Środowisko

Od końca jednego sezonu grzewczego do początku kolejnego smog wcale nie odpuścił Polsce. Przez te miesiące zanieczyszczone powietrze dotarło do wszystkich zakątków kraju, a normy jakości powietrza (ciągle zaniżone względem tych z WHO) przekraczane były w setkach, a nawet w tysiącach procent. Teraz, kiedy za oknem już czuć pierwsze przymrozki i większość z nas odkręca kaloryfery, tego brudnego powietrza pewnie będzie jeszcze więcej. Wyniki na starcie sezonu grzewczego niestety nie napawają optymizmem.

Być może fakt, że jesteśmy świadkami kolejnego najcieplejszego miesiąca w historii pomiarów, w żaden sposób nie wpływa na zmianę opinii przez przeciwników zmian klimatu, którzy nie wierzą ani w globalnym ocieplenie, ani w to, że to wszystko dzieje się przez człowieka. Tylko, czy ich uparte nakłanianie do zmiany zdania ma jeszcze sens? Niech wierzą, w co chcą, a takie opracowania, jak raport Polskiego Instytutu Ekonomicznego (PIE) dobitnie pokazuje, jak bardzo się mylą.

Polska fabryka samochodów elektrycznych w Jaworznickim Obszarze Gospodarczym ma wypuszczać rocznie nawet 240 tys. pojazdów. Pierwsza Izera miałaby opuścić linię produkcyjną pod koniec 2025 r. Ale to raczej i tak w szybkiej perspektywie nie zelektryzuje naszego transportu. Fundacja Promocji Pojazdów Elektrycznych (FPPE) twierdzi, że recepta na to jest zupełnie inna i wskazuje na floty samochodowe firm leasingowych.

To, że zielona transformacja energetyczna tak po prawdzie jest jedyną receptą na wyhamowanie globalnego ocieplenia i skuteczną walkę ze zmianami klimatu, wiadomo nie od dziś. Teraz z kolei dowiadujemy się o kosztach związanych z porzuceniem paliw kopalnych na boczny tor. Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW) wszystko dokładnie policzył. I czy nam się to podoba, czy nie, tanio nie jest.

Tegoroczna lista, i tak już sporych rozmiarów, dowodów na galopujące zmiany klimatu doczekała się kolejnej pozycji. Tym razem chodzi o suszę i rekordowe temperatury w okolicach Amazonii. To, że tutejszych gminy mają przez to kłopot z dostępem do wody pitnej, już za bardzo na nikim wrażenia nie robi. Takie problemy są coraz częściej odczuwalne już w różnych krajach, w Polsce też. Ale martwe delfiny sugerują klimatologom, że sytuacja może być znacznie poważniejsza, niż przypuszczamy.

Najpierw był najgorętszy lipiec, potem sierpień, a teraz daje popalić też wrzesień. Zdaniem naukowców zmiany klimatu już na tyle przyspieszyły, że obecnie globalne ocieplenie jest na poziomie +1,2 st. C w porównaniu z czasami sprzed epoki przemysłowej. Coraz częściej też fala upałów nie dotyczy już wyłącznie miesięcy wakacyjnych. Ale klimatolodzy obserwują je już wiosną, a także we wrześniu i październiku. I już teraz wszystko wskazuje na to, że 2023 r. będzie najcieplejszym rokiem w historii pomiarów.

Bardzo długo trwało opracowywanie i przyjmowanie regulacji wprowadzających w życie system kaucyjny. W końcu udało się przepisy wejdą w życie od 1 stycznia 2025 r. I mogłoby się wydawać, że te ponad 15 miesięcy to zdecydowanie wystarczający czas, żeby właściwie się do startu systemu przygotować. Okazuje się, że najprawdopodobniej trzeba kolejny raz pochylić się nad wysokością kaucji.

Straż Miejska w Szczecinie przekonuje, że świadomość mieszkańców na temat tego, co mogą palić ws swoich piecach, a czego nie, jest coraz większa i zmniejsza się tym samym z roku na rok liczba wystawianych mandatów za smog. W tym sezonie grzewczym, podobnie jak w poprzednim, jakość szczecińskiego powietrza ma monitorować specjalny dron. Smogowe doniesienia z całego kraju sugerują, że takie latające maszyny, sprawdzające, czym ludzie się ogrzewają, powinny zasłonić prawie całe niebo nad Polską.

Duński gigant rynku zabawek jednak nie zacznie produkować klocków z pochodzących z recyklingu butelek PET. Taką zapowiedź Lego złożyło w 2021 po opracowaniu technologii produkcji będącej alternatywą dla wytwarzania klocków z tworzywa ABS pochodzącego z ropy naftowej. Celem wprowadzenia nowego materiału miało być ograniczenie emisji dwutlenku węgla, ale po trwających dwa lata testach okazało się, że redukcja CO2 jednak dzięki temu nie nastąpi.

Globalne ocieplenie nie bierze jeńców. Najpierw naukowcy z Instytutu Studiów Kosmicznych im. Goddarda (GISS) w Nowym Jorku ogłosili wszem i wobec, że z ich analiz wynika, że lato 2023 r. było najgorętszym od początku globalnych pomiarów. Teraz zaś wychodzi na to, że też mamy swój rekord ciepła. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej – Państwowy Instytut Badawczy (IMGW-PIB) informuje bowiem, że tegoroczny wrzesień jest najprawdopodobniej najcieplejszy, odkąd w Polsce prowadzimy pomiary temperatury.

Nagrodę Earthshot ustanowili w 2020 r. razem książę William i brytyjski biolog, podróżnik i pisarz David Attenborough. Przyznawana jest co roku, od 2021 r. i tak ma być do 2030 r. Kategorie są zgodne z Celami Zrównoważonego Rozwoju ONZ: czystość powietrza, odnowa i ochrona przyrody, ożywienie oceanów, życie bez odpadów oraz działania na rzecz klimatu. Zwycięzcy otrzymują grant w wysokości 1 mln funtów na kontynuację swoich działań. Pierwszy raz w historii szansę na tę nagrodę ma organizacja z Polski. Zwycięzcę poznamy 7 listopada.

Kiedy 12 września rząd opublikował ustawę wprowadzającą od stycznia 2025 r. w naszym kraju system kaucyjny, wszystko jest już przesądzone. Ale czasu jest naprawdę niewiele i te pozostałe 15 miesięcy trzeba poświęcić na kosztowne i czasochłonne przygotowania. Co trzeba będzie konkretnie w tym okresie zrobić? Na to pytanie odpowiadają eksperci z Grupy TOMRA.

Powodzie, pożary, huragany i inne niebezpieczne zjawiska pogodowe, ale przede wszystkim żar. Rekordy temperatur bite są na prawie wszystkich szerokościach geograficznych. Tak w dużym skrócie wygląda tegoroczne lato, teraz już na finiszu. Naukowcy z Instytutu Studiów Kosmicznych im. Goddarda (GISS) w Nowym Jorku nie mają nawet cienia wątpliwości: lato 2023 r. było najgorętszym od początku globalnych pomiarów.

Komisja Europejska stara się jak może walczyć z emisjami gazów cieplarnianych, głównie dwutlenku węgla i metanu. Dlatego zaleca się odejście od paliw kopalnych, czyli przede wszystko od węgla i gazu. Dotyczy to tak przemysłu, jak i transportu. Ale okazuje się, że są też na to inne sposoby, o których dowiedzieliśmy się dzięki przyspieszonym wyborom w Holandii. Jedna z tamtejszych partii celuje w tym względzie w zwierzęta hodowlane.

Paweł Mirowski, wiceprezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, a także pełnomocnik premiera do spraw programu Czyste Powietrze, może z dumą mówić o złożeniu w sumie już ponad 675 tys. wniosków w ramach tej inicjatywy. Ale jakości powietrza nam to nie poprawi. A sytuacja pod tym względem jest co najmniej tak kiepska jak rok temu. Na początku września znowu normy przekraczane są o ponad 2000 proc. Aż strach myśleć, co się będzie działo już w trakcie sezonu grzewczego.

Pamiętajcie, jak Katarczycy wymyślili sobie, że staną się potęgą w piłce ręcznej? Po przyznania im prawa do organizacji mundialu dla szczypiornistów, wykombinowali, że zamiast w cztery lata intensywnie trenować swoją młodzież, to lepiej będzie kupić za granicą najlepszych graczy i przy okazji także sztab trenerski. I prawie się udało. Katar w 2015 r. zdobył wicemistrzostwo świata, ustępując jedynie rozpędzonym Francuzom. Teraz trochę na podobnych zasadach w świecie piłki nożnej rozpychać zamierza się również Arabia Saudyjska, przy okazji pokazując wszem i wobec, że zmiany klimatu ma w głębokim poszanowaniu.

Chociaż przedstawiciele producentów opakowań od miesięcy jak jeden mąż twierdzą, że na dostosowanie się do nowych przepisów wprowadzających u nas system kaucyjny potrzebują zdecydowanie więcej czasu, to zgodnie z przyjętymi w sierpniu regulacjami, ten ma zacząć działać od 2025 r. Ile będzie u nas punktów zbiórki? Czy kaucja będzie tylko w postaci gotówki, czy bonu?

Jak tam wasz smog wawelski? Takie złośliwe pytania pod adresem mieszkańców padają dziś już tylko z ust osób, które są tak bardzo nie na bieżąco, że wciąż nie wiedzą, że już od czterech lat w stolicy Małopolski obowiązuje zakaz palenia paliwami stałymi i jakość powietrza poprawiła się tu radykalnie. Pod względem walki ze smogiem Kraków wyprzedził inne polskie miasta o co najmniej dekadę, ale ta historia sukcesu jest teraz bardzo zagrożona. Miastu grozi powrót palenia kopciuchami, a to by oznaczało smogową katastrofę.

To wcale nie jest tak, że Tokio ma w nosie swoich sąsiadów i przy okazji kondycję środowiska. I nie patrząc na nic i nikogo rząd Japonii chce pozbyć się w pierwszej kolejności nuklearnego balastu i wypuszcza ścieki z elektrowni jądrowej w Fukushimie do oceanu. Wcześniej przecież Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej (MAEA) zatwierdziła ten plan i oceniła go jako bezpieczny. Ale to innych szczególnie nie uspokoiło.

Kolejna akcja aktywistów Greenpeace Polska przeciwko dalszemu zatruwaniu Odry, za co - ich zdaniem - odpowiadają w głównej mierze polskie kopalnie. Jednoczesne krytykują przyjętą niedawno przez Sejm ustawy o rewitalizacji tej rzeki i mają konkretne żądania do rządu. Domagają się m.in. przeprowadzenia rzetelnych ocen oddziaływania kopalni węgla kamiennego na środowisko.