energia jądrowa

Rząd przyspiesza rozmowy dotyczące budowy pierwszej elektrowni jądrowej, bo upatruje w niej szansę wyjścia z pułapki energetycznej, jakiej się znaleźliśmy po wybuchu wojny w Ukrainie. Do niedawna wydawało się, że faworytami w wyścigu do budowy pierwszej polskie atomówki są Amerykanie. Teraz okazuje się, że nic nie jest przesądzone i wszyscy trzej wykonawcy mogą uczestniczyć w budowie pierwszych polskich komercyjnych reaktorów. Na dodatek nie musi być ich sześć, jak dotąd informowano, ale więcej.

Napędzany przez rosyjski Gazprom kryzys energetyczny wywraca wszystko do góry nogami. Do tej pory można było raczej stawiać w ciemno zakłady o to, że koniec końców pierwszą polską elektrownię jądrową wybudują Amerykanie. Ale teraz wychodzi na to, że polski rząd, pomny obecnych doświadczeń, nie będzie chciał się wiązać energetycznie tylko z jednym podmiotem. Dlatego niewykluczone, że Polska – w ramach własnej strategii atomowej – będzie też współpracować z Francuzami i Koreańczykami.

Być może tylko kilka dni dzieli nas od złożenia przez Stany Zjednoczone oferty polskiemu rządowi, dotyczącej budowy pierwszych w naszym kraju elektrowni jądrowych. Przygotowane przez Amerykanów studium inżynieryjno-projektowe dotyczy budowy trzech reaktorów typu AP1000 w gminie Choczewo, w województwie pomorskim.

Najpierw do gospodarki zeroemisyjnej miał nam pomóc przejść gaz. Ale po tym, jak Putin zaczął manipulować z dostawami surowca, a potem napadł na Ukrainę i kontynuuje swój energetyczny szantaż - taka opcja już nie wchodzi w grę. Rząd za to coraz częściej stawia na energetykę jądrową, która ma nam pomóc w procesie dekarbonizacji. Polska celuje w modułowe reaktory SMR.

Naukowcy uważają, że małe modułowe reaktory jądrowe mogą wytwarzać większe objętości i większą ilość odpadów radioaktywnych niż ich duże odpowiedniki. W Polsce powstać ma wkrótce kilka elektrowni opartych o takie reaktory.

W wyścigu o kontrakt na budowę pierwszej działającej elektrowni jądrowej w Polsce cały czas biorą udział Amerykanie, Francuzi i Koreańczycy, to nie jest żadną tajemnicą, że od początku największe szanse na sukces mają ci pierwsi. I właśnie inwestorzy z USA zrobili w tym kierunku kolejny krok.

Rozpoczął się już proces certyfikacji i składania ofert w ramach amerykańskiego programu kredytów jądrowych, którego celem jest ratowanie znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej właścicieli i operatorów reaktorów jądrowych. W puli jest sporo środków, bo 6 mld dol.

Po tym, jak Koreańczycy przedstawili ofertę techniczną i cenową na budowę elektrowni jądrowej w Polsce, rząd Mateusza Morawieckiego powinien mieć nie lada dylemat. Bo albo przy okazji naszego atomu fura pieniędzy trafi do samorządowców, albo głównym konsumentem będzie budżet centralny. Oczywiści z punktu widzenia obecnej władzy to żaden dylemat.

Coraz więcej wiadomo w sprawie polskiej elektrowni jądrowej, która ma powstać we wsi Kopalino w gminie Choczewo nad morzem. Spółka Polskie Elektrownie Jądrowe (PEJ) w trakcie spotkania z mieszkańcami pokazała plany budowy drugiej elektrowni atomowej w Polsce, ale pierwszej, która ma zostać ukończona.

Nie mylmy jednak społeczeństwa niemieckiego z niemieckim rządem - ten nadal pozostaje największym hamulcowym Europy w odważniejszych działaniach przeciw Rosji i w dodatku nie słucha swoich obywateli. Dowód? Niemcy chcieliby też przedłużenia działania swoich elektrowni jądrowych. A rząd? Zamykamy zgodnie z planem. A potem ten sam rząd: ojojoj, nie możemy nakładać embarga na surowce z Rosji, bo nam skóra zimą zmarznie.

Już nic nie stoi na przeszkodzie, żeby wznowić postępowanie w sprawie wydania decyzji środowiskowej dla polskiej elektrowni jądrowej, która – co już jest pewne – powstanie na Pomorzu. Wcześniej tak znowelizowano Prawo wodne, że zdaniem opozycji udział społeczeństwa i organizacji pozarządowych w procedurach środowiskowych jest mocno ograniczony.

Rosja mogła przez Nord Stream 2 jeszcze bardziej uzależnić od siebie energetycznie Europę. Ale po tym jak Putin zdecydował się bezpardonowo zaatakować Ukrainę, gospodarcze i energetyczne klocki zdają się układać na nowo. Międzynarodowa Agencja Energii (MAE) ma nawet plan, jak zmniejszyć dominującą w tym względzie pozycję Rosji i ograniczyć jej dostawy gazu.

Rosja już przegrała. I nie chodzi tutaj o zamrażane majątki kolejnych oligarchów ze Wschodu. Rzecz w nowym układzie gospodarczym, który będzie omijać Moskwę szerokim łukiem. On już się zarysowuje, widać to najlepiej w energetyce. Tutaj nawet stali w uczuciach Niemcy bardzo możliwe, że zmienią strategię energetyczną na kolejne lata, co może dla Rosji być wyjątkowo bolesne.

Jeszcze trzy lata temu ówczesne Ministerstwo Energii dosyć sceptycznie podchodziło do pomysłu jednego z najbogatszych Polaków Michała Sołowowa, w sprawie modułowych reaktorów atomowych. Ale teraz coraz chętniej w tym kierunku patrzy państwowy Orlen. Pomysł jest taki, żeby wspólnymi siłami powołać do życia spółkę Orlen Synthos Green Energy. Do UOKiK trafił już stosowny wniosek w tej sprawie.

Już powoli gotowa jest cała układanka. Może z paroletnim opóźnieniem względem pierwotnych planów, ale wszystko wskazuje na to, że pierwszą elektrownię jądrową w Polsce wybudują Amerykanie. Z kolei samorządowcy z pomorskiej gminy Choczewo chwalą się spotkaniem z przedstawicielami Polskich Elektrowni Jądrowych i ustaleniami dotyczącymi inwestycji infrastrukturalnych.

Niespodzianka polega na tym, że KGHM nie będzie miał czterech, jak jeszcze wczoraj informowaliśmy, a sześć reaktorów. Umowa z ich dostawcą NuScale Power ma być początkiem szeroko zakrojonej współpracy w amerykańsko-polskiej w energetyce jądrowej. Ze słów wicepremiera Jacka Sasina wynika, że Francuzi i Koreańczycy już w tym wyścigu nie mają żadnych szans.

Najpierw we wrześniu 2021 r. doszło do sygnowania memorandum w celu zbadania możliwości wdrożenia technologii małych reaktorów modułowych (SMR). Dzisiaj ma dojść do podpisania umowy w sprawie budowy czterech jednostek dla koncernu miedziowego KGHM.

Wielkimi krokami zbliżamy się do finiszu wyścigu o polski atom. Wszystko wskazuje na to, że oferty od Francuzów i Koreańczyków miałby być wyłącznie negocjacyjnym tłem, a polski rząd wybierze ofertę Amerykanów. Bardzo możliwe, że szczegóły tej przyszłej współpracy poznamy już w przyszłym tygodniu. Do USA wybiera się wicepremier i szef aktywów państwowych Jacek Sasin.

Nie od dzisiaj mówi się, że bez Niemców w Unii Europejskiej niczego nie można przeprowadzić. Trudno się z tym stwierdzeniem nie zgadzać, zwłaszcza w dobie ostatecznego opracowania unijnej taksonomii przez Komisję Europejską. Berlin od początku upierał się na uznanie gazu ziemnego za paliwo zrównoważone i właśnie dopiął swego.

Coraz więcej wskazuje na to, że pierwszą elektrownię jądrową w Polsce wybudują jednak Amerykanie. Po tym, jak Westinghouse EC podpisał memorandum o współpracy z dziesięcioma firmami w naszym kraju, właśnie jesteśmy świadkami kolejnego elementu tej układanki. Wizyta Piotra Naimskiego w Rumunii nie może być przypadkiem.