Energetyka

Chociaż cały czas nie wiadomo, w jakich kierunkach i w jakim tempie będzie przeprowadzana nasza transformacja energetyczna i czy rzeczywiście będziemy respektować zapisy umowy społecznej z górnikami sprzed ponad trzech lat, to na całe szczęście w rządzie nie trzeba nikogo przekonywać do magazynów energii, bez których rozwodu z paliwami kopalnymi po prostu nie przeprowadzimy. Na razie trudno nam się w tej sprawie czymkolwiek chwalić, ale mają to zmienić regulacje, nad którymi już w rządzie pracują.

Naukowcy od lat szukają sposobu na skuteczną fuzję jądrową, dzięki której zyskalibyśmy czystą energię jądrową bez odpadów radioaktywnych, które trzeba potem jakoś zagospodarować. Tylko jest jeden kłopot: to wymaga ekstremalnej temperatury i ciśnienia, co być może jeszcze wykracza poza nasze zdolności technologiczne. A może wcale nie? Nowozelandzki startup OpenStar zapewnia, że fuzja jądrowa stanie się komercyjna już w 2030 r.

Na rynku paliw samochodowych od początku listopada panuje stabilizacja cenowa i jeśli pojawiają się zmiany na pylonach, to zwykle lokalne i symboliczne. Nie dotyczy to jednak LPG, które wyraźnie podrożało. Eksperci rynku paliwowego nie widzą powodów, by benzyna podrożała w przyszłym tygodniu, ale właściciele samochodów napędzanych olejem napędowym i autogazem mogą odczuć wzrost cen.

Ministerstwo Klimatu i Środowiska publikując zarówno scenariusz bazowy (with existing measures - WEM) oraz ambitny (with additional measures - WAM) Krajowego Planu w dziedzinie Energii i Klimatu (KPEiK) do 2030 r., musiało zdawać sobie sprawę, że tak spisane dokumenty strategiczne rozsierdzą górników, którzy cały czas trzymają się kurczowo umowy społecznej. I rzeczywiście: ich opinia na temat KPEiK ma być druzgocąca.

Jeszcze w pierwszej połowie 2024 r. cena gazu dla gospodarstw domowych wzrosła w siedmiu krajach UE, ale za to w 15 zmalała. Teraz jednak jesteśmy już w zupełnie innej rzeczywistości. Z jednej strony coraz chłodniejsza aura wymusza coraz większe zapotrzebowanie energetyczne, a z drugiej - co istotniejsze - umowa między Ukrainą a Rosją na tranzyt gazu zimnego do Europy obowiązuje tylko do końca roku. Dlatego na rynku gazu robi się coraz ciekawiej.

Kaloryfery włączone na pełną moc, wyciągnięte kurtki zimowe i wymienione opony ewidentnie dają znać, że przyszedł czas na chłodniejszą aurę. Węgiel jest więc w cenie. Spółki wydobywcze i składy węgla biją się o klientów i w ostatnich tygodniach często modyfikują swoją ofertę, a także cenę węgla. Celujący w specyficzny opał muszą niekiedy wykazać się cierpliwością. Bo raz się pojawia, a raz znika, jak groszek Bobrek.

Mieszkam niedaleko przejazdu kolejowego, który jeszcze do niedawna potrafił zamykać się nawet trzy razy raptem w kwadrans. Przejeżdżające tędy wyłącznie pociągi towarowe, najczęściej przewoziły węgiel do wszystkich zakątków kraju. Ale od kilku miesięcy ów przejazd nie zamyka się w ogóle, tak jakby poza południem Polski nikt węglem już nie palił. Zapytałem PKP Cargo, jak to jest z tym transportem czarnego złota i już wiem, co się dzieje.

Po publikacji projektu aktualizacji Krajowego Planu na rzecz Energii i Klimatu (KPEiK) w całym kraju zawrzało, a najbardziej oburzyli się górnicy. Przygotowany przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska dokument w ogóle nie bierze pod uwagę zapisów umowy społecznej sprzed ponad trzech lat. I z węgla mamy rezygnować znacznie szybciej. Teraz KPEiK prześwietlili eksperci z Fundacji Instrat i mają kilka uwag.

Do tej pory doniesienia ekspertów o tym, że ekogroszek wcale nie jest eko, bo jego spalanie wywołuje trujące emisje, były bagatelizowane. Nawet przez państwowe spółki wydobywcze, które przekonywały, że pozwala im ma to obowiązujące w naszym kraju prawo. To już jednak definitywny koniec tematu. Ministerstwo Klimatu i Środowiska wraz z Ministerstwem Przemysłu opublikowały rozporządzenie w sprawie nowych norm jakości paliw stałych, w tym węgla. I w ten sposób ekogroszek na naszych oczach przechodzi do historii.

Dzieje się na rynku węgla. Od tygodnia wykres dotyczący ceny węgla w portach ARA pnie się w górę i coraz bliżej jest do pokonania granicy 123 dol. za tonę, co ostatni raz zdarzyło się w połowie października. Na krajowym podwórku sklep PGG tłumaczy, skąd ostatnio tyle promocji, Południowy Koncern Węglowy pokazał nowy cennik, a w Węglokoksie Kraj tradycyjnie wszystko po staremu.

Sprzedawcy prądu od końca sierpnia namawiają zwykłych odbiorców na podpisanie umowy z ceną dynamiczną, czyli taką, która dostosowuje się do wahań cen na hurtowym rynku energii elektrycznej. Ministerstwo Rodziny odradza jednak podpisywanie takich umów, ostrzegając przed ryzykiem znacznego wzrostu rachunków. Oferty dynamiczne mają w swojej ofercie takie spółki jak PGE, Enea czy Tauron.

Od lat od polityków słyszymy, że polska transformacja energetyczna musi być prowadzona na specjalnych warunkach. Charakterystyka energetyczna naszego kraju w zdecydowanej większości oparta na węglu po prostu to wymusza. Dlatego Bruksela powinna traktować szczególnie Warszawę. Niestety, okazuje się, że w tym gadaniu może i jest drobinka prawdy, ale reszta mocno zalatuje fałszem.

Przez nowe normy jakości paliw stałych, w tym węgla, Południowy Koncern Węglowy (PKW) musi w ciągu paru tygodni zmienić ofertę. Za podobne porządki wziął się już Węglokoks Kraj, który wycofał ze sprzedaży swój najtańszy opał. W sklepie PGG za to bez większych zmian. Spółka od kilku miesięcy próbuje rozbudować bazę Kwalifikowanych Dostawców Węgla.

Coraz większymi krokami zbliżamy się do startu budowy pierwszej w Polsce elektrowni jądrowej. Nie od dziś wiadomo, że głównym wykonawcą będą amerykańskie firmy. Teraz wychodzi jednak na jaw, że będzie nas wspierać także japońska technologia, którą być może będziemy wykorzystywali także w innych naszych projektach atomowych. W czwartek podpisano memorandum w tej sprawie.

Jeżeli ktoś myślał, że nasze OZE są już na tyle potężne, że możemy z odwagą patrzeć w przyszłość bez źródeł konwencjonalnych, to najnowszy komunikat Polskich Sieci Elektroenergetycznych (PSE) musiał na niego podziałać jak bardzo zimny prysznic. Bo wychodzi z tego, że zaczynamy mieć większe zapotrzebowanie energetyczne od tego, co mamy do dyspozycji. Ale przywołania PSE nie pociągają za sobą żadnych utrudnień dla indywidualnych odbiorców energii.

Tak niskich cen Polacy nie widzieli od wakacji w 2021 r.  A już wydawało się, że spółki wydobywcze okopały się wokół cenników i nie zamierzają odpuścić klientom indywidualnym. Ale najpierw na modyfikację oferty zdecydował się Południowy Koncern Węglowy, a teraz nową promocją chwali się sklep PGG, nęcąc klientów tańszym groszkiem.

Do tej pory największe spory wokół umowy społecznej między rządem a górnikami dotyczyły harmonogramu zamykania kopalń, który w pierwotnej wersji kończy się w 2049 r. Ale po drodze zapomnieliśmy jeszcze o jednym: przecież na tej umowie musi przy okazji też ktoś zarobić. I właśnie zaczęła się zakulisowa rozgrywka o to, komu grzebanie polskiego górnictwa da sporo pieniędzy.

W pierwszy weekend listopada statystyki programu Czyste Powietrze, ukazujące, ile wniosków dotyczy konkretnych źródeł ciepła, zasugerowały, że wreszcie po ponad pół roku wyczekiwania swój wynik poprawiły pompy ciepła, a kotły na biomasę wyhamowały. Niestety po weekendzie ową grafikę ze statystykami ponownie zmodyfikowano i już tam sierpniowych wyników nie dojrzymy.

Cena węgla znowu zaczęła spadać na przełomie września i października. Zeszliśmy z ok. 122 dol. do ok. 118 dol. I wszystko wskazuje na to, że to jeszcze nie koniec tej serii spadkowej. Czy w takim razie Polacy rozglądający się za opałem na zimę mogą mieć nadzieje na przynajmniej ciut mniejsze wydatki? Niestety to tak nie działa.

Górników stać na przeciąganie liny z rządem, bo w kieszeni mają podpisaną umowę społeczną. A co z naszymi hutnikami? Przecież polityka klimatyczna UE i transformacja energetyczna w żadnym razie przemysłu stalowego nie omijają. Opisuje to najnowszy raport Fundacji Instrat, w którym analitycy stawiają sprawę bardzo jasno i twierdzą, że bez wsparcia ze strony rządu huty w Polsce mogą nie podołać nowym wyzwaniom.