ceny żywności

Inflacja lutym była nieco wyższa od prognoz ekonomistów, ale nie ujmowała jeszcze tego, co się stało z cenami paliw po wybuchu wojny w Ukrainie. Jakby tego było mało, Chiny mają coraz większe problemy z covidem, co podnosi ceny transportu morskiego. W ubiegłym roku to właśnie trzeszczące w szwach łańcuchy dostaw wyniosły inflację do dawno nieoglądanych poziomów.

Bez ukraińskiego zboża czy oleju słonecznikowego za niecały miesiąc cały świat boleśnie odczuje skutki wojny na Ukrainie. Świat już stoi w obliczu bezprecedensowego poziomu głodu – powiedział dyrektor agencji do spraw żywności ONZ, David Beasley.

Atak Rosji na Ukrainie to nie tylko problemy z cenami ropy czy gazu. Ukraina jest czwartym co do wielkości największym eksporterem pszenicy, Rosja jest jej największym producentem na świecie. A międzynarodowe organizacje alarmują, że zapasy zapasy pszenicy u głównych eksporterów tego ziarna mogą być najniższe od dziewięciu lat.

Żywność w sklepach tak już podrożała, że prawie co drugi Polak domaga się wprowadzenia urzędowych cen maksymalnych, a większość ogranicza zakupy. Obniżka VAT-u do zera niewiele dała, a sieci handlowe tłumaczą, że nie mogą sprzedawać poniżej kosztów. W tej sytuacji Biedronka i Lidl wjeżdżają w tłusty czwartek z pączkami, które będą kosztować nawet 29 gr za sztukę. Haczyk? Spójrzcie na skład.

W styczniu 2022 roku sieci za masło płaciły aż o 71 proc. więcej niż przed rokiem. W tym samym okresie hurtowy zakup mięsa drobiowego podrożał o 29 proc., a mąki o 37 proc. Wzrost kosztów produkcji żywności przekłada się na dwucyfrowe podwyżki cen u producentów, co przy sklepowej kasie odczuwają klienci. Handel odczuwa też wzrost kosztów działalności oraz całego łańcucha dostaw.

Polska Izba Handlowa od początku ostrzegała, że obniżka podatku VAT na żywność stanie się dla niektórych sieci handlowych skutecznym instrumentem marketingowym. Skutek jest taki, że teraz niektóre promocje mogą mieć znamiona wprowadzania klientów w błąd.

Inflacja w styczniu jednak poniżej 10 proc. Zamiast cenowej apokalipsy i dwucyfrowej dynamiki mamy pierwszy raz od czerwca 2021 r. odczyt niższy od oczekiwań ekonomistów. Mało tego część ekonomistów przekonuje, że wzrost cen teraz wyhamuje i w kolejnych miesiącach będzie coraz niższy. Pamiętajmy jednak, że to wciąż najwyższy poziom od ponad dwóch dekad.

Pomimo szalejącej inflacji najwięksi producenci napojów gazowanych Coca Cola i Pepsi dzielnie bronili się przed podwyżkami cen. To trzeba im przyznać. I bez tego po wprowadzeniu rok temu podatku cukrowego napoje stały się bardzo drogie. Teraz jednak zapłacimy za nie jeszcze więcej. A nawet jeśli będzie cię stać, to i tak możesz obejść się smakiem, bo firmy zapowiadają problemy z dostępnością niektórych produktów.

VAT na żywność został obniżony na pół roku, ale inflacja zjadła tę obniżki w oka mgnieniu. Rząd rozpaczliwie potrzebuje jednak sukcesu i wierzy chyba w spisek sprzedawców. Zapowiedziano bowiem kontrole Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów i Inspekcji Handlowej, mające na celu stały monitoring cen wybranych artykułów żywnościowych i piętnowanie negatywnych praktyk sprzedawców

Rząd zadbał, żeby przy sklepowych kasach znalazła się informacja o tarczy antyinflacyjnej 2.0, dzięki której do ceny żywności przez parę miesięcy nie będzie doliczany podatek VAT. Klient musi wiedzieć, dzięki komu ma na koncie parę groszy więcej. Gorzej z sieciami handlowymi, które liczą, ile za te zmiany będą musiały zapłacić. I to dwa razy.

Biedronka odpiera zarzuty w sprawie podwyżek cen tuż przed czasowym zwolnieniem żywności z podatku VAT. Przekonuje, że takie zmiany w handlu detalicznym to normalna praktyka. Zwłaszcza na początku roku.

Rząd chciałby, żeby przy sklepowych kasach znalazła się informacja, że nieco niższe ceny są dzięki konkretnym działaniom władzy. Tylko, że na razie nic takiego nie ma miejsca. Co więcej: jest coraz drożej, co potwierdza sieć Biedronka, który nowy tydzień postanowiła przywitać też nowymi cenami.

Już w przyszłym tygodniu UOKiK i Inspekcja Handlowa ruszy z masowymi kontrolami cen żywności w sklepach. Urzędnicy będą sprawdzać, czy sieci obniżyły ceny po obniżce VAT-u z 5 na 0 proc. na niektóre produkty. Prezes UOKiK-u zapowiada „piętnowanie negatywnych praktyk sprzedawców” i grozi karami do 10 proc. rocznego obrotu. W przypadku Biedronki kara mogłaby wynieść niemal... 10 mld zł.

Wyborcy PiS panikują trochę mniej niż cała reszta – im wydaje się, że inflacja sięga jedynie 20 proc. To oczywiście nieprawda, bo w grudniu wynosiła „zaledwie” 8,6 proc. Ale to, co siedzi nam w głowach, jest groźne, bo może wywindować inflację jeszcze wyżej. Dlatego minister finansów się zakneblował i postanowił nie mówić o wzroście cen, żeby nas nie nakręcać. A w Turcji władze poszły jeszcze dalej – zachęcają obywateli, by pozywali do sądu ekonomistów straszących ich inflacją. Brzmi jak absurd, ale zakneblowanie ekonomistów byłoby naprawdę skuteczne.

Tym razem obyło się bez rewizji danych o inflacji za grudzień. W piątek GUS potwierdził wstępny odczyt sprzed tygodnia – ceny towarów i usług w ostatnim miesiącu 2021 r. wzrosły najbardziej od 2000 r. Ekonomiści zapowiadają jednak spadek cen w 2022 r. Oczywiście jeśli jakiegoś numeru nie wywinie nam znowu covid.

Wprowadzenie urzędowych cen na chleb każdego rodzaju zarżnęłoby całą rzeszę hipsterskich piekarni i rzemieślników stawiających na jakość, nie na cenę. Dlatego nie da się wprowadzić jednej ceny na chleb. No chyba że będzie ona dotyczyć najtańszego pieczywa – pisze Agata Kołodziej.

Zerowy VAT na żywność może wcale nie spowodować spadku jej cen, bo rząd nie ma narzędzi, żeby zmusić przedsiębiorców, by obniżkę VAT oddali konsumentom, może tylko ładnie ich prosić. A jak nie zadziała? Choć brzmi to absurdalnie, rząd chce wprowadzić regulowane ceny na podstawowe artykuły żywnościowe. Zapowiedział to na antenie Polsat News poseł PiS Kazimierz Smoliński.

Żywność staje się coraz droższa. Niestety, specjaliści przewidują, że w 2022 r. będzie jeszcze bardziej obciążać nasz budżet. Nawet jeśli inflacja zacznie spadać, ceny żywności będą utrzymywać się na rekordowych pułapach.

Decyzja o zerowym VAT na żywność była niby nieoficjalna, ale w środę rano na antenie Programu Pierwszego Polskiego Radia mówił już o niej minister finansów Tadeusz Kościński, ujawniając rąbka tajemnicy, na co podatek zostanie zniesiony. Otóż obniżka ma dotyczyć wszystkich produktów, które dziś mają stawkę 5 proc., a więc chleba, produktów zbożowych, przetworów mięsnych, nabiału i soków – wylicza Agata Kołodziej.

Nie 7,7 proc. jak podał we wstępnym odczycie GUS, a 7,8 proc. wzrosła inflacja w listopadzie. Mamy więc największy wzrost cen od ponad 21 lat, na dodatek powoli standardem staje się, że państwowi statystycy nie doszacowują inflacji.