dotacje

Mam niesmak po ostatniej konferencji Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW), na której ogłoszono to, o czym mówiło się w kuluarach od tygodni, czyli o zawieszeniu programu Czyste Powietrze. Nie tylko dlatego, że nie lubię być robiony w konia. Rozumiem, że urzędnicy państwowi niekiedy muszą minąć się z prawdą albo coś przemilczeć. Ale niech się do tego jakoś przygotują, na litość boską…

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) wyjątkowo uważnie przygląda się beneficjentom programu Czyste Powietrze. Fundusz sprawdza, czy pieniądze które Polacy otrzymali, zostały wydane zgodnie z przeznaczeniem. Do końca roku mają być przeprowadzone inspekcje 5 proc. inwestycji, zrealizowanych na podstawie wniosków złożonych od 22 kwietnia.

Zgodnie z przewidywaniami kolejna odsłona programu Mój Prąd bije rekordy popularności. Tylko od 2 września do 9 października złożono 49 tys. wniosków, z czego te na ponad 262 mln zł dotyczyły dofinansowania do magazynów energii. Kiedy beneficjenci mogą liczyć Ań pierwsze wypłaty? Trzeba najpierw rozliczyć piątą edycję programu, z czym podobno są kłopoty.

Polski think tank Instytut Reform w swoim najnowszym raporcie wykazuje błędy europejskich rządów, w tym też Polski, które doprowadziły do kryzysy na rynku pomp ciepła. Na naszym podwórku sytuacja może się jeszcze dodatkowo pogorszyć, bo rząd uparcie chce dotować emisyjne piece na biomasę i gaz.

Nie wiem, czy zdajecie sobie sprawę, ale jak mówimy o przyszłości polskiego górnictwa, to w pierwszej kolejności mówimy o górniczych miejscach pracy. Głównie w ich obronie spisano przecież umowę społeczną, w której mowa przecież jest też o gwarancjach zatrudnienia i jednorazowych odprawach, dla tych, którzy jednak zdecydują się odejść. Ale jedno z miast na Górnym Śląsku pokazuje, że można jednak inaczej. Inni samorządowcy też pójdą w ślady Bytomia?

Po pokazaniu ambitnego scenariusza Krajowego Planu w dziedzinie Energii i Klimatu do 2030 roku (KPEiK), czas przyszedł na spotkanie przedstawicieli rządu z górniczymi związkowcami. Tym razem miło już nie było. Górnicy nie ukrywają, że czują się dokładnie tak samo, jak rok temu, kiedy ówczesny wicepremier Jacek Sasin wmawiał im, że umowa społeczna jest jak najbardziej realizowana. I teraz inny rząd robi to samo.

Z jednej strony 100-proc. dotacja w ramach programu Czyste Powietrze skierowana dla tych najuboższych może zachęcać oszustów do łowów, a z drugiej do wyłudzenia środków może dojść też po stronie beneficjenta. Ale wtedy trzeba liczyć się nie tylko z cofnięciem dotacji, ale także z zaproszeniem do prokuratury.

Ministerstwo Klimatu i Środowiska oraz NFOŚiGW oficjalnie o programie Czyste Powietrze wypowiadają się tylko w samych superlatywach. Ale podobno, jak się przyjrzeć bliżej, to już aż tak za wesoło nie jest. Nie chodzi tylko o pieniądze i budżet programu, który musi być wspomagany unijnymi funduszami. Część ekspertów cały czas twierdzi, że 100-procentowa dotacja przynosi więcej szkody niż pożytku.

To nawiązanie w tytule do popularnego programu telewizyjnego ma zachęcić młodych rzutkich prowadzących gospodarstwa rolne do składania wniosków. Kasa jest spora, a można ją przeznaczyć na zakup i remont nieruchomości czy zakup potrzebnych maszyn. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przypomina, że o pieniądze można występować do 16 sierpnia 2024 r. Zainteresowanie jest symboliczne. Do tej pory złożono 345 wniosków, kilkukrotnie mniej niż rok wcześniej.

Dopłaty do roweru elektrycznego miałyby wystartować już w przyszłym roku. Rząd chce dorzucić rodakom nawet 5 tys. zł do zakupu nowego elektryka oraz do 9 tys. zł do roweru cargo i wózka rowerowego. Wszystko po to, żeby ograniczyć emisję spalin oraz promować zdrowy styl życia i zrównoważony transport.

Polacy korzystają z pomocy instytucji finansowych, które partycypują w kosztach zakupu samochodów elektrycznych. Jednak eksperci Carsmile alarmują, że środki dotacyjne budżetu programu „Mój elektryk” powoli wyczerpują się, dlatego w czerwcu zarejestrowano rekordową liczbę 2280 nowych aut elektrycznych, to niemal 60 proc. więcej niż w maju.

Nie cieszcie się, że na tym skorzystacie, skorzystają raczej duże, międzynarodowe firmy. Całkiem niedawno razem ze 140 krajami zgodziliśmy się, że powinny one płacić podatki nie mniejsze niż 15 proc., a teraz sami pracujemy nad rozwiązaniami, żeby w Polsce mogły tego topora uniknąć.

Ciężkie życie muszą mieć urzędnicy w Ministerstwie Klimatu i Środowiska. Rozpoczęty falstartem nowelizacji ustawy wiatrakowej festiwal pomyłek i błędów cały czas trwa i ma się całkiem dobrze. Przesada? To zerknijcie co się wyprawia na zielonej liście ZUM, która w pierwszej kolejności miała uporządkować nasz rynek pomp ciepła. A na razie bałagan jest większy niż był wcześniej.

Program Mój Prąd skierowany jest do właścicieli gospodarstw domowych, którzy zamontowali instalację fotowoltaiczną albo inne urządzenia zwiększające autokonsumpcję. W 2024 roku ponownie będzie można otrzymać dotację. Jakie warunki należy spełnić?

Nawet w trakcie ostatniego Szczytu Klimatycznego, organizowanego przez Zjednoczone Emiraty Arabskie, międzynarodowe gremium przyznało, że paliwa kopalne to zło i trzeba ograniczyć ich zużywanie. W Polsce już zdążyliśmy przywyknąć do wieszania psów na węglu, sami zresztą robimy tak coraz częściej. Ale z gazem ziemnym jest już inaczej. Wyróżnikiem są dotacje rządowe, które wpychają Polaków w finansowe kleszcze.

Do tej pory takie rządowe programy, jak „Czyste Powietrze”, czy „Mój Prąd” oceniane były przez analityków tylko pozytywnie. Może narzekano na tempo zmiany, ale nikt nie podważał ich sensu. Teraz jest ciut inaczej, a eksperci nie zostawiają suchej nitki na programie „Moja elektrownia wiatrowa”. Rząd się tym jednak nie przejmuje i zapowiada nabór wniosków do końca września.

Program Czyste Powietrze ma na celu ograniczenie zanieczyszczeń pochodzących z niskiej emisji. Dotacja pozwala przeprowadzić prace termomodernizacyjne albo związane z wymianą źródła ciepła. Kto może ją otrzymać? Jak ubiegać się o wsparcie?

Bank Światowy rusza na wojnę z paliwami kopalnymi. Chce przekonać rządy, żeby przestały wydawać publiczne pieniądze na dotacje do gazu, ropy i węgla. W ubiegłym roku wydatki na cel osiągnęły absurdalny poziom 7 bln dol.

Europę mają zalać pompy ciepła, to jeden z fundamentów zainicjowanego w maju 2022 r. unijnego planu REPowerEU. KE szacuje, że do 2030 r. będzie zainstalowanych nawet 60 mln takich urządzeń, chociaż zgodnie z prognozami Europejskiego Stowarzyszenia Pomp Ciepła (EHPA) to będzie tylko 43,2 mln pomp. Skąd ta różnica w szacunkach? Bo programy dotacyjne i ulgi podatkowe cały czas promują paliwa kopalne, ale tych wycelowanych właśnie w pomp ciepła na szczęście też jest coraz więcej.

Pompy ciepła powoli zmieniają naszą rzeczywistość energetyczną, chociaż obecne ceny energii w tym za bardzo nie pomagają. Dlatego tak istotne są programy wsparcia. Właśnie w Stanach Zjednoczonych za niedługo ruszy rządowa inicjatywa dotycząca efektywności energetycznej w gospodarstwach domowych. W Polsce i Europie na razie sporo o tym się rozmawia, ale konkretny plan działania mamy poznać dopiero w czwartym kwartale roku.