z pracownikami? Wychodzi na to, że mogą spać spokojnie.

Narodowa Agencja Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE), która miała odkupić od spółek energetycznych aktywa węglowe, nie powstanie. Z kolei w budżecie państwa na 2025 r. na próżno szukać środków potrzebnych do takiej transakcji. Chociaż Ministerstwo Przemysłu jeszcze kilka miesięcy wcześniej twierdziło, że jest całkiem inaczej. Co w takim razie stanie się z tym węglowym balastem? Spółki zamierzają się go pozbyć jak najszybciej.

Już wiadomo, że Narodowa Agencja Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE), która miała posprzątać aktywa węglowe po spółkach energetycznych, koniec końców nie powstanie. Ale to wcale nie znaczy, że rząd z tą węglową kulą u nogi nic nie chce zrobić. Prowadzone są już rozmowy na ten temat. Ale nawet jak się przedłużą, to same spółki mają kilka scenariuszy na pozbycie się tego balastu. Niestety, w jednym z nich główną rolę odgrywa inne paliwo kopalne - gaz ziemny.

Akcje takich spółek jak PGE, Tauron i Enea ponownie zaczęły tracić na wartości, po tym jak Andrzej Domański, minister finansów, powiedział, że w przygotowanym właśnie projekcie budżetu państwa na 2025 r. nie ma ani złotówki na proces wydzielenia aktywów węglowych, do którego tym samym może w ogóle nie dojść. Eksperci przewidują jednak inny scenariusz.

Historia wydzielania aktywów węglowych ze spółek energetycznych zatacza powoli koło. Po tym, jak rząd Donalda Tuska w ciągu kilku raptem tygodni zmienił zdanie w tej sprawie, jest już raczej pewne, że uda się w końcu przeprowadzić cały proces. Chociaż istnieje cały czas ryzyko, że tak się jednak nie stanie. Eksperci sugerują, że wszystko powinno się rozstrzygnąć w przyszłym roku. Jak to się odbije na kondycji spółek energetycznych? Najwięcej zyska PGE, której kapitalizacja wzrośnie o ponad 2,8 mld zł.

Chyba nie ma lepszego dowodu na brak strategii energetycznej rządu niż ostatnia historia aktywów węglowych, które jeszcze rząd Mateusza Morawieckiego chciał wydzielać do Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE). Potem spory znak zapytania nad tym pomysłem zawiesiła nowa minister przemysłu, w efekcie czego akcje spółek runęły na łeb i szyje. Teraz zaś resort zmienia zdanie i energetyczne walory ponownie zaczynają puchnąć. Ale kto by się przejmował kilkoma miliardami w lewo, czy w prawo? Przy okazji dowiedzieliśmy się, że sytuacja polskiego górnictwa jest tragiczna.

Od kilka dni głowię się nad tym, co jest gorsze. Dla nas, naszego zdrowia i naszych portfeli. Czy opanowana do perfekcji przez poprzedni rząd Mateusza Morawieckiego sztuka udawania i kreowania rzeczywistości na życzenie? Czy może poziom niedogadania się poszczególnych ministerstw w ekipie Donalda Tuska? Ale jedno wiem z pewnością: tak polskiej transformacji energetycznej nie przeprowadzimy. Możemy w końcu coś z tym zrobić albo dalej udawać i patrzeć, jak znowu ucieka nam Zachód.

Pamiętacie, co Orlen - prowadzony na politycznej smyczy - robił z cenami paliw? Jak pilnował, żeby tuż przed wyborami parlamentarnymi benzyna i diesel był możliwe jak najtańsze? Ostatnie słowa minister klimatu i środowiska wypowiadane w kontekście nowej ustawy dotyczącej cen prądu, nad którą pilnie pracuje rząd, sugerują, że podobnie w konia robiły nas spółki energetyczne, które tak miały cierpieć przez pandemię COVID-19 i kryzys energetyczny, że musiały podnosić nam rachunki.

Jeżeli krążące cały czas po social mediach przyszłe rachunki grozy za energię są prawdziwe chociaż w ułamku, to czeka nas finansowy armagedon. Rząd tym tematem nie chce irytować elektoratu na raptem kilka tygodni przed wyborami samorządowymi. Ale podobno cały czas trwają prace nad rozwiązaniami, które przy tej okazji nie opróżnią kieszeni i portfelów Polaków. Swoją propozycję ma też Urząd Regulacji Energetyki (URE).

Daniel Obajtek przestanie być prezesem Orlen z końcem 5 lutego. Rada nadzorcza kontrolowanej przez państwo spółki energetyczne ogłosiła w komunikacie, że po zapoznaniu się z pismem prezesa, w którym oświadczył, że oddaje się do dyspozycji rady nadzorczej w zakresie sprawowanej funkcji, postanowiła go odwołać. Ostatnim dniem prezesury Obajtka w Orlenie będzie najbliższy poniedziałek.

Zakaz prowadzenia wszelkich inwestycji, a także rekrutacji i podwyżek płac. Takie działanie według informacji „Rzeczpospolitej” miała podjąć Poczta Polska, która zanotowała gigantyczną stratę w zeszłym roku i balansuje na granicy upadłości. Państwowy operator pocztowy zanotował stratę w wysokości aż 787 mln zł i nie tylko nie ma pieniędzy na podwyżki dla listonoszy, ale nawet na normalne funkcjonowanie. Poczta Polska przekonuje, że jej kłopoty finansowe to między innymi efekt wzrostu płacy minimalnej.

Zamrożenie cen energii elektrycznej ma zostać przez nowy rząd utrzymane jeszcze po 1 stycznia, ale prawdopodobnie tylko na pół roku. Taka zapowiedź padła z ust posła Andrzeja Domańskiego, który należy do najbliższych doradców gospodarczych Donalda Tuska, który prawdopodobnie stworzy nowy rząd. Zamrożenie cen prądu sprawia, że rachunki są znacznie niższe, niż wynika to z rzeczywistych kosztów produkcji energii elektrycznej w Polsce.

Akceptowalne koszty energii elektrycznej zawdzięczamy obecnie tylko zamrożeniu cen i dopłatom państwa, ale ten stan nie będzie trwał wiecznie. Bardzo możliwe, że już od 1 stycznia dostaniemy rachunki odpowiadające rzeczywistym kosztom wytworzenia energii w Polsce, a to oznacza skokowy wzrost cen. Sprzedawcy energii przesłali Urzędowi Regulacji Energetyki swoje propozycje cenowe i URE ma teraz nieco ponad miesiąc, by znaleźć złoty środek między żądaniami spółek a oczekiwaniami społecznymi.

Nowoczesne liczniki energii elektrycznej z jednej strony umożliwiające kontrolowanie zużycia prądu przez użytkowników, a z drugiej pozwalające na bieżące, zdalne odczyty przez dostawców energii docelowo znajdą się w każdym polskim domu. Zgodnie z obowiązującymi przepisami do końca bieżącego roku co najmniej 15 proc. odbiorców musi dostać nowy licznik i spółki energetyczne robią, co mogą, by zdążyć z wymianą na czas.

Już wydawało się, że są możliwe dalsze rozmowy między Tauron a Rafako, które być może skończą się jakąś ugodą, kiedy ruszyła kolejna runda wymiany ciosów. Wzajemne roszczenia obu spółek przekraczają już grubo 2 mld zł. Rafako sugeruje czarny PR, a z kolei Tauron w ostatnim oświadczeniu twierdzi, że przyszłość Rafako rozstrzygnie się w ciągu raptem kilku dni. Premier Mateusz Morawiecki jeszcze wierzy w moc sprawczą Ministerstwa Aktywów Państwowych, ale chyba bez postępowania sądowego się nie obędzie.