Jak uniknąć rodzinnych konfliktów o majątek? Kluczowe zasady sukcesji
Planowanie sukcesji majątkowej to nie tylko kwestia formalno-prawna, ale przede wszystkim troska o relacje rodzinne. Dowiedz się, jak zarządzać majątkiem, aby po śmierci trafił do odpowiednich osób.
Testament własnoręczny – jak go napisać?
Testament własnoręczny to najpopularniejsza i najłatwiejsza do zastosowania forma wyrażenia ostatniej woli. Jego spisanie odbywa się bez udziału notariusza, ale żeby dokument był ważny, musi spełniać kilka zasadniczych warunków. Po pierwsze, trzeba go napisać osobiście. W grę nie wchodzi ani wydruk komputerowy, ani tym bardziej pomoc drugiej osoby. Nie wystarczy własnoręczny podpis spadkodawcy – cały tekst musi być napisany jego ręką. Po drugie, w testamencie powinna znajdować się data, w której go sporządzono. Jej brak co prawda nie przesądza o nieważności, ale może stać się problematyczny w przypadku sporu rodzinnego. Ponadto testator musi mieć pełną zdolność do czynności prawnych, a więc nie może być osobą nieletnią czy ubezwłasnowolnioną.
Zaletą testamentu własnoręcznego jest łatwość sporządzenia. W przeciwieństwie do tego, który spisuje się w obecności notariusza, jest to tania opcja. Z drugiej strony, jeśli w rodzinie istnieją spory odnośnie podziału majątku, osoby pokrzywdzone będą próbowały dochodzić nieważności testamentu. Niestety, taki dokument łatwiej podważyć, niż testament notarialny.
Zapis windykacyjny - kiedy i jak go użyć?
Zapis windykacyjny to rozrządzenie testamentowe, na mocy którego wyznaczona osoba nabywa z mocy prawa określony przedmiot majątku spadkodawcy z chwilą otwarcia spadku. Może być on ustanowiony tylko w testamencie sporządzonym w formie aktu notarialnego, zatem nie działa w przypadku testamentu własnoręcznego. Przedmiot zapisu windykacyjnego musi być konkretną wskazaną rzeczą albo prawem majątkowym (np. nieruchomość, przedsiębiorstwo, udział) należącym do spadkodawcy.
Poprzez zapis windykacyjny można niejako uzupełnić testament, tak aby było wiadomo, które składniki majątku komu przypadną.
Więcej na Bizblog.pl:
Zachowek – kiedy i komu przysługuje?
W Polsce dziedziczenie odbywa się albo w drodze ustawy, albo na mocy testamentu. Jeśli spadkodawca nie pozostawi go po sobie, do dziedziczenia powołane są osoby wskazane przez ustawodawcę (zazwyczaj jest to najbliższa rodzina). W sytuacji, gdy podział majątku odbywa się na mocy testamentu, w którym nie zostali uwzględnieni potencjalni spadkobiercy ustawowi, przysługuje im „wyrównanie” w formie zachowku. Wynosi on:
- połowę wartości udziału ustawowego,
- 2/3 wartości udziału, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym (w przypadku osób małoletnich i trwale niezdolnych do pracy).
Przy czym zachowek nie jest obowiązkowy – osoba, która chciałaby go uzyskać, musi o niego wystąpić.
Co do zasady zachowek przysługuje bez względu na relacje rodzinne, jakie łączyły spadkodawcę z uprawnionym. W polskim prawie istnieje jednak coś takiego, jak wydziedziczenie, które stanowi pozbawienie prawa do zachowku. Aby było skuteczne, muszą być spełnione przesłanki ustawowe, co oznacza m.in. konieczność sporządzenia testamentu.
Jak uniknąć sporów rodzinnych przy podziale majątku?
Planowanie dziedziczenia na gruncie prawnym sprowadza się do sporządzenia testamentu, w którym mogą znaleźć się zapisy windykacyjne. Jest to bezpieczniejsza opcja, niż dziedziczenie ustawowe, w którym każdemu spadkobiercy przypada pewien udział w masie spadkowej. Z drugiej strony, nawet testament nie zawsze pozwala uniknąć rodzinnych sporów. Dlatego, choć nie każdy spadkobierca musi być zadowolony z decyzji spadkodawcy, warto podzielić majątek zgodnie z własnym uznaniem.
