Energetyka

Ministerstwo Klimatu i Środowiska oraz NFOŚiGW oficjalnie o programie Czyste Powietrze wypowiadają się tylko w samych superlatywach. Ale podobno, jak się przyjrzeć bliżej, to już aż tak za wesoło nie jest. Nie chodzi tylko o pieniądze i budżet programu, który musi być wspomagany unijnymi funduszami. Część ekspertów cały czas twierdzi, że 100-procentowa dotacja przynosi więcej szkody niż pożytku.

Czarne chmury nie chcą opuścić JSW. Zdecydowanie gorsza od planowanej sprzedaż węgla i też jego kiepskie wydobycie wpłynęły na gorsze wyniki spółki w kolejnych kwartałach roku. Zarząd JSW, pomny przerostu zatrudnienia, już kilka tygodni wcześniej przyznał, że pracuje nad planem naprawczym. Teraz po jego nieoficjalnym opublikowaniu (spółka zawiadomiła prokuraturę) jest jednak jeszcze gorzej. Związkowcy obrzucają się wzajemnie błotem, a dawny zarząd spółki grozi sądem.

Zgodnie z przewidywaniami i także wcześniejszą praktyką, pieniądze przeznaczone na szóstą odsłonę programu Mój Prąd rozeszły się bardzo szybko. Wystarczyły do tego niespełna dwa tygodnie. Ale pomimo wyczerpania budżetu Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW), operator programu, dalej przyjmował wnioski. Teraz jest już wiadomo dlaczego: pieniędzy nie powinno nikomu zabraknąć.

Gotowy jest projekt nowego Krajowego planu na rzecz energii i klimatu do 2030 r. (KPEiK) z różnymi scenariuszami, na aktualizację czeka także Polityka Energetyczna Polski do 2040 r. (PEP2040). Ale trzeba z tymi nowelizacjami uważać, dla górników liczy się wyłącznie umowa społeczna sprzed trzech lat. I zapowiadają jej obronę do upadłego, chociaż niektórzy jej sygnatariusze mówią o koniecznych zmianach.

Może i sezon grzewczy już wystartował, ale to nie znaczy, że zakończyła się walka o klienta. Dlatego sklep PGG ogłosił właśnie promocję „Gorące Okazje”, która potrwa do połowy listopada. Nowy cennik zaczął również obowiązywać w Zakładzie Górniczym Sobieski od Południowego Koncernu Węglowego. Twardo przy swoich dotychczasowych stawkach stoi za to Węglokoks Kraj.

Jastrzębska Spółka Węglowa z niekończącą się listą nieszczęść. Po informacjach o pracach nad programem naprawczym dla spółki, bardzo złych wynikach za II kw. roku i kłótniach między związkowcami, przyszedł czas na charakterystykę finansową okresu od lipca do września, która również nie napawa optymizmem. A jak by tego jeszcze było za mało, to JSW zawiadomiło prokuraturę o wycieku informacji niejawnych.

Już mogło się wydawać, że zbliżamy się do końca zamieszania wokół Listy Zielonych Urządzeń i Materiałów ZUM, a także certyfikacji HP Keymark. Przedstawiciele Europejskiego Stowarzyszenia Pomp Ciepła (EHPA) i znaku HP Keymark podjęli rozmowy z administracją rządową. Ale chyba nic z nich nie wyszło, bo EHPA oskarża polski rząd o łamanie prawa i wzywa Komisję Europejską do pilnej interwencji.

Cena ropy wspina się ostro w górę i jest na najwyższym poziomie od drugiej połowy sierpnia. Przebicie granicy 80 dol. za baryłkę wydaje się już tylko kwestią czasu. A wszystko dlatego, że sytuacja na Bliskim Wschodzie jest mocno napięta i znowu jest bardzo blisko wojny regionalnej. Wzrasta tym samym niepokój o dostawy ropy. Dla kierowców w Polsce to jednoznaczny sygnał: czas tańszego tankowania zbliża się nieuchronnie do końca.

Może rzeczywiście nasza fotowoltaika ostatnio rośnie jak na drożdżach, a lądowa energetyka wiatrowa w końcu będzie uwolniona od zasady 10H. Ale to i tak za mało na polską transformację energetyczną, która bez dodatkowych magazynów energii po prostu się nie wydarzy. Na szczęście Bruksela właśnie dała zielone światło dla pomocowego programu, który ma szansę to zmienić.

Nie mogło być inaczej. Im zimniej za oknem, tym ceny opału coraz wyższe. Dotyczy to zarówno skali makro, jak i mikro. W portach ARA, europejskim benchmarku dla węgla, ceny rosną od początku października. W Polsce też mamy pierwszego odważnego wśród spółek węglowych, który podniósł ceny, nie czekając, aż zrobi to konkurencja. Do tego widać wzrost cen w składach opału, gdzie pojawiły się oferty powyżej 3 tys. zł za tonę ekogroszku.

Wytwarzane z oleju po usmażeniu frytek HVO100 (uwaga, skrót myślowy) można kupić na dwóch pierwszych stacjach Orlenu w Niemczech. Aby nowy ekologiczny diesel pojawiał się w Polsce, muszą zostać zmienione przepisy. „Wprowadzenie HVO100 w Polsce będzie możliwe po zakończeniu trwających prac legislacyjnych, dotyczących wymagań jakościowych” – wyjaśnia koncern w komunikacie. Widać jednak, że Orlen widzi ogromny potencjał w nowym paliwie. Wystarczy spojrzeć na plany inwestycyjne spółki.

Dobrze, że nie brakuje i wśród górników, i w rządzie trzeźwo myślących, którzy zauważają, że trzeba do negocjacji usiąść jeszcze raz, bo górnicza umowa społeczna podpisywana była w zupełnie innych realiach. Kolejne miesiące przekonują, że jesteśmy świadkami bezprecedensowych zmian w miksie energetycznym, który już nigdy nie będzie taki jak wcześniej. Dystans między węglem z OZE jest tak mały, jak nigdy wcześniej.

Mimo że atom ma naszą energetykę wyzwolić od paliw kopalnych, a nas samych od wysokich rachunków, to cały czas w głowie coś nam mówi, że energetyka jądrowa to niebezpieczna zabawa i szybko staje nam przed oczami napis: Czarnobyl. Dlatego dobrze, że Polska buduje elektrownie jądrowe, ale najlepiej z dala od ludzi - nad morzem, albo w górach. Ale amerykańska strategia Coal-To-Nuclear jednoznacznie wskazuje, że takie stereotypowe myślenie ma tyle wspólnego z rzeczywistością, co pięść z nosem.

Węgiel na starcie sezonu grzewczego zawsze drożał, zdążyliśmy się już do tego przyzwyczaić. Ale wszystko wskazuje, że podczas nadchodzącej zimy rekordy cenowe będzie biło najpopularniejsze obecnie paliwo w programie Czyste Powietrze – pellet. Mówi się, że za tonę trzeba będzie zapłacić tyle, ile do tej pory płaciliśmy za ekogroszek.

Naukowcy z Duńskiego Uniwersytetu Technicznego zaprezentowali prototyp magnetokalorycznej pompy ciepła (MCHP) przeznaczonej do zastosowania w budynkach mieszkalnych. Ogrzewa, chłodzi, a także działa jak wymiennik ciepła magazynujący ciepło. Największą przeszkodą tego projektu, cały czas do pokonania, są zbyt duże koszty takiego rozwiązania.

Trwający od tygodni zjazd cenowy na stacjach nie zatrzymał się w październiku. Średnie ceny benzyny 95-oktanowej i oleju napędowego jeszcze mocniej spadły poniżej granicy 6 zł za litr, ale analitycy rynku paliwowego ostrzegają, że podwyżki są coraz bardziej prawdopodobne.

Bez modernizacji sieci przesyłowych i dystrybucyjnych o efektywnej transformacji energetycznej możemy w Polsce zapomnieć. Polskie Sieci Elektroenergetyczne (PSE) zdają sobie z tego sprawę i podejmują rękawicę. Szykują gigantyczny – nie tylko w skali naszego kraju – projekt inwestycyjny opiewający na 64 mld zł.

Niektórym mogłoby się wydawać, że w sprawie pierwszej polskiej elektrowni jądrowej ostatnio niewiele się dzieje. Ale nic bardziej mylnego. Projekt jest już jak najbardziej realizowany. Równolegle do samego kreślenia bryły tej mocowani prowadzone są również badania geologiczne. Rąbka tajemnicy w tej sprawie uchylił w trakcie Energy Days 2024 w Katowicach szef Bechtel Polska Sp. z o.o.

To temat, który wygodnie od lat wszyscy omijamy jak najszerszym łukiem. Ale już dłużej od tego, że transformacja energetyczna prędzej czy później będzie musiała dotyczyć także naszych kopalni i kilkudziesięciu tysięcy górników - uciekać nie możemy. Na szczęście, jak okazuje się po pierwszym dniu Energy Days 2024, organizowanych w katowickim Międzynarodowym Centrum Kongresowym, są już i pierwsze pomysły i nawet naukowe analizy.

Rewolucja energetyczna odbywa się tu i teraz, na naszych oczach. Jednym z jej koronnych dowodów jest malejący od lat koszt paneli fotowoltaicznych, jak też ich instalacji. Teraz dodatkowo potwierdzają to wyliczenia Międzynarodowej Agencji Energii Odnawialnej (IRENA), która zwraca uwagę, że średni globalny LCOE energii słonecznej też leci ostro w dół.