cena energii

Na początku tygodnia cała Europa patrzyła na Polskę z zazdrością. Jesteśmy największym producentem węgla w UE i przy okazji zatrudniamy też najwięcej górników. Bruksela również od ponad sześciu lat narzeka na blokowanie lądowych wiatraków zasadą 10H. A i tak mimo to nad Wisłą bywa najtańsza energia w Europie. W porównaniu z niektórymi jesteśmy prawie dwa razy tańsi.

Czy świat robi się coraz droższy? Tak! Gdzie ceny wzrastają najszybciej? W Rosji i USA. Gdzie jest najtaniej? W Syrii i Libii. Oto wyniki najnowszego raportu o koszcie życia The Economist.

Inflacja w końcu zacznie spadać. Już zaczęła i to bardziej niż spodziewali się najwięksi optymiści. Oczywiste jest to, że jeszcze przez kilka miesięcy znowu będzie rosła. Ale co potem? Wielu ekonomistów uważa, że wcale nie jest kwestią czasu, żebyśmy w końcu zeszli do jednocyfrowych poziomów, żeby było jak kiedyś, kiedy to wszystko się dopiero zaczęło. Możliwe, że zejdziemy do 10-14 proc. i stop - lepiej już nie będzie. Dlaczego? M.in. dlatego, że Polacy już przyzwyczaili się do złego i wysoką inflację po prostu zaakceptują. Uratować mogłoby nas ewentualnie to, że nie możemy skutecznie dopominać się o podwyżki w pracy, ale to słabe pocieszenie.

Międzynarodowa Agencja Energii (IEA) uważa, że obecny kryzys energetyczny nie oznacza triumfalnego powrotu do paliw kopalnych, które szczyt konsumpcyjny mają osiągnąć w ciągu pięciu najbliższych lat. W Polsce eksperci też nie mają cienia wątpliwości: jeżeli rzeczywiście chcemy obniżyć ceny energii, musimy postawić na OZE, zwłaszcza na energię z wiatru.

Energia elektryczna w Polsce w ostatni dzień listopada była tania jak mało gdzie w Unii Europejskiej. Choć elektrownie wiatrowe i solarne miały wyjątkowo niekorzystne warunki do pracy, a niemal cała produkcja prądu szła ze spalania węgla, Polska była prawdziwą zieloną wyspą pod względem kosztów wytworzonej energii.

30 listopada to ostateczny termin na złożenie specjalnego oświadczenia, zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Klimatu i Środowiska. Jeżeli tego nie zrobimy, to przedsiębiorcy o niższych rachunkach za prąd w przyszłym roku mogą zapomnieć. Rząd dużo czasu na to nie dał, zwłaszcza że wypełnienie formularza rodzi uzasadnione wątpliwości.

Chociaż Gazprom ostatnio wygrał przed Trybunałem Arbitrażowym w Sztokholmie w sprawie płatności w rublach za dostawy gazu, to sytuacji rosyjskiej gospodarki to nie poprawi. Tymczasem nad Moskwę nadciągają kolejne ciemne chmury. Embargo na ropę z Rosji transportowaną drogą morską to jeszcze nie wszystko. Przykrą niespodziankę dla Putina szykują też kraje G7.

Większość Polaków spodziewa się zdecydowanie wyższych rachunków za energię po tej zimie. A do tego wszystkiego każda kolejna wizyta w sklepie to dla nich coraz bardziej poważniejszy wydatek. Niestety, rząd zapowiada, że nie będzie kontynuowana obniżona wartość podatku VAT dla energii elektrycznej, paliw, gazu i nawozów. Na szczęście po tym kiju czeka na nas marchewka: coraz głośniej mówi się bowiem o tym, że zerowy VAT na żywność będzie przedłużony.

Energetyka cały czas jest mocno rozdygotana i raczej na jej rychłe uspokojenie nie ma co liczyć. Zwłaszcza że na horyzoncie pojawiają się już kolejne zagrożenia. Serwis oilprice.com opublikował raport, w którym koncentruje się na trzech największych ryzykach energetycznych, z jakimi możemy mieć do czynienia jeszcze tej zimy. Jest o Ukrainie, o nerwowym, powyborczym krajobrazie w Iraku i o sytuacji na Morzu Północnym. Serwis na poważnie pisze o atakach dronów na norweskie instalacje energetyczne.

Rząd walczy o życie i stara się wspierać w kryzysie energetycznym jak tylko może. Ale nikogo nie będzie wyręczać. Indywidualni odbiorcy muszą zacisnąć pasa i postawić na energetyczne oszczędności. Z kolei przedsiębiorcy z małych i średnich firm mogą liczyć na tańszą energię pod warunkiem, że wypełnią specjalne oświadczenie Ministerstwa Klimatu i Środowiska. Czasu na to zostało raptem dwa tygodnie.

Dożyliśmy bardzo ciekawych czasów. Oto na naszych oczach rząd będzie próbował zaciskać pasa, czyli zasadniczo zmienić swoją politykę fiskalną. Jest to ciekawe, ponieważ akurat ten rząd nigdy dotąd tego nie robił. (Fot. Krystian Maj/KPRM).

Na początku października w Polsce na tyle dobrze wiało, że przez krótki moment mieliśmy nawet najtańszą energię w Europie. Ale te czasy już minęły i ceny energii wracają do normy. 22 października mieliśmy drugą najdroższą energię w UE. Na rychłe odwrócenie tego trendu nie ma co liczyć. Nadzieję odbiera cena węgla w sprzedaży dla energetyki i ciepłownictwa. Stawiania na węgiel jako paliwo przejściowe nam nie pomoże.

Najpierw rząd miał tylko zadbać o tych, którzy swoje domy ogrzewają węglem. Jednak reszta podniosła raban i trzeba było pochylić się nad regulacjami ścinającymi ceny energii dla wszystkich. I tak powstała specjalna ustawa. Eksperci z jednej strony ją chwalą, ale z drugiej zwracają uwagę m.in. na brak konsultacji społecznych. W efekcie te przepisy prawa mają być poważnym zagrożeniem dla OZE w Polsce.

W interpretacji indywidualnej wydanej 7 października 2022 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uwzględnił możliwość wrzucenia w koszty kosztów ponoszonych na utrzymanie mieszkania bez konieczności wydzielania osobnego pomieszczenia na prowadzenie działalności gospodarczej. Ba, dopuścił nawet możliwość przeznaczenia do działalności części wspólnych mieszkania lub domu. Dla 2,6 mln Polaków prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą to ważna zmiana. Eksperci wskazują, że w ten sam sposób można potraktować czynsz i rachunki, w tym za prąd.

Wreszcie jest nić porozumienia między rządem a samorządowcami. Chodzi o możliwość handlu węglem przez gminy i miasta, ale też o maksymalną cenę energii dla samorządów terytorialnych na poziomie ok. 785 zł za 1 MWh. W efekcie, procedowane mają być dwa projekty ustaw, do których - jak ustalono w trakcie rozmów - zgłaszane będą jeszcze techniczne poprawki.

Samorządowcy narzekają na oferty składane w przetargach na dostawy energii. Stawki wzrosły o co najmniej kilkaset procent. I nie wiadomo, czy zatrzymywać tramwaje, czy gasić światło w szpitalach. Początkowo rząd chciał wkręcić gminy i miasta w obrót węglem, ale pech chciał, że na takie rozwiązanie nie pozwala prawo. Inna rzecz, że samorządy nie mają kwalifikowanych wag czy ciężarówek do transportu opału. Jak się okazało, że rządowa narracja trafia kulą w płot, to zaczęło się znowu główkowanie, co zrobić z rynkiem energii. I w końcu padło na maksymalną cenę energii.

Rosnące ceny energii skłaniają firmy do szukania oszczędności. Problem jest palący, bo dotyczy wszystkich branż i przedsiębiorstw bez wyjątków. Da Vinci Green Energy namawia do zainwestowania w fotowoltaikę, przekonując, że przy obecnych stawkach za MWh instalacja zwróci się w niespełna 2,5 roku.

Czy kryzys energetyczny i rosyjska agresja na Ukrainie stały się dla niektórych pretekstem do manipulowania cenami energii, żeby w ten sposób zadbać o własną kieszeń? Trudno bowiem inaczej wytłumaczyć skokowy wzrost cen na przykład ekogroszku, jaki miał miejsce na tygodnie przed rosyjską napaścią. Sprawie ma przyglądać się zarówno Urząd Regulacji Energetyki, a także Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego.

Kilkukrotny wzrost ceny energii elektrycznej stał się faktem, a nie ma żadnych gwarancji, że lawinowy wzrost ceny kilowatogodziny w najbliższych miesiącach się zatrzyma. Rząd chce w przyszłym roku częściowo zamrozić ceny prądu dla gospodarstw domowych i rolników, ale nic nie wspomina o firmach. Dla wielu przedsiębiorców już dziś koszty rachunków za energię elektryczną sprawiają, że prowadzenie działalności gospodarczej przestaje się opłacać.

Ceny energii skoczyły do tak wysokich poziomów, że wiele samorządów zostało zmuszonych do odwołania przetargów na dostawcę energii elektrycznej. Aby ograniczyć horrendalne stawki, rząd tak, jak obiecał, nie zostawi samorządów samych sobie, i przedstawia dla nich rozwiązanie: węgiel z importu.