spółki energetyczne

Ceny energii elektrycznej rosną jak szalone, ale także zyski spółek energetycznych. Pomysł podatku od nadmiernych zysków zdążył namieszać na giełdzie, a potem trafił do kosza. Możliwe, że zastąpi go rozwiązanie ukryte pod niepozorną nazwą „kwota wpłaty”. Podobne pomysły kiełkują też za oceanem.

W Danii pierwsze spółdzielnie energetyczne zaczęły powstawać w latach 70. ubiegłego stulecia. W Niemczech do ich zawiązania potrzebne są tylko trzy osoby. W Belgii spółdzielnie energetyczne chronią teraz przed astronomicznymi rachunkami. A w Polsce? W praktyce regulacje prawne niby są, ale w teorii przez kilka lat powstały raptem trzy tego typu spółdzielnie. Pytamy Marcina Roszkowskiego, prezesa Instytutu Jagiellońskiego, dlaczego tak się dzieje.

W tym roku na razie podwyższane co chwilę stopy procentowe najbardziej drenują portfele Polaków. Ale za niedługo możemy być świadkami zmiany w tym zestawieniu na pozycji lidera. Coraz większym faworytem w tej kategorii są bowiem przyszłe ceny energii. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (URE) już przestrzega, że to może być szok, jakiego Polacy jeszcze nigdy nie doznali. I to wcale nie jest to wina ani Putina, ani Tuska, a bardziej rekordowych marż spółek energetycznych.

Wystarczył miesiąc z okładem od rozpoczęcia rosyjskiej agresji w Ukrainie, a już widać, jak na dłoni, że nawet w UE nie ma jednolitej oceny zachowania Putina. Tak przynajmniej wynika ze spotkania unijnych przywódców, którzy ustalali kolejne sankcje, jakie mają być nałożone na Moskwę. Ale już nie wszystkie kraje chcą, żeby były jak najbardziej drastyczne. Przedstawione w ciągu kilku dni mają też omijać szerokim łukiem sektor energetyczny.

Nie zamierzam w nieskończoność wypominać wicepremierowi Sasinowi poprzednich wpadek. Ale tak się składa w promowany przez szefa MAP model transformacji energetycznej nie wierzę. Tak jak w amerykańskie dolary, które ni stąd, ni zowąd mają nagle wspomóc polskie spółki energetyczne.

To wcale nie Bruksela zarabia na wysokich rachunkach za prąd. Fundacja Instrat wskazuje wprost, że najbardziej z takiego obrotu sprawy cieszą się państwowe spółki energetyczne, którym przy takich zwyżkach łatwiej ukryć swoje rekordowe marże. Rząd mógł ulżyć kieszeniom Polaków tak jak inni: idąc bardziej w OZE. Ale zamiast tego woli namawiać Brukselę do dotowania polskiego górnictwa przez następne 10 lat.

Badanie świadomości klimatycznej wśród polskich spółek giełdowych nie napawa optymizmem. Bo to dla nich temat zastępczy. Nawet wśród państwowych przedstawicieli sektora energetycznego tego zestawienia.

Jeżeli w rządzie myśleli, że wszystko co najgorsze po negocjacjach z górnikami jest za nimi, to muszą zrewidować swoje poglądy. Bo na razie wychodzi na to, że rozmowy z energetykami mogą być jeszcze trudniejsze. Najpierw całkowite ignorowanie, a teraz dzielenie związkowców nie może skończyć się dobrze.

Po tym, gdy rząd poszedł na rękę górnikom w sprawie umowy społecznej, o swoje zaczęli też walczyć energetycy. Wygląda na to, że też dostaną to, co chcą, bo dla rządu liczy się tylko ich zgoda na utworzenie Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE). Reszta nie ma większego znaczenia.

Czy spółdzielnia energetyczna będzie mogła powstać w mieście? Tak chce Senat, który proponuje nowelizację ustawy o odnawialnych źródłach energii. Ostateczną decyzje podejmie Sejm.

Przedstawiciele Ogólnopolskiego Komitetu Protestacyjno-Strajkowego Spółek Energetyczno-Górniczych, Okołoenergetycznych i Ciepłowniczych spotkali się w Turowie. Skreślili własny projekt umowy społecznej i pokazali jak widzą transformację energetyczną. Teraz piłka jest po stronie rządu.

Dogadując się z górnikami i idąc im w wielu kwestiach na rękę, rząd rozpalił wyobraźnię innych grup zawodowych, których też jak najbardziej dotyczy transformacja energetyczna. Teraz do żądających dla siebie takich samych rozwiązań i oddzielnej umowy społecznej energetyków dołączają firmy energetyczne.

Zdania co do tego, co u nas zastąpi węgiel, cały czas są podzielone. Jedni skłaniają się ku energii jądrowej, drudzy bardziej widzą większą rolę odnawialnych źródeł energii. Wychodzi na to, że w pierwszej kolejności trzeba zewrzeć szyki.

Chociaż wszystkie znaki na niebie i ziemi wskazują, że Bruksela nie zgodzi się na umowę społeczną z górnikami w przedstawionej formie, to rząd konsekwentnie realizuje swój plan transformacji energetycznej i znowu na nikogo się nie ogląda. A że energetykom obiecano też takie same negocjacje? Bez przesady, kto by się takimi głupotami przejmował.

Energetycy wyszli na ulicę. Przyparty przez nich do ściany minister aktywów państwowych Jacek Sasin obiecał, że rząd potraktuje ich tak samo jak górników. I z nimi też podpisze umowę społeczną.

Negocjacje z górnikami zakończone podpisaniem umowy społecznej trwały zdecydowanie dłużej niż to pierwotnie zakładano. Rząd nie traci jednak dobrego humoru i zapowiada, że na takich samych zasadach chce teraz usiąść do jednego stołu z energetykami i pracownikami z sektora węgla brunatnego. Te rozmowy mogą okazać się jednak jeszcze trudniejsze.

Wydawać by się mogło, że lockdown, który przyniósł najmniejsze zapotrzebowanie energetyczne od czasów II wojny światowej, przetrzebił finanse naszych spółek energetycznych. Ale ich wyniki finansowe za trzeci kwartał wskazują, że aż tak źle nie jest.

Są takie obszary życia polityczno – gospodarczego, które toczą się swoim rytmem, nie zważając na szalejącą pandemię. Jedną z nich jest roszada kadrowa zachodząca na szczytach polskich spółek skarbu państwa.

Przychody Gazpromu ze sprzedaży gazu na zagranicznych rynkach spadły w pierwszym kwartale aż o 51,6 proc. To efekt zarówno załamania się eksportu, jak i spadku cen błękitnego paliwa. Państwowy gigant po raz pierwszy zanotował kwartalną stratę. Dobrze nie wiedzie się też Rosnieftowi – spółka naftowa po pierwszym kwartale była ponad 2 mld dol. na minusie.

Nie tylko przyszłość bloku węglowego w Elektrowni Ostrołęka stoi pod znakiem zapytania. Ministerstwo Aktywów Państwowych chce do połowy roku stworzyć nowy model energetyki. Nie do końca wiadomo, czy to zapowiedź realnych zmian, czy raczej prowizorycznych działań podejmowanych tylko po to, żeby nie stracić unijnej kasy na dostosowanie do neutralności klimatycznej.