Energetyka

To chyba najtrudniejsza zagadka transformacji energetycznej: jak zrezygnować z paliw kopalnych i nie skazywać się w ten sposób na brak mocy, kiedy OZE ledwie zipią, bo akurat ani nie świeci ani nie wieje. Rozwiązaniem jest zwiększanie liczby źródeł wraz z możliwościami magazynowymi. A jak ktoś zacznie wmawiać, że już nie ma na to miejsca, to dajcie przykład Niemców, którzy coraz bardziej majstrują ze swoją fotowoltaiką.

Ambitny scenariusz Krajowego Planu w dziedzinie Energii i Klimatu do 2030 r. (KPEiK) zakłada, że już w 2030 r. węgiel będzie miał udział w naszym miksie energetycznym na poziomie tylko 22 proc. To rozsierdziło górników, którzy cały czas wierzą, że zgodnie z podpisaną umową społeczną będą wydobywać węgiel jeszcze przez ćwierć wieku do 2049 r. Ale nie tylko oni patrzą krzywo na ten dokument i na przedstawiony w nim model transformacji energetycznej. Z jego krytyką nie kryją się także eksperci z Fundacji Instrat.

Polska transformacja energetyczna ma ruszyć z kopyta wtedy, kiedy prąd zacznie dawać nasza pierwsza elektrownia jądrowa. Wiadomo, że wybudują ją nam Amerykanie, ale zanim to nastąpi, trzeba jeszcze kilka rzeczy ustalić z Komisją Europejską, co też zajmuje sporo czasu. Polski rząd ma nadzieję, że coś w tej sprawie ruszy jeszcze w tym roku.

To będzie wyjątkowa zima dla mieszkańców bloku wielorodzinnego w Urszulinie w woj. lubelskim. Tym razem nie będą musieli mocno trzymać się za kieszenie przy okazji opłacania rachunków za ogrzewanie. A to wszystko dzięki zamontowaniu pomp ciepła. Że niby drogi interes i się nie opłaca? W Urszulinie zwrot z inwestycji ma nastąpić w niecały rok.

Wydaje się, że globalna polityka klimatyczna jest tuż przed ostrym zakrętem, z którego może wyjść mocno pokiereszowana. Coraz ciemniejsze chmury zbierają się nad Europejskim Zielonym Ładem. A swoich planów w tym względzie nie ukrywa amerykański prezydent-elekt Donald Trump. Ale i tak Stany Zjednoczone obronią pozycję lidera jeżeli chodzi o emisje CO2. Chiny właśnie wyprzedziły w tej konkurencji UE.

Parę miesięcy temu ktoś puścił plotkę, że rzekomo Ministerstwo Finansów, konstruując budżet państwa na 2025 r., zdecyduje się na opodatkowanie paneli słonecznych jako elementu daniny od nieruchomości. Potem resort temu zaprzeczał, ale niesmak pozostał. Trzeba jednak mocno trzymać kciuki, żeby nasze panele fotowoltaiczne nie stały się takim celem, jak ma to miejsce obecnie w Kalifornii. Tam prosumentom na razie można tylko współczuć.

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) wyjątkowo uważnie przygląda się beneficjentom programu Czyste Powietrze. Fundusz sprawdza, czy pieniądze które Polacy otrzymali, zostały wydane zgodnie z przeznaczeniem. Do końca roku mają być przeprowadzone inspekcje 5 proc. inwestycji, zrealizowanych na podstawie wniosków złożonych od 22 kwietnia.

Nie do końca rozumiem, dlaczego po opublikowaniu przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska wraz z Ministerstwem Przemysłu rozporządzenia dotyczącego nowych norm jakości paliw stałych, w tym węgla, nie jesteśmy świadkami żadnych górniczych manifestacji. Przecież ostatnio przy okazji nieudanej próby wycofania ze sprzedaży mylącego klientów opału nazywanego ekogroszkiem, związkowcy mówili o zamykaniu kopalń i zwalnianiu ich pracowników. Ale teraz takich scenariuszy nikt już nie kreśli. Co wcale nie znaczy, że nowe normy nie stoją w gardle branży, o czym mogą świadczyć słowa wiceprezes Polskiej Grupy Górniczej (PGG).

Drożejąca ropa naftowa i osłabiający się złoty oznaczają, że ceny paliw w hurcie rosną, co pociągnie za sobą dalszą podwyżkę cen na stacjach. Pod koniec listopada drożejące paliwa w szczególności mogą odczuć właściciele samochodów zasilanych olejem napędowym i autogazem.

Związkowcy z kopalni zaczynają coraz częściej zabierać głos. Nie podoba im się ani unijny Zielony Ład, na który przystał poprzedni rząd, z którym tak doskonale się dogadywali, ani perspektywa, w której podpisana ponad trzy lata temu umowa społeczna nie będzie realizowana. Szkoda, że nic nie mówią na temat fatalnego wydobycia i sprzedaży, a także przerostu zatrudnienia.

W kuluarach mówiło się od tym od tygodni, w social mediach zresztą też. Chociaż od miesięcy rząd przekonywał, że z programem Czyste Powietrze i jego finansowanie nic złego się nie dzieje, prawda okazuje się całkiem inna. Teraz wychodzi na to, że program ma być zawieszony. Nieoficjalnie mówi się, że na nawet na sześć miesięcy. Zapytaliśmy o szczegóły Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW), który twierdzi, że finalizuje prace nad gruntowną reformą programu.

Katastrofa w elektrowni jądrowej w Czarnobylu z 1986 r. mimo upływu blisko czterech dekad, dalej działa mocno na wyobraźnię. Tamtejsza 30-kilometrowa Strefa Wykluczenia ciągnąca się od obwodu kijowskiego do granicy z Białorusią jest żywym dowodem, na to, że w energetyce jądrowej nawet najmniejszy błąd może być bardzo kosztowny. Teraz zaś wychodzi na to, że ten teren po katastrofie może dostać niespodziewanie drugie życie. Ukraińcy myślą, żeby właśnie tam zająć się budową modułowych reaktorów SMR.

Co najmniej do końca roku na europejskim rynku gazu będzie nerwowo. Kończy się umowa na tranzyt rosyjskiego paliwa przez Ukrainę do Europy. Gazprom już wykorzystuje to do kolejnych manipulacji. Pretekstem na zakręcenia kurka Austrii był spór finansowy z Wiedniem, ale do innych krajów gaz dalej jest doprowadzany. Reaguje UE i wcześniej niż rok temu korzysta ze swoich magazynów gazu. Tak czy inaczej presja na cenę gazu jest coraz większa.

Sytuacja w górnictwie staje się coraz trudniejsza. Czytam już któryś raz z rzędu wywiad z Iwoną Szczygioł, wiceprezesem Polskiej Grupy Górniczej (PGG) ds. sprzedaży, a drugą ręką przeglądam projekt przyszłorocznego budżetu. I dochodzę do wniosku, że są tylko dwa możliwe wytłumaczenia. Albo o czymś nie wiemy i Polska jest bogata co najmniej jak Kuwejt, albo jesteśmy świadkami szaleństwa w czystej postaci, za co przyjdzie nam wkrótce słono zapłacić.

Rząd przyjął projekt ustawy o zamrożeniu cen prądu dla gospodarstw domowych w 2025 r. Premier Donald Tusk wyjaśnił, że ustawowe obniżenie cen będzie obowiązywało tylko do 30 września, bo potem powinno dojść do obniżenia taryf. Szef rządu jest przekonany, że za rok zamrażanie cen prądu nie będzie już konieczne.

W sklepie PGG w sierpniu i we wrześniu 2024 r. było transakcji, jak kot napłakał. Ale nie przez to, że klienci nauczyli się wyczekiwać na promocje i celować w jak najniższe ceny na ogół latem. Swoje zawaliła sama PGG, która trzy miesiące temu obiecała poszerzyć do 250 swoją bazę Kwalifikowanych Dostawców Węgla (KDW), a teraz wszystko zwala na biurokrację.

Coraz chłodniejsza aura wywiera presję na cenę węgla. W portach ARA (europejskim benchmarku dla czarnego złota) wskoczyła na poziomy ostatni raz widziane na przełomie października i listopada zeszłego roku. W Polsce też złowienie obecnie niższej ceny graniczy z cudem. Nawet w sklepie PGG skończyła się właśnie jedna promocja i coraz mniej sortymentu tam sprzedawanego ma jeszcze jakieś rabaty.

Dobra informacja jest taka, że od września ubiegłego roku ubyło nam 117 tys. dłużników. Zła: łączna kwota, z którą zalegają Polacy osiągnęła nowy rekordowy poziom. Efekt jest taki, że ci, którzy nie spłacają zobowiązań, mają jeszcze więcej do spłaty. Widać to w TOP10 najbardziej zadłużonych Polaków, gdzie odnotowano kolejne duże wzrosty. Tylko dług rekordzisty w ciągu ostatnich dwunastu miesięcy wzrósł o 3,4 mln zł.

Pierwszy raz pytałem Ministerstwo Klimatu i Środowiska o wybór lokalizacji dla nowego składowiska odpadów radioaktywnych, w związku ze zbliżającą się coraz większymi krokami budową pierwszej w Polsce elektrowni jądrowej, w pierwszej połowie 2023 r. Potem nabór chętnych gmin ze względu na brak chętnych, parę razy przekładano. Ale jak zapytałem teraz, czy zgłosili się jacyś samorządowcy, usłyszałem, że resort klimatu już się tym nie zajmuje.

Obecne stawki ostatni raz widziane były na początku grudnia 2023 r. Ale bardzo możliwe, że dalej będziemy świadkami tendencji wzrostowej. Nad Europą wisi widmo zakończenia tranzytu rosyjskiego błękitnego paliwa przez Ukrainę do krajów europejskich z końcem bieżącego roku, ale pojawiają się sugestie, że może do tego dość zdecydowanie wcześniej.