Energetyka

Dlaczego cena energii w Europie cały czas jest na zdecydowanie wyższych poziomach niż przed kryzysem energetycznym, który podobno nas opuścił? Eksperci nie mają wątpliwości i wskazują na cenę gazu ziemnego. W przypadku błękitnego paliwa stawki są cały czas wyraźnie wyższe od tych obowiązujących cztery czy pięć lat temu. I to się może jeszcze długo nie zmienić, m.in. przez geopolityczne uwarunkowania.

W drugiej połowie roku najpóźniej 1 stycznia 2026 r. w życie ma wejść nowelizacja ustawy o naszym górnictwie. Nie wiadomo dalej co z umową społeczną, a czas coraz bardziej ucieka. Swoje propozycje mają również spółki węglowego, które zwracają uwagę na dwie rzeczy: górników wciąż nęcą jednorazowe odprawy. Ale nie wolno powielać grzechów przeszłości i trzeba je inaczej wypłacać. Nisko w pas ma się też kłaniać wysokość tych świadczeń.

Mroźna pogoda nie odpuszcza, co widać chociażby po stałym zapotrzebowaniu na energię i grzanie. Konsekwencje takiego stanu rzeczy są dwie. Po pierwsze cena gazu w takich warunkach nie zacznie nagle spadać na łeb i szyję. Po drugie trzeba przyjrzeć się na nowo terminom dotyczącym unijnych magazynów gazu. Nie do końca też wiadomo, co przyniosą rozpoczęte właśnie rozmowy pokojowe między USA a Rosją w sprawie Ukrainy.

Cieszą nas takie inicjatywy. Pokazują, że nowe urządzenia grzewcze doskonale uzupełniają tradycyjne produkcji energii. Przy okazji odczuwalnie obniżają rachunki za ogrzewanie. Niestety pojedyncze pomysły to za mało. Czas w końcu przestać dotować gaz i powalczyć znów o zaufanie konsumentów.

Jedni mówią o celowej manipulacji, drudzy twierdzą, że w ten sposób nasz kraj łamie unijne prawo i skarżą nasz kraj do Komisji Europejskiej. W grze są ogromne pieniądze, ponieważ chodzi o urządzenia wpisane na listę ZUM i program Czyste Powietrze. Obie strony konfliktu reprezentują producentów różnych typów urządzeń, więc walka jest zażarta. Przez jakiś czas strona rządowa ignorowała zamieszanie, ale w końcu dostaliśmy odpowiedzi od Ministerstwa Klimatu i Środowiska.

Nasza sieć przesyłowa bez odpowiednich nakładów inwestycyjnych i zmiany regulacji prawnych, zbyt długo nie pociągnie. Odnawialne źródła energii (OZE) obecnie nawet czterokrotnie przekraczają możliwości systemu przesyłowego. A zapotrzebowanie energetyczne ma w kolejnych latach tylko rosnąć. Ministerstwo Klimatu i Środowiska już pracuje nad nowymi przepisami.

Jastrzębska Spółka Węglowa, największy producent węgla koksowego w Unii Europejskiej, ma powody do zadowolenia. Po miesiącach niepewności otwiera się przed nią szansa na eksploatację złóż „Dębieńsko 1”. Ministerstwo Klimatu i Środowiska ostatecznie odrzuciło wniosek spółki SCIGC, co oznacza, że to właśnie JSW może przejąć inicjatywę i rozpocząć starania o koncesję na rozpoznanie zasobów tego strategicznego złoża. JSW już zapowiedziała, że niezwłocznie złoży w ministerstwie wniosek o uzyskanie koncesji badawczej. To istotny krok dla spółki, której działalność ma kluczowe znaczenie dla europejskiego przemysłu stalowego, uzależnionego od dostaw wysokiej jakości węgla koksowego.

Chociaż już w zeszłym roku miały zakończyć się konsultacje w sprawie wprowadzonych zmian do zawieszonego programu Czyste Powietrze, to dalej nie do końca wiadomo, jak po wznowieniu naboru wniosków będzie wyglądał ten system dofinansowań. Zwłaszcza, że cały czas do Ministerstwa Klimatu i Środowiska (MKiŚ) oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) trafiają nowe propozycje, a akceptacja niektórych oznaczałaby ogromne zmiany dla Czystego Powietrza.

Bruksela cały czas próbuje się uniezależnić od rosyjskiego LNG. Decydujące mogą okazać się dostawy gazu ze Stanów Zjednoczonych. Ale rozmowy z Waszyngtonem na ten temat ostatnio są mocno utrudnione. Donald Trump działa, tak jak najbardziej lubi, czyli z pozycji siły. W najbliższym czasie ważna będzie inicjatywa ze strony Polski, która do końca czerwca br. przewodzi Radzie UE.

Wykonawcy inwestycji, zrealizowanych w ramach programu Czyste Powietrze, twierdzą, że cały czas czekają na zaległe pieniądze. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) nie widzi problemu i uważa, że wszystko jest w należytym porządku. Dług względem przedsiębiorców jest ponoć na bieżąco spłacany.

Wyjaśnia się kwestia spornego złoża Dębieńsko. Ministerstwo Klimatu i Środowiska odmówiło wydania koncesji na wydobycie koksu spółce powiązanej z Niemcami. Związkowcy przypominają, że chodzi o surowiec uznawany przez Unię Europejską za strategiczny.

Ministerstwo Przemysłu czaruje rzeczywistość, jak tylko może i w odpowiedzi na pismo Związku Zawodowego Przeróbka przekonuje, że podpisana w maju 2021 r. umowa społeczna jest cały czas kluczowym elementem transformacji naszego górnictwa. Tak jakby przez te prawie cztery lata nic się nie zmieniło. A o tym, że jednak jest inaczej i żyjemy w całkiem innej rzeczywistości, niż to miało miejsce na początku trzeciej dekady wieku, świadczą chociażby roczne wyniki węgla: jego wydobycia i sprzedaży. A tak źle, to jeszcze nie było.

Ten numer już nie przejdzie. Od grudnia 2021 r. w Polsce obowiązują przepisy, które mają ukrócić sąsiedzkie kradzieże ciepła, ale mało kto zwrócił na nie uwagę. Nowe zasady rozliczania ogrzewania w budynkach wielorodzinnych sprawiają, że każdy lokator, nawet jeśli nie korzysta z grzejników, i tak ponosi minimalny koszt ogrzewania. Celem zmian jest większa sprawiedliwość, ale okazuje się, że spółdzielnie mieszkaniowe często nie radzą sobie z ich wdrażaniem. Jakie są konsekwencje tych regulacji dla mieszkańców i dlaczego rachunki za ciepło mogą zaskakiwać? Sprawdzamy, jak w praktyce działa nowy system.

Państwowe spółki energetyczne straszą przedsiębiorców, że jeśli do 28 lutego nie złożą specjalnego oświadczenia, będą musieli zwrócić im z odsetkami całą różnicę między ceną maksymalną a ceną rynkową. To może oznaczać olbrzymią kwotę na kolejnej fakturze. Ministra klimatu Paulina Hennig-Kloska już w styczniu obiecywała, że termin ten zostanie wydłużony do połowy roku, co mogło wielu przedsiębiorców uśpić. Teraz mogą przeoczyć lutowy termin, zwłaszcza jeśli wyjechali na ferie.

W portach ARA, europejskim benchmarku dla ceny węgla, wartość tony czarnego złota spada od trzech miesięcy. Ostatni raz tak tanio było w pierwszej połowie lipca 2024 r. Ale to wcale nie powinno nikogo skłaniać do szukania podobnych obniżek na polskim podwórku. U nas stawki zamurowało, ostatni raz spółki wydobywcze odczuwalnie zmodyfikowały ceny z początkiem roku. Podobnie jest w składach węgla i wśród ogłoszeń aukcyjnych.

Wydaje się, że konflikt na polskim rynku OZE, w którym bez pardonu okładają się zwolennicy pomp ciepła z tymi, którzy wolą kotły na biomasę, nie cichnie, a przybiera na sile. Najbardziej zdumiewa milczenie zarówno Ministerstwa Klimatu i Środowiska (MKiŚ), jak i Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW). Zwłaszcza że część zarzutów właśnie ich dotyczy. My staramy się przedstawiać racje każdej strony tego sporu. Dzisiaj czas na rozmowę z dr. Adamem Noconiem, prezesem Izby Gospodarczej Urządzeń OZE (IGU OZE).

W Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) zorganizowano pierwszy raz od czasu uruchomienia wsparcia w ramach projektu Czyste Powietrze spotkanie z branżą kominkową. Powód: wciąż nie do końca wiadomo, jaki los spotka kominki i kotły na pellet w nowej odsłonie programu. Wcześniejsze zielone światło nie oznacza wcale, że poziom emisji zostanie obniżony.

Zamiana węgla na odnawialne źródła energii to nie wszystko. Liczą się jeszcze możliwości magazynowania energii, co cały czas pozostawia wiele do życzenia w Polsce. W efekcie w zeszłym roku dochodziło do tak licznych odcięć mocy fotowoltaicznych, których było po prostu za dużo i nie wiadomo było, co z nim robić. Dlatego rząd uruchamia kolejne systemy dotacji, które mają wspierać budowy nowych magazynów energii. Wcześniej mogły z nich korzystać osoby fizyczne, teraz czas na przedsiębiorców.

Tarcia na polskim rynku OZE i pomp ciepła dotarły do Brukseli. Stowarzyszenie Polska Organizacja Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC) skarży do Komisji Europejskiej na nowe zasady w programie Czyste Powietrze, które dotyczą pomp ciepła. Ministerstwa Klimatu i Środowiska milczy w tej sprawie.

Odchodzenie od paliw kopalnych, w tym w pierwszej kolejności od węgla, jest fundamentem unijnej polityki klimatycznej. Jej przeciwnicy co chwilę zwracają uwagę, że takie odwracania się od czarnego złota jest głównie domeną Brukseli. Ale jakby rozejrzeć się po całym świecie, to wychodzi, że nikt inny poza UE, takiej energetycznej rewolucji nie przeprowadza. Najnowsze dane Global Energy Monitor wskazują, że jest w tym trochę prawdy.