Energetyka

Wielkimi krokami zbliżamy się do finiszu wyścigu o polski atom. Wszystko wskazuje na to, że oferty od Francuzów i Koreańczyków miałby być wyłącznie negocjacyjnym tłem, a polski rząd wybierze ofertę Amerykanów. Bardzo możliwe, że szczegóły tej przyszłej współpracy poznamy już w przyszłym tygodniu. Do USA wybiera się wicepremier i szef aktywów państwowych Jacek Sasin.

Przyglądając się aktywności Ministerstwa Aktywów Państwowych można odnieść wrażenie, że jego działalność ogranicza się do kolejnych spotkań z górnikami. Od miesięcy trwa mydlenie oczu pracownikom kopalni na temat dekarbonizacji i umowy społecznej, A jaki będzie efekt tego zamieszania wiadomo z góry. Wystarczy spojrzeć na to, co dzieje się w Niemczech. Oczywiście rząd gra na to, by na koniec rozłożyć ręce i wkurzonym górnikom powiedzieć, że to wina Brukseli.

W telewizji, radiu, internecie i na billboardach w całej Polsce trwa kampania wskazywania Unii Europejskiej jako winnej wysokim rachunków za prąd. „Opłata klimatyczna Unii Europejskiej to aż 60 proc. kosztów produkcji energii. Polityka klimatyczna UE = droga energia, wysokie ceny” - biją po oczach bilbordy w całym kraju. Komisja Europejska zaprotestowała, a głos zabrało wielu ekspertów. Kto ma w tej sprawie rację?

Przedstawiciele rządu zmienili narrację w sprawie kopalni Turów. Dla nich to już zamknięta kwestia, do której nie ma co wracać. Nałożonych zaś przez TSUE kar nie należy aż tak bardzo się bać, bo pewnie unijny Trybunał wykaże się elastycznością i koniec końców Warszawa nie będzie musiała nic płacić. Z kolei w Czechach nie mija wrzawa po podpisaniu porozumienia z Polską. Zdaniem wielu Praga nie powinna się na taką umowę w ogóle godzić. A Greenpeace zapowiada skargę na rząd Czech do KE.

Niemcy rozgrywają swoją partię szachów, w której hetman ma tylko jedno zadanie: tak poukładać energetyczne klocki, żeby Berlin mógł spokojnie dalej zamykać najpierw elektrownie jądrowe, a potem te na węgiel. A będzie to możliwe tylko i wyłącznie dzięki rosyjskiemu gazowi. Dlatego w sprawie konfliktu na Ukrainie rząd naszych zachodnich sąsiadów wyprawia coraz dziwniejsze polityczne piruety.

Rząd nie reaguje na ostrzeżenia ekonomistów, że rachunki za prąd jeszcze mocniej wzrosną i nie słucha też oczywiście aktywistów klimatycznych, tylko konsekwentnie realizuje swój pomysł konsolidacji aktywów węglowych. Narodowa Agencja Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE) ma przeprowadzić swoje porządki do końca 2022 r. (fot. Kym Farnik/Flickr CC BY-NC-ND 2.0)

Ustawa górnicza przeszła przez Sejm i zamierza namieszać w cenach węgla. Pamiętacie czasy ekogroszku po 2000 zł? To już nieaktualne. Przygotujcie się na podwyżki cen węgla.

Chociaż odbierającym w ostatnich tygodniach rekordowe rachunki Polakom trudno w to uwierzyć, to jednak w minionym roku wzrost cen elektryczności w Polsce był wyraźnie mniejszy niż w innych państwach UE. Ale Maciej Bukowski z think-tanku Instytut WiseEuropa oznacza, że nie mamy się z czego cieszyć, bo to zjawisko raczej przejściowe. Powinniśmy za to bardziej martwić się nie ceną energii w kolejnych latach, ale tym, czy jej nam w ogóle starczy.

Znamy treść międzyrządowej umowy między Czechami a Polską w sprawie kopalni Turów. Nasi południowi sąsiedzi mają co roku przesyłać do Warszawy sprawozdanie z realizacji projektów opłacanych z polskiego odszkodowania. My z kolei do czterech razy w roku mamy im umożliwiać misję oceniającą podjęte działania w polskiej odkrywce.

Po tym, jak budowa nowego bloku węglowego w Elektrowni Ostrołęka, a następnie zakończenie prac i rozbiórka pochłonęły w sumie jakieś 1,5 mld zł – teraz chcemy wydać ponad dwa razy więcej, ale tym razem na moce gazowe. Na szczęście podobnym tropem nadążają Niemcy, którzy wbrew sprzeciwowi kilku państw, do unijnej taksonomii wpychają na siłę gaz ziemny. Taki scenariusz najbardziej podoba się Rosji.

Negocjacje w sprawie kopalni Turów zakończyły się oczywistym sukcesem polskiego rządu i dalszego funkcjonowanie tego ważnego dla naszego bezpieczeństwa energetycznego elementu nie jest w żaden sposób zagrożone. Tak finał czesko-polskich rozmów chce widzieć Warszawa. Szkoda, że nasi południowi sąsiedzi mają zupełnie inny obraz.

Polska na dniach ma wysłać wniosek notyfikacyjny w sprawie umowy społecznej z górnikami. Ta zakłada w następnej dekadzie hojną pomoc publiczną dla tego sektora gospodarki. Z Marcinem Roszkowskim, prezesem Instytutu Jagiellońskiego, rozmawiam o tym, czy Bruksela w ogóle się na takie rozwiązanie zgodzi. I jakie mogą być tego konsekwencje.

Nie od dzisiaj mówi się, że bez Niemców w Unii Europejskiej niczego nie można przeprowadzić. Trudno się z tym stwierdzeniem nie zgadzać, zwłaszcza w dobie ostatecznego opracowania unijnej taksonomii przez Komisję Europejską. Berlin od początku upierał się na uznanie gazu ziemnego za paliwo zrównoważone i właśnie dopiął swego.

Z roku na rok rośnie zapotrzebowania biomasy leśnej na potrzeby energetyki. To z kolei powoduje, że w Polsce zaczęliśmy palić na potęgę drewno, co zagraża przyrodzie i negatywnie wpływa na klimat. Najnowszy raport Pracowni na rzecz Wszystkich Istot nie jest zbyt miłą lekturą.

Premier Mateusz Morawiecki poinformował w piątek przed południem, że czeski rząd wycofał już skargę do TSUE na polską kopalnię w Turowie, a sprawa została definitywnie zamknięta. Wkrótce okazało się, że szef polskiego rządu nieco pospieszył się z tym komunikatem, bo czeskie Ministerstwo Zdrowia zaprzeczyło, wskazując, że przelew z Polski nie został zaksięgowany. Dopiero późnym popołudniem rzecznik rządu w Pradze poinformował PAP, że wniosek o wycofanie skargi został wysłany do TSUE, ale szef czeskiego rządu zastrzega, że sprawa jest zakończona tylko warunkowo.

Prezydent Andrzej Duda podpisał już przyjętą przez Sejm ustawę górniczą, która zakłada ratowanie przez najbliższe 10 lat branży publicznymi pieniędzmi, ale to wcale sprawy nie załatwia. Bo przy założonej aż tak dużej interwencji państwa w rynek niezbędna jest zgoda Komisji Europejskiej. A z tą może być różnie. Polskie górnictwo musi czekać na decyzję.

Nie sprawdziły się przewidywania ani Goldman Sachs, ani Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami. W tych prognozach ceny emisji CO2 dochodzą do poziomu 100 euro dopiero w następnej dekadzie. Ale pandemia i kryzys energetyczny zmieniły zasady gry. I do tych rekordowych wartości dochodzimy właśnie teraz.

Koniec sporu między Czechami a Polską w sprawie kopalni Turów. Po wielu rundach negocjacji premierzy obu krajów podpisali stosowne porozumienie. Polski rząd w końcu zamknął bolesny, ropiejący spór z naszym południowym sąsiadem, ale cena, jaką za to musi zapłacić, jest bardzo wysoka.

Polski Alarm Smogowy sprawdził ceny węgla, pelletu i drewna kawałkowego w 32 składach we wszystkich województwach. Wnioski nie są optymistyczne. Każdy z tych opałów jest teraz znacząco droższy niż jeszcze rok temu. Dlatego aktywiści postawili zaapelować do premiera Mateusza Morawieckiego.

Ministerstwo Aktywów Państwowych zapowiedziało w najbliższych dniach złożenie wniosku notyfikacyjnego w Komisji Europejskiej, dotyczącego umowy społecznej rządu z górnikami. A na podpis prezydenta czeka przyjęta przez Sejm ustawa górnicza. Szkoda tylko, że w rządzie nikt nie bierze pod uwagę scenariusza, w którym Bruksela nie godzi się na wyciąganie polskiego górnictwa z finansowego dna publicznymi pieniędzmi.