energetyka wiatrowa

Wyścig o niższe rachunki za prąd wydaje się nie mieć końca. Niektórzy w tym celu wybierają pompy ciepła, inni stawiają na instalacje fotowoltaiczne. Ale, jak w końcu Sejm przegłosuje nowelizację ustawy wiatrakowej (na razie skierowano ją do dalszych prac w komisjach), Polacy mogą skierować swoją uwagę na mniejsze, przydomowe wiatraki. Czy to będzie krok w dobrym kierunku? Dokładna analiza poddaje to w wątpliwość.

Ta historia jest już tak prawie długa, jak blisko półtoraroczne rządy koalicyjnej ekipy Donalda Tuska. Pierwsze obietnice nowelizacji ustawy w sprawie wiatraków padły ze strony Ministerstwa Klimatu i Środowiska (MKiŚ) w styczniu 2024 r. A potem co kilka miesięcy słyszeliśmy, że stanie się to już za chwilę, na kolejnym posiedzeniu, przy najbliższej możliwej okazji. Na początku marca br. już prawie byliśmy w ogródku. I znowu mamy opóźnienie.

Europa może mieć spory problem z wypełnieniem swoich celów klimatycznych. Wyraźnie wyhamowuje energetyka wiatrowa. Instalujemy po prostu coraz mniej turbin, którym przy okazji też bardzo wolno rosną moce. Co gorsza: europejskie wiatraki są też coraz starsze, a mało kto zawraca sobie głowę ich modernizacją.

Ustawa wiatrakowa cały czas czeka na nowelizację, pierwszy raz obiecaną przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska (MKiŚ) już ponad rok temu. Ale w końcu chyba dojdzie do zmiany tych przepisów. Bo wychodzi na to, że udało się ostatecznie udobruchać Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi (MRiRW). I też podobno premier ma już dosyć tego niekończącego się legislacyjnego serialu o energetyce wiatrowej na lądzie.

Kiedy zwalniałem się z kopalni, wiedziałem, że to jedna z najlepszych decyzji, jakie podjąłem. Nie potrafię wymienić ani jednej rzeczy, za którą choć trochę bym tęsknił - mówi Marek Mikołajczyk, który po dziesięciu latach pracy w górnictwie zatrudnił się w branży odnawialnych źródeł energii.

Bałtyk ma stać się w niedługim czasie kołem zamachowym dla całej polskiej gospodarki? Nasze morze powoli staje się centralnym graczem w transformacji energetycznej, co potwierdzają też ostatnie doniesienia o Baltic 2, farmy wiatrowej o mocy 1,5 GW, której budowa ma zakończyć się w 2027 r. Ale o tym, że offshore może stać się również finansową studnią bez dna, przekonuje ostatnia decyzja światowego potentata w morskiej energetyce wiatrowej, czyli duńskiego Orsted. Spółka właśnie zmodyfikowała swoją strategię do 2030 r.

Rozpoczęła się kolejna odsłona programu, który przygotowuje górników do pracy w sektorze energetyki odnawialnej „Wiatr – kopalnia możliwości”. Organizowane w Szczecinie szkolenie spełnia standardy Global Wind Organisation, Urzędu Dozoru Technicznego oraz Stowarzyszenia Elektryków Polskich. Osoby, które je ukończą, będą mogły pracować przy instalacji i serwisowaniu turbin nie tylko w Polsce, ale na całym świecie.

Pamiętacie jeszcze falstart Ministerstwa Klimatu i Środowiska (MKiŚ) rok temu, w pierwszych tygodniach funkcjonowania pod nowymi sterami? Chodziło o nowelizację ustawy wiatrakowej, której nie ma do tej pory. Prace nad nowymi regulacjami w tej sprawie jeszcze trwają, czego zupełnie nie potrafią zrozumieć znawcy tematu. Ale podobno wszelkie wątpliwości względem wiatraków w rządzie są już wyjaśnione i nic nie stoi na przeszkodzie, żeby już za parę tygodni zajął się tym Sejm.

Jednym z największych mankamentów OZE jest to, że są nieprzewidywalne, bo nie można z góry założyć, że od tej do tej godziny będzie świecić słońce z takim natężeniem, a jutro o tej samej porze będzie wiać aż miło. Ale jak już odnawialne źródła energii kręcą się na pełnych obrotach, to robią różnicę, którą trudno pominąć. Hiszpański think-tank AleaSoft Energy Forecasting zwraca uwagę, co ostatnio stało się z ceną energii w Europie.

Wiem, tak często to obiecywali, że koniec końców trudno w to uwierzyć. Ale to się naprawdę dzieje: na stronach Rządowego Centrum Legislacji pojawił się tak długo wyczekiwany projekt nowelizacji ustawy wiatrakowej, który raz na zawsze ma pożegnać zasadę 10H, która bardzo skutecznie od 2016 r. blokowała rozwój wiatraków w naszym kraju.

Ustawa wiatrakowa to jedna z pierwszych pilnych spraw, w których poślizg zaliczył rząd Donalda Tuska. Miała być szybka nowelizacja i likwidacja nieszczęsnej zasady 10H, którą nałożyła na lądową energetykę wiatrową legislacyjny kaganiec, a skończyło się awanturą na pół Polski. Teraz resort klimatu i środowiska znowu obiecuje i zapowiada wejście w życie nowych przepisów od początku 2025 r.

Można otrzymać 47 tys. zł: 30 tys. na wiatrak i 17 tys. na magazyn energii. To efekt tego, że rząd ściągnął wreszcie nałożony wcześniej kaganiec z energetyki wiatrowej. Do końca września mamy doczekać się regulacji liberalizujących zasadę 10H, a już za chwilę Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) zacznie wypłacać pieniądze pierwszym beneficjentom programu Moja elektrownia wiatrowa.

Ponad 20 mld zł ze środków Krajowego Planu Odbudowy zostanie przeznaczone na rozwój farm wiatrowych na Bałtyku. Ministerstwo Aktywów Państwowych właśnie poinformowało, że Bank Gospodarstwa Krajowego uruchamia nabór wniosków na pożyczki na morską energetykę wiatrową. Jest to możliwe dzięki spełnieniu jednego z kamieni milowych KPO.

400 mln zł w ramach Europejskiego Zielonego Ładu na projekty energetyki wiatrowej i geotermalnej rozda Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. NCBR właśnie ogłosił trzeci konkurs Strategicznego Programu Badań Naukowych i Prac Rozwojowych „Nowe Technologie w Zakresie Energii”. O unijne środki będą mogły starać się konsorcja, których projekty będą charakteryzować się „dużym potencjałem innowacyjnym i wysokim stopniem zaawansowania technologii”. Nabór wniosków rusza we wrześniu.

Pamiętacie, jak kilka lat temu ówczesna premier Beata Szydło upierała się, że nasza energetyka oparta będzie jeszcze przez dziesięciolecia na węglu? I atom tu niewiele pomoże? Teraz z kolei w Szwecji przekonują, że stawianie na wiatraki oznacza konkretne straty finansowe i tym samym likwidowanie elektrowni jądrowych nie ma większego sensu. Sprawdziliśmy z ekspertami z Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej (PSEW), ile w tym prawdy, a ile zwykłego, ale też niebezpiecznego bajdurzenia.

Ministerstwo Klimatu i Środowiska pod nowymi sterami już na początku roku ogłosiło nowelizację ustawy wiatrakowej, z której jednak nic nie wyszło, a rząd przy okazji udowodnił, że na razie żadnej strategii energetycznej po prostu nie ma. Ale po kolejnym apelu branży do szefa rządu coś wreszcie ruszyło w tej sprawie. W wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów znalazł się już stosowny projekt. Jego przyjęcie planowane jest na III kw. 2024 r.

Falstart nowej ustawy wiatrakowej i odkładanie w kolejnych miesiącach jej nowelizacji, to koronny dowód na to, że rząd Donalda Tuska nie do końca wie, jak od nowa poukładać energetyczne klocki. Co gorsza, nikt z tej ekipy nie mówi górnikom prawdy prosto w oczy o tym, że niedługo trzeba będzie dla wielu z nich szukać nowych miejsc pracy. Nic wiec dziwnego, że organizacje społeczne, samorządy oraz biznes zaapelowały do szefa rządu o pilne zmiany w tym zakresie i postawienie w końcu energetyki wiatrowej na nogi. Tylko, czy ktoś jeszcze wierzy, że to coś da?

To jedna z większych gaf rządu Donalda Tuska. Obecna koalicja jako opozycja od lat krytykowała wprowadzoną w życie przez Zjednoczoną Prawicę zasadę 10H, która skutecznie blokowała rozwój lądowej energetyki wiatrowej. Zapowiadała, że zniesie ją, jak tylko zacznie rządzić. Ale przygotowana w pośpiechu przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska, już pod nowymi sterami, nowelizacja przepisów okazała się legislacyjną wydmuszką. I teraz właśnie obserwujemy podejście do tego tematu nr 2. Podobno ma już być bez takich wpadek.

Ministerstwo Klimatu i Środowiska podało szczegóły w sprawie nowego programu Moja Elektrownia Wiatrowa. Pierwsza edycja zaplanowana jest na najbliższy rok, chyba że wcześniej zabraknie przygotowanych na ten cel środków. Przy okazji dowiedzieliśmy się też więcej o przygotowywanej nowelizacji ustawy wiatrakowej.

Już po publikacji 11. edycji raportu „Energetyka wiatrowa w Polsce”. Opracowanie z jednej strony zwraca uwagę na liberalizację przepisów (zniesienie zasady 10H), a z drugiej na konieczność odblokowania funduszy europejskich, które powinny posłużyć do modernizacji i rozbudowy naszych sieci przesyłowych i dystrybucyjnych. Bez tego transformacja energetyczna w Polsce nie ma szans.