dotacje

Po pokazaniu ambitnego scenariusza Krajowego Planu w dziedzinie Energii i Klimatu do 2030 roku (KPEiK), czas przyszedł na spotkanie przedstawicieli rządu z górniczymi związkowcami. Tym razem miło już nie było. Górnicy nie ukrywają, że czują się dokładnie tak samo, jak rok temu, kiedy ówczesny wicepremier Jacek Sasin wmawiał im, że umowa społeczna jest jak najbardziej realizowana. I teraz inny rząd robi to samo.

Z jednej strony 100-proc. dotacja w ramach programu Czyste Powietrze skierowana dla tych najuboższych może zachęcać oszustów do łowów, a z drugiej do wyłudzenia środków może dojść też po stronie beneficjenta. Ale wtedy trzeba liczyć się nie tylko z cofnięciem dotacji, ale także z zaproszeniem do prokuratury.

Ministerstwo Klimatu i Środowiska oraz NFOŚiGW oficjalnie o programie Czyste Powietrze wypowiadają się tylko w samych superlatywach. Ale podobno, jak się przyjrzeć bliżej, to już aż tak za wesoło nie jest. Nie chodzi tylko o pieniądze i budżet programu, który musi być wspomagany unijnymi funduszami. Część ekspertów cały czas twierdzi, że 100-procentowa dotacja przynosi więcej szkody niż pożytku.

To nawiązanie w tytule do popularnego programu telewizyjnego ma zachęcić młodych rzutkich prowadzących gospodarstwa rolne do składania wniosków. Kasa jest spora, a można ją przeznaczyć na zakup i remont nieruchomości czy zakup potrzebnych maszyn. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przypomina, że o pieniądze można występować do 16 sierpnia 2024 r. Zainteresowanie jest symboliczne. Do tej pory złożono 345 wniosków, kilkukrotnie mniej niż rok wcześniej.

Dopłaty do roweru elektrycznego miałyby wystartować już w przyszłym roku. Rząd chce dorzucić rodakom nawet 5 tys. zł do zakupu nowego elektryka oraz do 9 tys. zł do roweru cargo i wózka rowerowego. Wszystko po to, żeby ograniczyć emisję spalin oraz promować zdrowy styl życia i zrównoważony transport.

Polacy korzystają z pomocy instytucji finansowych, które partycypują w kosztach zakupu samochodów elektrycznych. Jednak eksperci Carsmile alarmują, że środki dotacyjne budżetu programu „Mój elektryk” powoli wyczerpują się, dlatego w czerwcu zarejestrowano rekordową liczbę 2280 nowych aut elektrycznych, to niemal 60 proc. więcej niż w maju.

Nie cieszcie się, że na tym skorzystacie, skorzystają raczej duże, międzynarodowe firmy. Całkiem niedawno razem ze 140 krajami zgodziliśmy się, że powinny one płacić podatki nie mniejsze niż 15 proc., a teraz sami pracujemy nad rozwiązaniami, żeby w Polsce mogły tego topora uniknąć.

Ciężkie życie muszą mieć urzędnicy w Ministerstwie Klimatu i Środowiska. Rozpoczęty falstartem nowelizacji ustawy wiatrakowej festiwal pomyłek i błędów cały czas trwa i ma się całkiem dobrze. Przesada? To zerknijcie co się wyprawia na zielonej liście ZUM, która w pierwszej kolejności miała uporządkować nasz rynek pomp ciepła. A na razie bałagan jest większy niż był wcześniej.

Program Mój Prąd skierowany jest do właścicieli gospodarstw domowych, którzy zamontowali instalację fotowoltaiczną albo inne urządzenia zwiększające autokonsumpcję. W 2024 roku ponownie będzie można otrzymać dotację. Jakie warunki należy spełnić?

Nawet w trakcie ostatniego Szczytu Klimatycznego, organizowanego przez Zjednoczone Emiraty Arabskie, międzynarodowe gremium przyznało, że paliwa kopalne to zło i trzeba ograniczyć ich zużywanie. W Polsce już zdążyliśmy przywyknąć do wieszania psów na węglu, sami zresztą robimy tak coraz częściej. Ale z gazem ziemnym jest już inaczej. Wyróżnikiem są dotacje rządowe, które wpychają Polaków w finansowe kleszcze.

Do tej pory takie rządowe programy, jak „Czyste Powietrze”, czy „Mój Prąd” oceniane były przez analityków tylko pozytywnie. Może narzekano na tempo zmiany, ale nikt nie podważał ich sensu. Teraz jest ciut inaczej, a eksperci nie zostawiają suchej nitki na programie „Moja elektrownia wiatrowa”. Rząd się tym jednak nie przejmuje i zapowiada nabór wniosków do końca września.

Program Czyste Powietrze ma na celu ograniczenie zanieczyszczeń pochodzących z niskiej emisji. Dotacja pozwala przeprowadzić prace termomodernizacyjne albo związane z wymianą źródła ciepła. Kto może ją otrzymać? Jak ubiegać się o wsparcie?

Bank Światowy rusza na wojnę z paliwami kopalnymi. Chce przekonać rządy, żeby przestały wydawać publiczne pieniądze na dotacje do gazu, ropy i węgla. W ubiegłym roku wydatki na cel osiągnęły absurdalny poziom 7 bln dol.

Europę mają zalać pompy ciepła, to jeden z fundamentów zainicjowanego w maju 2022 r. unijnego planu REPowerEU. KE szacuje, że do 2030 r. będzie zainstalowanych nawet 60 mln takich urządzeń, chociaż zgodnie z prognozami Europejskiego Stowarzyszenia Pomp Ciepła (EHPA) to będzie tylko 43,2 mln pomp. Skąd ta różnica w szacunkach? Bo programy dotacyjne i ulgi podatkowe cały czas promują paliwa kopalne, ale tych wycelowanych właśnie w pomp ciepła na szczęście też jest coraz więcej.

Pompy ciepła powoli zmieniają naszą rzeczywistość energetyczną, chociaż obecne ceny energii w tym za bardzo nie pomagają. Dlatego tak istotne są programy wsparcia. Właśnie w Stanach Zjednoczonych za niedługo ruszy rządowa inicjatywa dotycząca efektywności energetycznej w gospodarstwach domowych. W Polsce i Europie na razie sporo o tym się rozmawia, ale konkretny plan działania mamy poznać dopiero w czwartym kwartale roku.

Nawet najwięksi oponenci rządu muszą przyznać, że co jak co, ale program Mój Prąd okazał się strzałem w dziesiątkę. O popularności tej inicjatywy najlepiej świadczy fakt, że przeznaczone na nią środki wykorzystywane są przed terminem. Nie inaczej jest teraz, kiedy już po miesiącu od ogłoszenia nowej odsłony, wpłynęło już kilkanaście tysięcy wniosków. A za chwilę może być ich jeszcze więcej, bo rząd głowi się nad zmianą, która może okazać się kuszącą marchewką dla tysięcy Polaków.

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej jeszcze ustala budżet piątej odsłony programu Mój Prąd z Ministerstwem Klimatu i Środowiska. Wiadomo, że tym razem nabór wniosków ma być prowadzony w sposób ciągły. Wystartować ma już w drugiej połowie kwietnia br. I jeżeli, tak jak w przypadku poprzednich edycji, wyczerpią się założone na ten cel środki, budżet programu ma być uzupełniany.

Przyrost mocy instalacji fotowoltaicznych w Polsce robi wrażenie. Tylko w ubiegłym roku było to o 60 proc. w porównaniu z 2021 r. W sumie ze słońca mamy już 12 GW, a przecież Polityka Energetyczna Polski do 2040 r. w pierwotnej wersji zakładała, że tyle nie będziemy mieć nawet w 2040 r. Na dodatek chwilę rusza program, który ten pęd do energii słonecznej może jeszcze bardziej przyspieszyć.

Polski rząd kreuje się na strażnika rosnących rachunków za prąd. Przez to można mieć wrażenie, że tylko rząd nad Wisłą takim wsparciem obejmuje swoich obywateli, a reszta krajów UE ma to w nosie. Ale najnowsze opracowanie think-tanku Bruegel wskazuje, że to tylko subiektywne odczucie, bo prawda jest nieco inna.

Pod koniec kwietnia rusza program Moje Ciepło. To kolejna inicjatywa rządu, po programie Mój Prąd, która ma nakłonić Polaków do dbałości o bilans energetyczny budynków mieszkalnych. Mają zyskać na tym i nasze portfele i środowisko również. Tutaj również obowiązuje zasada: najpierw inwestycja – potem wypłata przyznanych środków.