system kaucyjny

Polski system kaucyjny już coraz bliżej. Nadal nie słabnie lobbing, żeby te przepisy weszły w życie z co najmniej rocznym opóźnieniem. Ministerstwo Klimatu i Środowiska wydaje się nieprzejednane i o żadnych poślizgu czasowym nie może być mowy. Do rozstrzygnięcia pozostają jednak inne sprawy, jak chociażby butelek szklanych i tego, jak swoje opakowania, które później trafią do systemu, mają znakować producenci.

Trwają kolejne ustalenia z rządem na temat polskiego systemu kaucyjnego, który ma ruszyć pełną parą od 1 stycznia 2025 r. Część zapowiadanych korekt przedsiębiorcy przyjmują z ulgą, ale nie wszystkie ich życzenia będą spełnione. Na przykład Polska Izba Handlu uparcie lobbuje na rzecz przesunięcia w czasie tego kaucyjnego debiutu co najmniej o rok. Rząd jednak na ten postulat pozostaje głuchy.

Chociaż część branży nadal opowiada się za opóźnieniem systemu kaucyjnego w Polsce o co najmniej rok, to Ministerstwo Klimatu i Środowiska (MKiŚ) absolutnie nie widzi takiej możliwości. Za to przygotowania do debiutu zaplanowanego na 1 styczeń 2025 r. idą pełną parą. Już wiadomo, że kaucja będzie różna dla różnych opakowań. Zdaniem ekspertów na początku najwięcej będzie zbiórek manualnych.

W Polsce dopiero w przyszłym roku po oficjalnym starcie systemu kaucyjnego zaczniemy traktować gospodarkę odpadami na poważnie. Wątpliwości ciągle nie brakuje, ale zawsze lepiej uczyć się na własnych błędach, niż tracić czas z założonymi rękami. Ale równolegle trwają na ten temat negocjacje unijne i wychodzi na to, że producenci opakowań niedługo będą mieć jeszcze bardziej pod górkę.

Polska dopiero zaczyna porządkować gospodarkę odpadami. Rodzący się w bólach system kaucyjny ma zadebiutować na początku przyszłego roku. Tymczasem w Europie coraz bardziej popularny staje się inny trend. Chodzi o kupowanie produktów sypkich na wagę do własnego pojemnika. Ten rynek do końca obecnej dekady ma osiągnąć obroty w wysokości 1,2 mld euro.

Do startu polskiego systemu kaucyjnego zostało 10 miesięcy. Pojawiają się pierwsi jego organizatorzy, chociaż oficjalnych wskazań Ministerstwa Klimatu i Środowiska jeszcze nie ma. Cały czas spore wątpliwości budzi zaproponowana przez resort wysokość kaucji. Do ekspertów wzywających do jej podwyższenia dołącza Marcel Rakowski, prezes zarządu spółki PolKa - Polska Kaucja.

Najnowszy tygodnik Polskiego Instytutu Ekonomicznego zwraca uwagę, że pod względem odpadów komunalnych, które trafiają do recyklingu, cały czas mamy sporo do poprawienia, chociaż w ostatnich latach odnotowaliśmy wyraźny wzrost. Ale eksperci nie mają żadnych wątpliwości: albo rząd zajmie się kompleksowo gospodarka odpadami, albo trafimy do recyklingowego ogona UE.

W Polsce system kaucyjny ma ruszyć 1 stycznia 2025 r. Przygotowują się do tego i producenci i dystrybutorzy, a także sprzedawcy. Roboty naprawdę jest sporo, dlatego nikt nie chce marnować czasu. Stąd też wspólna inicjatywa Grupy Biosystem oraz Ogólnopolskiej Izby Gospodarczej Ochrony Środowiska, dotycząca utworzenia Systemu Kaucyjnego Zwrotka.

Polski system kaucyjny ma ruszyć zgodnie z rozkładem jazdy za rok, ale wcześniej trzeba będzie rozstrzygnąć pewne wątpliwości. Nie wiadomo do końca, co z wysokością kaucji, która musi stanowić dla klientów formę zachęty. Z kolei opłata produktowa powinna być jak najwyższa, a rząd celuje w minimalne stawki. Pozostaje cały czas otwarta kwestia naliczanego podatku VAT od kaucji. Polska Izba Handlowa (PIH) chce jego zniesienia.

Poprzednie szefostwo Ministerstwa Klimatu i Środowiska (MKiŚ) na odchodnym opublikowało rozporządzenie w sprawie wysokości stawek opłat produktowych. Przy tej okazji nie wzięto pod uwagę żadnych zgłoszeń, jakie padły w trakcie prowadzonych konsultacji społecznych. I przez to łatwe w recyklingu puszki aluminiowe zagrożone są sankcyjną opłatą produktową blisko trzy razy większą niż opakowania po substancjach niebezpiecznych. Fundacja RECAL wzywa nowe szefostwo resortu do weryfikacji zaproponowanych stawek.

Niby czasu jest całkiem sporo, bo system kaucyjny w Polsce ma wystartować za niecałe 13 miesięcy, z początkiem 2025 r. I chociaż producenci opakowań, jak i przyszli operatorzy systemu, uczą się powoli reakcji konsumentów, to i tak wszystko może pójść na marne. A to dlatego, że zdaniem ekspertów założona przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska wysokość kaucji jest po prostu za mała. I wychodzi na to, że możliwe, że trzeba będzie zaproponować więcej pieniędzy, żeby nam się chciało wyjść z domu i oddać jakieś butelki. Inaczej cały ten system kaucyjny nie będzie miał najmniejszego sensu.

Ministerstwo Klimatu i Środowiska (MKiŚ) opublikowało na stronach Rządowego Centrum Legislacji projekt rozporządzenia w sprawie systemu kaucyjnego i wysokości kaucji dla poszczególnych frakcji opakowań, które będą objęte tym systemem. Pomimo licznych uwag przedstawicieli branży pozostawiono ją w pierwotnym kształcie.

System kaucyjny tylko wtedy ma sens, kiedy nad producentami opakowań wisi zastraszająca, finansowa sankcja. Wtedy funkcjonowanie poza systemem jest dla firmy tak kosztowne, że ta w końcu się do niego dołącza. Tylko żeby taki mechanizm mógł być zastosowany, trzeba ustalić na odpowiednim poziomie sankcję, czyli opłatę produktową. Kiedy eksperci poznali propozycje Ministerstwa Klimatu i Środowiska, wybuchnęli śmiechem, żeby zaraz potem zacząć sobie wyrywać włosy z głów.

System kaucyjny rodzi się u nas w wyjątkowych bólach, a wystartować na całego ma dopiero od 1 stycznia 2025 r. Branża zwraca uwagę, że tego czasu wcale nie jest tak dużo, jak się spojrzy na to, ile trzeba jeszcze zrobić i przygotować. W przepisach ma nie brakować też pułapek, przez które cały system może dostać potężnej zadyszki. Tak jak ma to miejsce w przypadku propozycji Ministerstwa Klimatu i Środowiska w sprawie opłaty produktowej.

Wydawać się mogło, że bój o system kaucyjny w Polsce jest już zakończony. Wszystko ruszy od 1 stycznia 2025 r. i już nie ma absolutnie o co kruszyć kopie. Ale przedstawiciele branży są zgoła odmiennego zdania. Owszem, jedna bitwa już za nimi, ale do końca wojny — ich zdaniem — jeszcze daleka droga. Bo ciągle jest sporo wątpliwości. Tych m.in. dotyczących naliczania od kaucji podatku VAT, dopuszczania do systemu mniejszych sklepów i tego, czy aby zbiórka manualna nie była ślepą uliczką.

Bardzo długo trwało opracowywanie i przyjmowanie regulacji wprowadzających w życie system kaucyjny. W końcu udało się przepisy wejdą w życie od 1 stycznia 2025 r. I mogłoby się wydawać, że te ponad 15 miesięcy to zdecydowanie wystarczający czas, żeby właściwie się do startu systemu przygotować. Okazuje się, że najprawdopodobniej trzeba kolejny raz pochylić się nad wysokością kaucji.

Bardzo długo trwało w Polsce uzgadnianie kształtu systemu kaucyjnego, który wystartuje 1 stycznia 2025 r. Wydawać by się mogło, że 15 miesięcy, które pozostają do tego terminu, to odpowiedni czas, żeby się do tego przygotować. Sieci handlowe mają różne podejście, część już w wybranych lokalizacjach stawia na takie maszyny, część jeszcze cierpliwie czeka. Okazuje się, że sami oddawanie butelki czy puszki do automatów też możemy już teraz ćwiczyć. Tylko pamiętajmy: na razie za zwrot opakowania dostaniemy od 5 do 15 gr i to nie w gotówce.

Kiedy 12 września rząd opublikował ustawę wprowadzającą od stycznia 2025 r. w naszym kraju system kaucyjny, wszystko jest już przesądzone. Ale czasu jest naprawdę niewiele i te pozostałe 15 miesięcy trzeba poświęcić na kosztowne i czasochłonne przygotowania. Co trzeba będzie konkretnie w tym okresie zrobić? Na to pytanie odpowiadają eksperci z Grupy TOMRA.

Złośliwi twierdzili, że z naszym systemem kaucyjnym jest tak jak z niesławną zasadą 10H, przez lata blokującą rozwój lądowej energetyki wiatrowej. Politycy przekonywali, że trzeba ją wreszcie znieść, ale za tymi słowami nie szły żadne czyny. I z kaucją było bardzo podobnie. Ale w końcu doczekaliśmy się finału tego legislacyjnego maratonu. Pod ustawą znalazł się podpis prezydenta i system kaucyjny w Polsce zacznie obowiązywać od 1 stycznia 2025 r.

Chociaż przedstawiciele producentów opakowań od miesięcy jak jeden mąż twierdzą, że na dostosowanie się do nowych przepisów wprowadzających u nas system kaucyjny potrzebują zdecydowanie więcej czasu, to zgodnie z przyjętymi w sierpniu regulacjami, ten ma zacząć działać od 2025 r. Ile będzie u nas punktów zbiórki? Czy kaucja będzie tylko w postaci gotówki, czy bonu?