Rezerwy ukryte w firmach - kiedy zyski nie mówią całej prawdy
Rezerwy w rachunkowości są tworzone po to, aby zachować koncepcję true and fair view. Ich szczególnym rodzajem są jednak rezerwy ciche, które w przeciwieństwie do zwykłych, nie uwzględniają potencjalnego ryzyka. Sprawdź, czym są i kiedy można je stosować.
Rola rezerw w rachunkowości
Rezerwy w rachunkowości tworzy się przede wszystkim po to, aby zachować prawdziwy i rzetelny obraz finansów jednostki. Przedstawiają one potencjalne przyszłe zobowiązania, zazwyczaj w wysokiej kwocie. Jeśli wobec firmy toczy się postępowanie sądowe, którego prawdopodobieństwo przegrania jest wysokie i wiąże się ono z zapłatą odszkodowania, należy utworzyć na ten cel rezerwę.
Utworzenie rezerwy z jednej strony jest zgodne z zasadą przejrzystości, z drugiej strony obciąża bilans. Zasada ta nie dotyczą natomiast rezerw ukrytych, które nie są tworzone ze względów ostrożnościowych. Jest to szczególny rodzaj, który jeszcze kilkanaście lat temu cieszył się sporym zainteresowaniem przedsiębiorców i budził wątpliwości wśród ekspertów.
Czym są rezerwy ukryte?
Rezerwy ukryte, inaczej ciche, polegają na celowym zaniżeniu wartości aktywów i kapitału własnego przedsiębiorstwa. Najczęściej w ten sposób koryguje się należności od kontrahentów, zapasy, a w przypadku banków – portfele kredytów. Rezerwy ukryte służą maskowaniu mało imponującego zysku lub „wygładzeniu” strat, jakie jednostka poniosła w danym roku.
W perspektywie długoterminowej rezerwy ukryte służą utrzymywaniu rentowności na podobnym poziomie w kolejnych latach. Jest to ważne zwłaszcza dla przedsiębiorstw, których zysk zależy w dużej mierze od aktualnej koniunktury. Gdy nie jest ona pomyślna, rezerwy można zawiązać, a gdy sprzyja, ulegają one rozwiązaniu.
Kiedy można tworzyć rezerwy ukryte?
Rezerwy ciche to narzędzie umożliwiające korygowanie wyniku finansowego w taki sposób, aby odnieść zamierzone korzyści. Z tego też powodu, kierując się zasadą przejrzystości, nie powinno się ich tworzyć. Nie są typowymi rezerwami wynikającymi z szacowania ryzyka. Przez niektórych uważane są nawet za formę oszustwa. Jeśli straty okażą się nadmiernie wysokie, można zamaskować je za pomocą rezerw ukrytych. Takie działanie wprowadza w błąd inwestorów oraz instytucje finansujące.
Co ciekawe, rezerwami ukrytymi posługują się przede wszystkim kluczowi gracze rynkowi, w tym banki. Eksperci uznają takie działanie za nieetyczne, ponieważ w pewnym stopniu uniemożliwia ono wychwycenie momentu, w którym jednostka stoi na krawędzi wypłacalności.
Więcej czytaj na Bizblog.pl:
Jak rozwiązać rezerwę ukrytą?
Jeśli rezerwa ukryta przestaje być użyteczna z punktu widzenia przedsiębiorcy, można rozwiązać ją poprzez wykazanie zaniżonych kosztów utraty wartości aktywów. Czasami jednak nie jest to konieczne – można też przenieść ją na następny okres i wykorzystać, gdy poniesione straty okażą się wyższe od przewidywanych. W ten sposób firma zyskuje zabezpieczenie na kolejne lata, choć z perspektywy inwestorów rezerwę należy traktować raczej jako zagrożenie.
