Gra warta każdej butelki. Wiemy, ile Polacy dostaną za zwrot butelek w automatach ustawionych w marketach
Mimo że przepisy wdrażające system kaucyjny w Polsce mają wejść w życie w 2022 roku, to na jego start trzeba będzie poczekać, bo jego utworzenie może zająć nawet jeszcze dwa lata. Wygląda na to, że na w pełni sprawny system będziemy czekać aż do 2024 roku! I to według optymistycznych szacunków.
Choć system kaucyjny to same korzyści, ciągle nie możemy się go doczekać w Polsce. W ostatnich tygodniach co prawda resort klimatu i środowiska wpisał do wykazu prac rządu założenia projektu ustawy dotyczącej systemu kaucyjnego, ale założeń wciąż nie znamy.
Ile wyniesie kaucja za plastikową butelkę?
Już wiadomo, że kwestią kluczową i najbardziej sporną będzie wysokość kaucji. Tu zderzają się interesy wprowadzających na rynek opakowania i pozostałych uczestników systemu. By system działał kaucja musi ona odpowiadać rzeczywistym kosztom, które generują odpady opakowaniowe w systemie gospodarki odpadowej, a jednocześnie motywować konsumentów do odpowiedniego postępowania z opakowaniami i zwracania ich do punktów odbioru.
Projekt resortu przewiduje, że przepisy dotyczyć będą butelek na napoje do 3 litrów PET oraz ze szkła do 1,5 litra. Do systemu nie będą początkowo włączone aluminiowe puszki.
Inną kwestią jest organizacja punktów odbioru butelek. Z informacji przekazywanych przez Resort Klimatu i Środowiska wynika, że mniejsze sklepy (o powierzchni poniżej 100 m kw.) nie będą obowiązkowymi punktami odbioru, co może ograniczyć ich dostępność dla konsumentów. Wciąż przecież wielu Polaków robi zakupy w małych sklepach.
Butelkomaty w Unii Europejskiej są już standardem
Co gorsza – choć projekt ma wejść w życie w przyszłym roku, to dotychczasowe doświadczenia krajów europejskich pokazują, że proces wdrożenia systemu trwał średnio około czterech lat. Wygląda zatem na to, że jak zwykle znajdziemy się w ogonie Europy
Już 17 krajów UE ma albo właśnie wdraża system kaucyjny. Możemy korzystać z ich doświadczeń. Analiza systemów skandynawskich działających od wielu lat, ale i całkiem nowych modeli, wprowadzanych na przykład przez Słowację, gdzie system zacznie działać od 1 stycznia 2022 roku – może nam pomóc w wyborze najlepszego rozwiązania.
Gra jest warta każdej butelki, bo jak wynika z szacunków ekspertów, w trzecim roku funkcjonowania systemu moglibyśmy uzyskać zbiórkę opakowań po napojach na poziomie 89 proc.
Firmy i miasta stawiają własne automaty do skupu butelek
Niezależnie od przepisów firmy i samorządy coraz częściej same inwestują w butelkomaty. Tym bardziej, że zainteresowanie jest ogromne. Do dwóch takich maszyn we wrześniu trafiło ponad 54 tys. opakowań – plastikowych butelek oraz aluminiowych puszek. Od początku października za wrzuconą jedną butelkę lub puszkę dostaniemy 10 gr. Wcześniej było to 5 gr. Podobna maszyna stoi już w Gdańsku. Maszyny przyjmują butelki PET o pojemności od 0,2 litra do 2,5 litra oraz puszki aluminiowe o pojemności do 0,5 litra
PepsiCo Polska oraz francuska sieć hipermarketów Auchan postawiły już 3 listopada pierwsze urządzenie do odzysku jednorazowych opakowań po napojach – plastikowych butelek oraz nakrętek z tworzywa sztucznego. W ramach pilotażu recyklomat jest dostępny dla klientów hipermarketu Auchan w Piasecznie. Za każdą oddaną butelkę zostaną przelane środki na kartę lojalnościową Skarbonka w aplikacji Auchan. Każda oddana butelka to 6 groszy na karcie lojalnościowej Skarbonka w aplikacji Auchan.
Recyklomat – to nowoczesne urządzenie do zbierania, segregacji i kompaktowania (zgniatania) jednorazowych opakowań po napojach. Maszyna umożliwia zbiórkę dwóch popularnych frakcji surowców wtórnych: butelek PET i plastikowych zakrętek.
Miejskie recyklomaty znajdują się też w Warszawie. Wyrzucane w nich opakowania wymieniać można np. na zniżki w sklepach czy placówkach kultury.
Jakich śmieci przybywa najszybciej? Opakowań
Mimo różnych wizji samego systemu nie ma wątpliwości, że jest on pilnie potrzebny. Czekają na niego wszyscy uczestnicy rynku: recyklerzy, podmioty wprowadzające opakowania na rynek, gminy, organizacje pozarządowe i obywatele.
W systemie gospodarki odpadowej mamy czysty surowiec doskonałej jakości, świetnie nadający się do wykorzystania przez przedsiębiorców do ponownej produkcji opakowań. I mamy oszczędności budżetowe - nie trzeba bowiem wydawać zawrotnych kwot na sprzątanie przestrzeni publicznej. Każdy z nas, konsumentów, niewielkim wysiłkiem, staje się częścią sprawnego systemu gospodarki odpadowej, jeśli tylko zdecyduje się zwracać puste opakowania do punktów odbioru. W zamian – nie tylko odbiera kaucję ale też oddycha z ulgą, bo może cieszyć się czystym parkiem, rzeką, lasem
– mówi Ewa Chodkiewicz, kierowniczka Zespołu Zrównoważonego Rozwoju WWF Polska.
Odpady opakowaniowe to najszybciej rosnąca część strumienia odpadów komunalnych, a system kaucyjny to realny sposób na jego zahamowanie.
Dziś w Polsce nie więcej niż 40 proc. wyrzucanych opakowań po napojach trafia do selektywnej zbiórki i późniejszego zagospodarowania. Biorąc pod uwagę całe zebrane śmieci komunalne, poziom segregacji spada do 30 proc.
