ceny żywności

Inflacja w kwietniu wyniosła 12,3 proc. o 0,8 p.p. więcej niż spodziewali się ekonomiści. To najwyższy poziom od końca 1997 r., a przed nami nowe rekordy. Złoty zaczął się umacniać. Inwestorzy liczą na kolejną zdecydowaną reakcję RPP.

Produkcja przemysłowa kolejny miesiąc z rzędu wzrosła w marcu o ponad 17 proc., wyraźnie przebijając oczekiwania rynkowe. Przemysł – jak widać – wyrabia, ale problemem jest najwyższa od 25 lat inflacja producencka, która szybko przełoży się na drożyznę w sklepach.

Inflacja bazowa w marcu wyniosła 6,9 proc. – poinformował we wtorek NBP. Seria podwyżek stóp procentowych na razie nie spowodowała wyhamowania tego wskaźnika wzrostu cen, który z definicji nie obejmuje chwilowych zawirowań. Najwyższy odczyt inflacji bazowej od ponad dwóch dekad to mocny sygnał, że drożyzna utrzyma się jeszcze długo.

Poważne ogniska ptasiej grypy w Stanach Zjednoczonych i Francji ograniczają globalne dostawy jaj i podnoszą i tak już wysokie ceny podstawowych artykułów spożywczych. Nie lepiej jest w Polsce, gdzie jajka w ciągu tygodnia podrożały o 8 proc.

W trakcie tegorocznych Świąt Wielkanocnych tradycyjnych pisanek może być na stołach nieco mniej niż zwykle. A to dlatego, że malującym będą tym razem bardzo trzęsły się ręce i niejeden raz z przyszłej pisanki bardziej wyjdzie omlet niż świąteczna ozdoba, bo jaja są nawet dwa razy droższe niż rok temu. Pozostałe ceny żywności również nie napawają optymizmem.

Wojna to czas potężnych uproszczeń w stosunkach międzyludzkich. Zazwyczaj bardzo skomplikowana sieć reguł i zwyczajów, które pomagają tworzyć cywilizację, zostaje zredukowana do prymitywnego dążenia do zabijania. Sprzyja to też upraszczaniu poglądów i przekonań u tych wszystkich, którzy tę wojnę obserwują. Obok wielu najróżniejszych tematów dotyczy to też opinii dotyczących inflacji, czyli jednego z najważniejszych efektów ekonomicznych tej wojny. 

Producenci i dostawcy żywności z miesiąca na miesiąc podnoszą ceny żywności – tak konieczność podnoszenia cen w sklepach tłumacz w Polsce tłumaczy organizacja skupiająca największe sieci handlowe działające w Polsce, takiej jak Biedronka, Lidl czy Carrefour. Niektóre podstawowe produkty żywnościowe od początku roku podrożały u dostawców o połowę, ale to niestety raczej tylko wstęp do szalonego wzrostu cen żywności w tym roku.

Wojna w Ukrainie wywraca wszystko do góry nogami. Polacy na pniu wykupują zapasy węgla, obawiając się, że w sezonie ceny będą jeszcze wyższe. Teraz czas przyszedł na obornik. Brakuje nawozów sztucznych, więc farmerzy na całym świecie zwrócili się do naturalnego nawozu.

Dla większości z nas śnieg w kwietniu był średnio miłą niespodzianką. Ale hydrolodzy mogli wreszcie się lekko uśmiechnąć. Dzięki temu może uda się bowiem nieco wyhamować suszę w wielu rejonach Polski. Bo na ucieczkę przed drastycznymi podwyżkami cen żywności, dopingowanymi m.in. przez właśnie brak opadów, ale nie tylko - już raczej nie ma co liczyć.

Żywność jest zdecydowanie za droga? Lepiej nie panikować, a bardziej uzbroić się w cierpliwość. Bo za chwilę możemy być świadkami podwyżek, o jakich nie śnimy w najczarniejszych koszmarach. Dlaczego? Eksport żywności na dotychczasowym poziomie z Rosji i Ukrainy wszak raczej nie wchodzi w grę.

Cały świat przygotowuje się na trudne miesiące na rynkach wielu produktów, które eksportują Rosja i Ukraina. Nie chodzi tylko gaz, ropę naftową czy węgiel – Goldman Sachs prognozuje wzrost cen zboża, mięsa drobiowego i wieprzowego, wyrobów piekarskich, mleczarskich i tłuszczów. Producenci oczekują również wzrostów cen nabiału, mąki czy kaszy.

Czeka nas szok żywnościowy. To nie znaczy, że z powodu wojny w Ukrainie może zabraknąć nam w Europie produktów żywnościowych. I raczej nie dojdzie do takich sytuacji, jak w Rosji, gdzie o cukier wybuchają awantury na pięści. Ale też z pewnością znaczy, że ceny żywności będą rosły skokowo. Wyobrażacie sobie bochenek chleba za 10 zł? Nie? To zacznijcie.

W lutym sklepy spożywcze podniosły ceny o 10 proc. w porównaniu z ubiegłym rokiem. Wzrost był więc mniejszy niż w styczniu, ale wciąż zdecydowanie przekracza poziom ogólnej inflacji. Analitycy wieszczą, że trzeba szykować się na galopadę cen. Czeka nas szok podażowy na świecie, a w Polsce nasilenie wzrostu cen produktów rolnych.

Inflacja lutym była nieco wyższa od prognoz ekonomistów, ale nie ujmowała jeszcze tego, co się stało z cenami paliw po wybuchu wojny w Ukrainie. Jakby tego było mało, Chiny mają coraz większe problemy z covidem, co podnosi ceny transportu morskiego. W ubiegłym roku to właśnie trzeszczące w szwach łańcuchy dostaw wyniosły inflację do dawno nieoglądanych poziomów.

Bez ukraińskiego zboża czy oleju słonecznikowego za niecały miesiąc cały świat boleśnie odczuje skutki wojny na Ukrainie. Świat już stoi w obliczu bezprecedensowego poziomu głodu – powiedział dyrektor agencji do spraw żywności ONZ, David Beasley.

Atak Rosji na Ukrainie to nie tylko problemy z cenami ropy czy gazu. Ukraina jest czwartym co do wielkości największym eksporterem pszenicy, Rosja jest jej największym producentem na świecie. A międzynarodowe organizacje alarmują, że zapasy zapasy pszenicy u głównych eksporterów tego ziarna mogą być najniższe od dziewięciu lat.

Żywność w sklepach tak już podrożała, że prawie co drugi Polak domaga się wprowadzenia urzędowych cen maksymalnych, a większość ogranicza zakupy. Obniżka VAT-u do zera niewiele dała, a sieci handlowe tłumaczą, że nie mogą sprzedawać poniżej kosztów. W tej sytuacji Biedronka i Lidl wjeżdżają w tłusty czwartek z pączkami, które będą kosztować nawet 29 gr za sztukę. Haczyk? Spójrzcie na skład.

W styczniu 2022 roku sieci za masło płaciły aż o 71 proc. więcej niż przed rokiem. W tym samym okresie hurtowy zakup mięsa drobiowego podrożał o 29 proc., a mąki o 37 proc. Wzrost kosztów produkcji żywności przekłada się na dwucyfrowe podwyżki cen u producentów, co przy sklepowej kasie odczuwają klienci. Handel odczuwa też wzrost kosztów działalności oraz całego łańcucha dostaw.

Polska Izba Handlowa od początku ostrzegała, że obniżka podatku VAT na żywność stanie się dla niektórych sieci handlowych skutecznym instrumentem marketingowym. Skutek jest taki, że teraz niektóre promocje mogą mieć znamiona wprowadzania klientów w błąd.

Inflacja w styczniu jednak poniżej 10 proc. Zamiast cenowej apokalipsy i dwucyfrowej dynamiki mamy pierwszy raz od czerwca 2021 r. odczyt niższy od oczekiwań ekonomistów. Mało tego część ekonomistów przekonuje, że wzrost cen teraz wyhamuje i w kolejnych miesiącach będzie coraz niższy. Pamiętajmy jednak, że to wciąż najwyższy poziom od ponad dwóch dekad.