zakaz handlu

W kwietniu czekają nas dwie niedziele handlowe: przed Wielkanocą i przed majówką. Sieci handlowe ułatwią też Polakom przedświąteczne zakupy wydłużając godziny otwarcia sklepów. Czy jest szansa na to, że niedziel bez zakazu handlu będzie w Polsce więcej?

Spadło poparcie dla zniesienia zakazu handlu w niedzielę. Już tylko 41,5 proc. Polaków chce, by sklepy były otwarte w każdą niedzielę, 47 proc. rodaków jest temu przeciwnych, a 11,5 proc. nie ma zdania - wynika z sondażu UCE Research. A jeszcze niedawno Polaków, którzy chcą zniesienia niedziel bez handlu - było więcej. Co się zmieniło?

Zakazem prowadzenia handlu w niedzielę zostaną objęci nie tylko przedsiębiorcy, jak jest obecnie, ale wszyscy bez wyjątku. To oznacza zakaz jakiejkolwiek sprzedaży w kościele czy warzyw i owoców przez rolnika. Taki jest efekt zmiany ustawy o ograniczeniu handlu w niedzielę, jaki ostatnio przyjął Sejm, wprowadzając wolne w Wigilię. Na tę drobną, ale istotną zmianę zwrócili prawnicy Biura Legislacyjnego Senatu, ale nie wiadomo, czy jest to tylko zwykły błąd wynikający z pośpiechu i bałaganu podczas prac w parlamencie.

52,6 proc. Polaków chce przywrócenia handlu we wszystkie niedziele, 38,9 proc. jest przeciwko, 8,5 proc. nie ma zdania – wynika z sondażu UCE Research. Autorzy badania podkreślają, że w porównaniu z wcześniejszymi wynikami sondażu widać wyraźny wzrost. W lutym za wszystkimi niedzielami handlowymi było 46 proc. ankietowanych, przeciwko – 44 proc.

Wchodzisz do Żabki w niedzielę, a tu sprzedawcy nie podchodzą do kasy, tylko polecają samemu zeskanować kody produktów i zapłacić kartą. To nowy sposób omijania zakazu handlu w niedzielę, który ma szansę zyskać sporą popularność, ponieważ wiele sklepów jest wyposażonych w kasy samoobsługowe, a ustawa przewiduje możliwość prowadzenia sprzedaży w niedzielę za ich pośrednictwem. Żabka Polska przyznaje, że nie rekomenduje stosowania takiego rozwiązania, ale rozumie franczyzobiorców walczących o utrzymanie się na rynku.

Wkrótce Sejm zajmie się projektem ustawy o zakazie handlu w niedziele, tymczasem do dyskusji o liberalizacji zapisów włączyły się polskie marki, między innymi LPP, Big Star, Yes Biżuteria i Ochnik - zrzeszone w Związku Polskich Pracodawców Handlu i Usług. I choć opowiadają się za przywróceniem niedziel handlowych, to ich zdaniem dotychczasowe godziny otwarcia sklepów straciły dziś sens.

Pod względem nastawienia do niedziel handlowych, wprowadzonych sześć lat temu, Polacy są mocno podzieleni, włączając w to przedsiębiorców. Być może dlatego że nie dla wszystkich jest to opłacalny interes. Zaległe zobowiązania handlu detalicznego pobiły w tym roku rekord – wynika z badania „Polacy a handel w niedzielę” przeprowadzonego na zlecenie BIG InfoMonitor.

W 2024 r. zakupy zrobimy jedynie w wybrane niedziele. Choć wiele mówi się o zmianach w tej materii, póki co nie są prowadzone żadne konkretne prace legislacyjne. Ustawodawca daje jednak niektórym sprzedawcom możliwość otwarcia punktu handlowego w każdą niedzielę.

Choć klimat wokół zakazu handlu w niedzielę się zmienia i coraz więcej sieci już nie chce jego zniesienia albo przynajmniej ma w tej kwestii wątpliwości, to nie brakuje firm, które szukają sposobów na obejście tych przepisów. Na nieuniknione starcie z Państwową Inspekcją Pracy właśnie zdecydowała się licząca ponad 100 sklepów sieć Topaz. Jej metoda na zakaz handlu? Na wypożyczalnię sprzętu sportowego.

Jeżeli rządzący,  podejmując decyzję o przyszłości zakazu handlu w niedzielę, chcieliby się kierować tym, czego chce najwięcej Polaków – to wyniki tych badań tylko to utrudnią. Bez względu na to, jakie decyzje zapadną – połowa rodaków i tak będzie niezadowolona.

W 2023 nie zmieniły się przepisy dotyczące zakazu handlu w niedzielę. Ustawodawca wciąż dopuszcza możliwość otwarcia sklepów w wybrane dni. Które niedziele w 2024 roku będą niedzielami handlowymi?

W tym roku obchodzone 6 stycznia święto Trzech Króli przypada w sobotę, a dzień po nim wypada niedziela niehandlowa. Dla klientów oznacza to jedno: zamknięcie sklepów dwa dni z rzędu.

1 stycznia prawie wszystkie sklepy będą tradycyjnie zamknięte, ale w tym roku sylwester wypada w niedzielę, co oznacza, że także w ten dzień nie zrobimy normalnych zakupów. Twórcy ustawy o zakazie handlu w niedzielę nie tylko nie przewidzieli, że Wigilia może wypaść w niedzielę, ale także tego, że gdy ostatnim dniem roku jest niedziela, to sklepy pozostaną zamknięte przez dwa dni z rzędu.

Czy w wigilijną niedzielę handel będzie dozwolony? A może handlowa będzie niedziela 10 grudnia, tylko że do 14.00? Branża handlowa od kilku tygodni jest zdezorientowana, ponieważ odchodząca władza bardzo późno zorientowała się, że w tym roku Wigilia wypada w niedzielę i zgodnie z ustawą handel będzie wtedy dozwolony. Przygotowana przez rząd Mateusza Morawieckiego nowelizacja ustawy o handlu w niedzielę nie ma już właściwie szans na uchwalenie przez nowy Sejm, za to pojawił się nowy projekt zgłoszony przez stronnictwo Szymona Hołowni i to on ma szanse na wejście w życie.

Co z drugą niedzielą handlową w grudniu? Wciąż nie wiadomo, a czasu mamy coraz mniej. To cytat ze wpisu polskiego oddziału Ikei w mediach społecznościowych, ale te słowa świetnie oddają nastroje panujące nie tylko w branży handlowej w Polsce. Problem polega na tym, że rząd wprowadził olbrzymie zamieszanie wokół kalendarza niedziel niehandlowych, ale za zmiany w przepisach zabrał się o wiele za późno. Zgodnie z Kodeksem pracy pracownicy powinni poznać grafiki na grudzień najpóźniej w czwartek.

Czy w Wigilię zrobimy zakupy? Na razie jedyną sensowną odpowiedzią na tak zadanie pytanie jest „nie wiadomo”. Rząd postanowił spróbować przesunąć ustawowo handlową niedzielę 24 grudnia na 10 grudnia, a 24 grudnia wprowadzić zakaz, ale są wątpliwości, czy ta roszada się powiedzie. Po pierwsze, zmiana musi zostać przeprowadzona za pomocą ustawy, a po drugie z nowego obozu rządzącego płyną sygnały, że całkowicie zamknięte sklepy w Wigilię to zły pomysł.

Przynajmniej w takiej formie jak obecnie. Kolejne i ostatnie w tym roku niedziele handlowe wypadają 17 i 24 grudnia. I już w sieci wrze, bo zatrudnieni w handlu żalą się, że przez to nie będą mieli czasu na przygotowanie wigilijnego stołu. Ale bardzo możliwe, że to już ostatnie rozterki tego typu. Prawdopodobnie na początku grudnia nowo sformowany rząd, zakaz handlu w niedziele zniesie częściowo lub całkowicie. Polska Rada Centrów Handlowych już wylicza korzyści płynące ze zmiany tego prawa.

Sieć sklepów, która postanowiła obejść przepisy o zakazie handlu w niedziele, wykorzystując jako pretekst wypożyczalnię sprzętu sportowego, ostatecznie przegrała sądowy spór prawny z aparatem państwa. Sprawę zakończył dopiero wyrok Sądu Najwyższego, który rozstrzygnął kasację na niekorzyść sieci. Państwowa Inspekcja Pracy triumfuje i liczy na to, że taki obrót spraw zniechęci inne sklepy do szukania sposób na obejście zakazu handlu w niedziele.

Nieprzebrane tłumy w galeriach handlowych i wyjątkowy tłok na parkingach pod sklepami w nieliczne niedziele handlowe świadczą o tym, że okazja do zrobienia zakupów w ostatni dzień tygodnia wciąż jest dla Polaków bardzo pożądana i korzystają z niej pełnymi garściami. Czy można by się spodziewać lekkiego poluzowania przepisów – zwłaszcza w sytuacji, gdy przy ostrym niedoborze rąk do pracy w Polsce, teza o przymuszaniu pracowników do pracy w niedzielę broni się coraz gorzej? Nic z tych rzeczy. W sierpniu z przepisów o zakazie handlu zniknie jedna z furtek.

Tegoroczna Wigilia wypada w niedzielę handlową, co oznacza, że pracownicy sklepów powinni zjawić się tego dnia w pracy. Ministerstwo Rozwoju podjęło decyzję, by zrobić wyjątek. Przepisy zostaną prawdopodobnie znowelizowane, a kasjerzy będą mogli tego dnia zostać w domach.