sezon grzewczy

Tej zimy nie będzie dla nas ratunku i chyba przyjdzie sięgną po maski, ale tym razem nie w obronie przed koronawirusem a bardziej naszych płuc. Politycy mówią wszak wprost, żeby palić czym się tylko da. A do tego inflacja od miesięcy drenuje kieszenie Polaków. Jeżeli dodamy jedno do drugiego, to w efekcie mamy bardzo niebezpieczne połączenie. Jego skutkiem jest czerwona mapa Polski na tle Europy i normy powietrza przekroczone o co najmniej 1000 proc.

Wrzesień był wyjątkowo chłodny, najzimniejszy od 14 lat. Październik na razie nie jest wcale lepszy. Nic dziwnego, że Polacy posłuchali prezesa PiS Jarosława Kaczyńskiego i zaczęli palić w piecach, czym popadnie. Współzałożyciel Polskiego Alarmu Smogowego ostrzegał już jakiś czas temu, że smog będzie unosił się nad Polską latami. Już go czuć w powietrzu.

Kompletnie sypie się narracja władzy na temat węgla i jego dostępu zimą. Jeszcze parę miesięcy temu wszyscy grali w jednej drużynie i wbrew opiniom górniczych związkowców powtarzali, że w sezonie grzewczym nikomu w Polsce węgla nie zabraknie. Ale teraz już najwyraźniej nie ma żadnego ustalonego przekazu dnia. Tak przynajmniej wynika ze słów premiera Mateusza Morawieckiego i prezesa PGE Wojciecha Dąbrowskiego. Niby mówią o tym samym, ale całkiem inaczej.

Rząd ma pecha. Wszyscy modlą się o łagodną zimę, żebyśmy przez gaz i węgiel nie poszli z torbami. A tu przychodzi zimny jak diabli wrzesień i trzeba zacząć grzać. Może i rachunki za energię i ciepło jeszcze nigdy nie były tak wysokie, ale start sezonu trzeba przywitać z przytupem.

Rząd bardzo starał się przekonać Polaków, że węgla zimą nikomu nie zabraknie, ale ta narracja coraz bardziej się sypie. Rzeczywistość jest bowiem znacznie bardziej szara, niż starał się to malować premier Mateusz Morawiecki. Dobitnie ukazuje to przykład Enei, które zabraknie do końca roku węgla. Walka z tym deficytem oznacza jedno: będzie znowu drożej.

Rząd zamierza chronić Polaków przed nadmiernymi kosztami prądu, ale tylko tych, którzy zużywają maksymalnie 2000 kWh rocznie. Kontrolowanie zużycia, by zmieścić się w tym limicie, jest bardzo często niewykonalne, ale jest większy problem. Około miliona gospodarstw domowych, którzy ogrzewają domy energią elektryczną, nie ma szans na żadną pomoc i dramatycznie odczuje wzrost taryf tej zimy.

Oprócz rekordowej inflacji zimą będą dręczyć nas bardzo wysokie ceny energii i tu rząd też chce pomóc, ale nie bardzo wie jak. Najpierw pomoc miała być tylko dla tych, którzy grzeją się węglem, ale zaprotestowali ci, którzy ciepło mają z drewna czy z gazu, oskarżając władze o dzielenie Polaków na lepszych i gorszych. Przyparty w ten sposób do muru rząd dał za wygraną i zapowiedział utworzenie dodatku grzewczego. Właśnie poznaliśmy projekt ustawy.

Właśnie się okazało się, że rządowe opowieści o transportach węgla płynących do Polski snute od kilku miesięcy to próba interwencji słownej. Zaledwie kilka dni temu premier Mateusz Morawiecki podczas spotkania z mieszkańcami Rypina zapowiedział, że rząd DOPIERO postara się kupić większe ilości ekogroszku i peletu. Trudno się dziwić, że Polacy tak panikują.

Sejm klepnął przepisy, które wprowadzają regulowaną cenę węgla i zakładają specjalne dopłaty dla sprzedawców surowca. Czy dzięki temu za kilka miesięcy w Polsce rzeczywiście nie zabraknie węgla? Związkowcy wcale nie są tego tak pewni. Ich zdaniem bardzo ryzykowny jest limit trzech ton dla jednego gospodarstwa domowego, które spala tego opału jednak znacznie więcej. Inną sprawą są możliwości przeładunkowe portów w Polsce.

Rząd PiS od tygodni stara się uspokoić panikę na rynku węgla i na różne sposoby przekonuje, że surowca w zimie nie zabraknie. Nie ma więc co teraz robić zapasów i wspierać w ten sposób presję cenową. Dziurę po węglu z Rosji pomóc ma nam zasypać m.in. Kolumbia. Jednak po wynikach tamtejszych wyborów prezydenckich może okazać się, że ten węglowy kierunek Polska będzie musiała szybko ze swojej zapasowej listy wykreślić.

Za kilka miesięcy, przez brak węgla, miał być w Polsce strach i zgrzytanie zębami. Górniczy związkowcy przewidywali, że po wakacjach za węgiel trzeba będzie płacić nawet 5000 zł za tonę, ale i tak surowca zacznie brakować na rynku. Ale okazuje się, że to niepotrzebne bajdurzenie. Polski rząd bowiem miał już znaleźć rozwiązanie z tej patowej sytuacji. Najprawdopodobniej dziurę po węglu z Rosji pomoże nam zasypać m.in. Australia i RPA.

O tym, jak fatalnie może być na polskim rynku węgla po wakacjach, najlepiej świadczy cena węgla oraz kolejne limity wprowadzane na jego sprzedaż. Bo tak jak w przypadku ekogroszku: granicę 3000 zł mamy już za sobą. Ale co gorsza: na starcie przyszłego sezonu grzewczego węgiel z pewnością będzie jeszcze droższy.

Polaków nie dobije kilogram czereśni za 260 zł ani osławione paragony za dorsza z frytkami nad Bałtykiem, ale przyszłe rachunki za prąd i ogrzewanie. Najwięksi pesymiści prognozują, że powinniśmy się przygotować się na ceny energii dwa razy wyższe niż obecnie.

Cena ekogroszku wzbiła się na niebotyczne poziomy. Bez 3000 zł nie podchodź, jeśli chcesz kupić tonę. To odpowiedź rynku na brak opału z Rosji, ale nie tylko. Zarówno szefowie spółek górniczych, jak i sami związkowcy zapowiadają za kilka miesięcy srogie kłopoty na polskim rynku. Węgiel nie dość, że ma być o wiele droższy niż obecnie, to w dodatku będzie bardzo trudno dostępny.

Mamy do czynienia z węglową burzą, która ucichnie dopiero za kilka miesięcy – na starcie przyszłego sezonu grzewczego. Po tym, jak kolejna spółka wydobywcza stwierdziła, że produkcji węgla nie może zwiększyć, jest już pewne, że po wakacjach będziemy mieli do czynienia z sytuacją bez precedensu. Ale zdaniem ekspertów nie ma co się żalić, tylko trzeba jak najszybciej zmieniać polskie ciepłownictwo.