plastik

Zakaz używania jednorazowego plastiku wprowadziła Kanada. Tamtejszy rząd na rzecz walki ze zmianami klimatycznymi zabroni od nowego roku produkcji oraz importu „szkodliwych” jednorazowych tworzyw sztucznych. (Fot. Shutterstock/Shane Gross)

W ciągu kilku dni, najdalej tygodni, poznamy zaktualizowany po konsultacjach projekt ustawy wprowadzającej w Polsce system kaucyjnego. Tym samym Ministerstwo Klimatu i Środowiska nie zmienia wyznaczonej sobie ścieżki legislacyjnej, w której przepisy przyjęte mogą być po wakacjach, a zaczną obowiązywać z początkiem 2023 r. Co na to eksperci?

Miał zmienić zasady gry i wprowadzić rozszerzoną odpowiedzialność producentów (ROP) opakowań. Miał też wejść w życie na początku 2022 r. Ministerstwo Klimatu i Środowiska jednak twierdzi, że w pełni nowe regulacje mogą zacząć obowiązywać dopiero od 2025 r.

Już 17 krajów UE albo ma albo właśnie wdraża system kaucyjny. Od 1 stycznia dołączy do nich Słowacja. Nasi sąsiedzi wprowadzą system kaucyjny na plastikowe butelki i aluminiowe puszki.  Już teraz obejmuje szklane butelki. Co z Polską? Niestety nic nowego.

Unia Metropolii Polskich apeluje o szybsze prace nad ustawą o rozszerzonej odpowiedzialności producentów i przepisami o systemie kaucyjnym. Samorządy od dłuższego czasu domagają się, aby odpowiedzialność za gospodarowanie odpadami brali na siebie także producenci opakowań i towarów.

Od teraz napoje Pepsi dostępne będą w butelkach w 100 proc. wykonanych z recyklingu. Choć to ważny krok w kierunku czystszej Polski, wciąż czekamy na kompleksowe rozwiązania, takie jak system kaucyjny i butelkomaty.

Czy butelkomaty, czyli automaty do skupu butelek, będą miały w Polsce rację bytu? Pierwsze eksperymenty pokazują, że owszem, chociaż w badaniach okazało się, że system kaucyjny ma w Polsce tylu samo zwolenników, co przeciwników. Co zatem należałoby zrobić, by przekonać sceptyków?

Już w 2022 roku ma zostać uchwalona ustawa wprowadzająca system depozytowo-kaucyjny w Polsce. Choć ich implementacja może zająć nawet dwa lata, to eksperci już teraz dostrzegają znaczącą lukę – system ma objąć opakowania po napojach do 3 litrów z PET oraz butelki szklane wielokrotnego użytku do 1,5 litra, ale nie puszki aluminiowe.

Mimo że przepisy wdrażające system kaucyjny w Polsce mają wejść w życie w 2022 roku, to na jego start trzeba będzie poczekać, bo jego utworzenie może zająć nawet jeszcze dwa lata. Wygląda na to, że na w pełni sprawny system będziemy czekać aż do 2024 roku! I to według optymistycznych szacunków.

Posłowie się wściekli i pytają ministra klimatu i środowiska, czy zamierza coś zrobić w tym, że pojedyncze warzywa i owoce są w marketach obciągane plastikiem. A wiecie w ogóle, po co się to robi?

Producenci opakowań – głównie plastikowych – będą musieli płacić za wprowadzenie ich do obiegu, a Ministerstwo Klimatu szacuje, że łącznie będzie to półtora miliarda złotych rocznie. Jeśli ustawa „opakowaniowa” choćby częściowo powtórzy skuteczność wprowadzenia opłat za foliówki, za dwa lata zakupy w naszym koszyku mogą wyglądać zupełnie inaczej niż dzisiaj. Wywóz śmieci ma być tańszy, ale produkty w sklepach – droższe, tylko że ministerstwo... nie potrafi oszacować, o ile.

Nie ma odpowiedzialności producenta, nie ma systemu kaucyjnego, recykling też leży. Inni to wykorzystują i robią z Polski śmietnik, wrzucając nam tyle jednorazowego plastiku, ile tylko mogą. Nawet sami Polacy się na to decydują. No bo jak trzeba wyrobić normy, to niekiedy muszą posilać się w tym celu odpadami z zagranicy.

Od jutra zaczyna obowiązywać unijna dyrektywa plastikowa w sprawie całkowitego zakazu sprzedaży produktów jednorazowego użytku wykonanych z tworzywa sztucznego. W Polsce, która wydaje się do tego całkowicie nieprzygotowana, niektórym przedsiębiorcom grożą drakońskie kary.

Czasami ktoś wpada na tak prosty pomysł, że po pewnym czasie wydaje się dziwne, że nikt nie wpadł na niego wcześniej. Do tej kategorii można chyba zaliczyć inicjatywę Aldi dotyczącą informowania klientów, gdzie powinni wyrzucić opakowania po zużyciu.

Z okazji Światowego Dnia Zdrowia postanowiliśmy nieco bliżej przyjrzeć się naszemu otoczeniu. Wnioski? Umiarkowanie pozytywne. Sporą część substancji, która ukradkiem skraca nam życie, możemy wyeliminować lub znacznie ograniczyć.

Ministerstwo Klimatu i Środowiska pokazało projekt ustawy, która ma ograniczyć zużycie plastiku. Oznacza to prawdopodobnie kolejne podwyżki cen niektórych napojów, bo na liście opakowań objętych podatkiem znalazły się plastikowe butelki o pojemności do trzech litrów.

Michał Kurtyka, minister klimatu i środowiska, przekonuje że wprowadzenie systemu kaucyjnego na plastikowe butelki i puszki, to nie jest sentymentalny powrót do PRL. Chodzi przede wszystkim o ograniczenie marnotrawstwa i nadaniu odpadom wartości.

Jacek Ozdoba, wiceminister klimatu i środowiska, w rozmowie z serwisem money.pl stwierdził, że decyzje o wprowadzeniu w Polsce systemu kaucyjnego już zapadły. Nie wiadomo tylko, czy zajmie się tym rząd, czy sami producenci napojów.

Trudno ukryć – plastik jako surowiec ma dzisiaj wyjątkowo złą prasę. Media społecznościowe obiegają zdjęcia zaśmieconych plaż i oceanów, a sklepy starają się nas nakłonić do zastąpienia plastikowych toreb ich bawełnianymi odpowiednikami. Prawda jest jednak taka, że ekologiczny świat powinien z plastiku korzystać. Musi robić to po prostu bardziej z głową, niż dotychczas.

Firmy, które wprowadzają na rynek opakowania lądujące w śmieciach, od przyszłego roku prawdopodobnie zapłacą nową opłatę, właściwie taki parapodatek. I dobrze! To one będą płacić za śmieci, które wyprodukowały, nie my. Projekt, nad którym od miesięcy pracowało ministerstwo klimatu, ukaże się lada chwila.