sezon grzewczy

Rok temu, na starcie sezonu grzewczego w silnym uścisku kryzysu energetycznego, tona ekogroszku potrafiła kosztować nawet 5 tys. zł. Na szczęście teraz jesteśmy w zgoła innej sytuacji. Rząd do końca roku zawiesił normy jakości dla paliw stałych, w tym węgla. Jest też jeszcze sporo opału importowanego w ubiegłym roku. Dlatego nie ma już obaw, że komuś opału zabraknie na zimę. I ceny też nie powinny zbytnio szaleć, co potwierdzają dane z września dotyczące ekogroszku.

Mimo że węgiel znowu jest bardzo drogi i bywa kiepskiej jakości, bo też nie na darmo rząd zawiesił normy, ale Anna Moskwa, minister klimatu i środowiska, przekonuje, że rynek jest coraz bardziej stabilny. Dlatego ten sezon grzewczy mamy przetrwać bez dodatku węglowego. Opału nikomu tym razem ma nie zabraknąć, o co mają zadbać zeszłoroczne zapasy przy kopalniach oraz węgiel sprowadzany z zagranicy.

Wygląda na to, że rynek węgla jest coraz spokojniejszy. Australijska spółka Woodside Energy dogadała się ze związkowcami i zażegnała ryzyko strajku. A Francja przedłuża do końca 2024 r. życie swoich dwóch elektrowni węglowych, ale swojego rozwodu z czarnym złotem w 2030 r. w żaden sposób nie przekłada. Dlatego m.in. notowania węgla energetycznego na europejskim rynku spot spadły poniżej 120 dol. za tonę. Ale to akurat nie dotyczy Polski. U nas znowu przed sezonem grzewczym zaczynają dziać się cenowe cuda.

Paweł Mirowski, wiceprezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, a także pełnomocnik premiera do spraw programu Czyste Powietrze, może z dumą mówić o złożeniu w sumie już ponad 675 tys. wniosków w ramach tej inicjatywy. Ale jakości powietrza nam to nie poprawi. A sytuacja pod tym względem jest co najmniej tak kiepska jak rok temu. Na początku września znowu normy przekraczane są o ponad 2000 proc. Aż strach myśleć, co się będzie działo już w trakcie sezonu grzewczego.

Chociaż wiosną zeszłego roku związkowcy górniczy przestrzegali przed ceną węgla na starcie sezonu grzewczego, to nikt im nie wierzył. Premier Mateusz Morawiecki zapowiadał zwiększenie wydobycia przez polskie kopalnie. Obecnie podobno jesteśmy w innej sytuacji, a bezprecedensowy kryzys energetyczny ma w końcu odpuszczać. Tyle tylko że patrząc na ogłoszenia aukcyjne dotyczące ekogroszku, można mieć wrażenie, że czas jakiś rok temu, na przełomie sierpnia i września, po prostu się zatrzymał. I znowu jesteśmy w przedziale cenowym od 4000 do 5000 zł za tonę.

Powoli można odczuć zbliżający się wielkimi krokami kolejny sezon grzewczy. Głównie po cenie węgla, która wydaje się nieco wyższa niż jeszcze kilka tygodni temu. Na szczęście po miesiącach oczekiwania ofertę zmienił na korzyść klientów Węglokoks Kraj. Niskimi cenami kuszą Tauron i sklep PGG, który dodatkowo informuje o nowym operatorze płatności.

Chociaż eksperci już wcześniej wskazywali, że dalsza sprzedaż kiepskiej jakości węgla skazuje nas wszystkich na oddychanie brudnym powietrzem, to i tak Ministerstwo Klimatu i Środowiska przedłużyło do końca roku zawieszenie nowych norm jakości paliw, w tym węgla. Rozporządzenie w tej sprawie już pojawiło się w Dzienniku Ustaw. Resort swoją decyzję tłumaczy przygotowaniem do sezonu grzewczego.

Na starcie obecnego sezonu grzewczego, który powoli zbliża się do mety, we wrześniu, październiku ubiegłego roku za tonę węgla płaciliśmy nawet 5000 zł. A jak z ceną węgla jest obecnie? Początek kwietnia nie powinien zbytnio mylić, wszak przewiduje się mroźne święta Wielkanocne. W portach ARA węgiel drożeje systematycznie od końca marca. A ile muszą zapłacić Polacy w spółkach i składach opału?

Wszystko wskazuje na to, że ostatnie miesiące sezonu grzewczego w Polsce nie będą aż takim kłopotem dla kupujących węgiel. Już teraz na ogłoszeniach aukcyjnych można trafić na ekogroszek za mniej niż 2 tys. zł. A do tego sklep PGG zrobił ukłon w stronę swoich klientów i podwyższył limit zakupu do 5 ton rocznie. Co więcej, za chwilę zakończy się ogólnopolski program dystrybucji opału za pośrednictwem gmin, co spowoduje, że PGG wróci też do handlu zwykłym węglem.

Firma badawcza Minds & Roses na zlecenie Izby Gospodarczej Sprzedawców Polskiego Węgla (IGSPW) wzięła na celownik sezon grzewczy 2022-2023. Sprawdziła, ile gospodarstwa domowe w tym czasie wydawały na zakup opału i jaką to stanowiło część ich budżetu. Powiedzieć, że jest drogo, to jakby nic nie powiedzieć.

Możliwe, że słoneczną pogodę, dzięki której z końcem października mogliśmy wypatrywać słupka rtęci na poziomie nawet 20 st. C, pożegnamy wkrótce raz na zawsze w tym roku. Sezon grzewczy zacznie więc w pełni obowiązywać. Nieprzypadkowo za chwilę węgiel mają rozpocząć sprzedawać również i samorządowcy. Z kolei świadoma rosnącego popytu spółka PGE obniża ceny opału dla podmiotów instytucjonalnych. W PGG zaś przestrzegają przed fałszywymi Kwalifikowanymi Dostawcami Węgla.

Tej zimy nie będzie dla nas ratunku i chyba przyjdzie sięgną po maski, ale tym razem nie w obronie przed koronawirusem a bardziej naszych płuc. Politycy mówią wszak wprost, żeby palić czym się tylko da. A do tego inflacja od miesięcy drenuje kieszenie Polaków. Jeżeli dodamy jedno do drugiego, to w efekcie mamy bardzo niebezpieczne połączenie. Jego skutkiem jest czerwona mapa Polski na tle Europy i normy powietrza przekroczone o co najmniej 1000 proc.

Wrzesień był wyjątkowo chłodny, najzimniejszy od 14 lat. Październik na razie nie jest wcale lepszy. Nic dziwnego, że Polacy posłuchali prezesa PiS Jarosława Kaczyńskiego i zaczęli palić w piecach, czym popadnie. Współzałożyciel Polskiego Alarmu Smogowego ostrzegał już jakiś czas temu, że smog będzie unosił się nad Polską latami. Już go czuć w powietrzu.

Kompletnie sypie się narracja władzy na temat węgla i jego dostępu zimą. Jeszcze parę miesięcy temu wszyscy grali w jednej drużynie i wbrew opiniom górniczych związkowców powtarzali, że w sezonie grzewczym nikomu w Polsce węgla nie zabraknie. Ale teraz już najwyraźniej nie ma żadnego ustalonego przekazu dnia. Tak przynajmniej wynika ze słów premiera Mateusza Morawieckiego i prezesa PGE Wojciecha Dąbrowskiego. Niby mówią o tym samym, ale całkiem inaczej.

Rząd ma pecha. Wszyscy modlą się o łagodną zimę, żebyśmy przez gaz i węgiel nie poszli z torbami. A tu przychodzi zimny jak diabli wrzesień i trzeba zacząć grzać. Może i rachunki za energię i ciepło jeszcze nigdy nie były tak wysokie, ale start sezonu trzeba przywitać z przytupem.

Rząd bardzo starał się przekonać Polaków, że węgla zimą nikomu nie zabraknie, ale ta narracja coraz bardziej się sypie. Rzeczywistość jest bowiem znacznie bardziej szara, niż starał się to malować premier Mateusz Morawiecki. Dobitnie ukazuje to przykład Enei, które zabraknie do końca roku węgla. Walka z tym deficytem oznacza jedno: będzie znowu drożej.

Rząd zamierza chronić Polaków przed nadmiernymi kosztami prądu, ale tylko tych, którzy zużywają maksymalnie 2000 kWh rocznie. Kontrolowanie zużycia, by zmieścić się w tym limicie, jest bardzo często niewykonalne, ale jest większy problem. Około miliona gospodarstw domowych, którzy ogrzewają domy energią elektryczną, nie ma szans na żadną pomoc i dramatycznie odczuje wzrost taryf tej zimy.

Oprócz rekordowej inflacji zimą będą dręczyć nas bardzo wysokie ceny energii i tu rząd też chce pomóc, ale nie bardzo wie jak. Najpierw pomoc miała być tylko dla tych, którzy grzeją się węglem, ale zaprotestowali ci, którzy ciepło mają z drewna czy z gazu, oskarżając władze o dzielenie Polaków na lepszych i gorszych. Przyparty w ten sposób do muru rząd dał za wygraną i zapowiedział utworzenie dodatku grzewczego. Właśnie poznaliśmy projekt ustawy.

Właśnie się okazało się, że rządowe opowieści o transportach węgla płynących do Polski snute od kilku miesięcy to próba interwencji słownej. Zaledwie kilka dni temu premier Mateusz Morawiecki podczas spotkania z mieszkańcami Rypina zapowiedział, że rząd DOPIERO postara się kupić większe ilości ekogroszku i peletu. Trudno się dziwić, że Polacy tak panikują.

Sejm klepnął przepisy, które wprowadzają regulowaną cenę węgla i zakładają specjalne dopłaty dla sprzedawców surowca. Czy dzięki temu za kilka miesięcy w Polsce rzeczywiście nie zabraknie węgla? Związkowcy wcale nie są tego tak pewni. Ich zdaniem bardzo ryzykowny jest limit trzech ton dla jednego gospodarstwa domowego, które spala tego opału jednak znacznie więcej. Inną sprawą są możliwości przeładunkowe portów w Polsce.