likwidacja kopalń

Do tej pory największe spory wokół umowy społecznej między rządem a górnikami dotyczyły harmonogramu zamykania kopalń, który w pierwotnej wersji kończy się w 2049 r. Ale po drodze zapomnieliśmy jeszcze o jednym: przecież na tej umowie musi przy okazji też ktoś zarobić. I właśnie zaczęła się zakulisowa rozgrywka o to, komu grzebanie polskiego górnictwa da sporo pieniędzy.

Czytając komentarze w social mediach można odnieść wrażenie, że polskie górnictwo właśnie zaczyna się zwijać. Węglokoks Kraj poinformował o likwidacji kopalni Bobrek-Piekary. Rzecz jasna przy okazji dostaje się rządowi Donalda Tuska. Ale oskarżanie tej ekipy o dekarbonizację jest niepoważne. Nie po to przecież powołano do życia Ministerstwo Przemysłu.

31 sierpnia 2023 r. miał być decydującym dniem dla polskiej transformacji energetycznej, bo Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie miał orzec w sprawie skargi ekologów na decyzję środowiskową, na podstawie której kopalnia Turów może fedrować do 2044 r. Na razie żadnego rozstrzygnięcia nie ma. Jeszcze będziemy musieli na nie poczekać.

Tym razem to wcale nie Czesi, którym kopalnia Turów ma wypłukiwać wodę gruntową, ani też Niemcy z Zittau, którzy przekonują, że przez polską odkrywkę ich miasto coraz bardziej się osadza. Teraz bolesny cios kopalni Turów zadał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, który uznał, że zachodzi w tym przypadku niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody środowisku. Ekolodzy nie kryją zadowolenia. Rząd jest wściekły, a minister klimatu i środowiska straszy utratą tysiąca miejsc pracy.

Coraz głośniejsze górnicze pomrukiwania dotarły w końcu do Warszawy. Trudno inaczej wytłumaczyć nagły, węglowy zwrot, w którym szef partii rządzącej nie wyklucza budowaniu w przyszłości nowych kopalni, a wicepremier Jacek Sasin na śląskiej karczmie piwnej kadzi górnikom i mówi, że bez nich nie byłoby polskiego bezpieczeństwa energetycznego. Takie czarowanie potrwa co najmniej do Barbórki. Fot. wzz.org.pl

Do tej pory rząd opowiadał górnikom to, co chcieli usłyszeć, ale robił swoje, bo doskonale widział, że przed nami koniec epoki węgla. To była podwójna gra. Ale ostatnio nagle zmienił retorykę i zaczął głośno mówić, co naprawdę myśli. I górnicy się wściekli. Tak bardzo, że zaczęli palcem wytykać wszystkie węglowe manipulacje Jarosława Kaczyńskiego i zagrozili, że pójdą na wojnę i to na całego, załatwiając PiS przegranie wyborów. Cóż, kiedyś to musiało się stać.

Kiedy w Danii tamtejsza minister środowiska Lea Wermelin mówi, że po ataku Rosji na Ukrainę zieloną transformację trzeba dodatkowo przyspieszyć, w Polsce wicepremier i szef aktywów państwowych Jacek Sasin sugeruje, że energetyka węglowa zostanie z nami dłużej, niż wskazuje to umowa społeczna z górnikami. Zmian w dotychczasowych ustaleniach oczekują też sami związkowcy.

Do końca kwietnia mają trwać konsultacje w sprawie projektu nowelizacji ustawy o funkcjonowaniu górnictwa kamiennego. Nowe regulacje wyliczają koszt restrukturyzacji branży i ograniczania w niej zatrudnienia w ciągu kilku lat. I jedno jest pewne: tanio nie będzie, choć na pewno drożej niż zakłada rząd.

Już nie tylko niezależni eksperci i związkowcy nie zostawiają suchej nitki na projekcie umowy społecznej, która ma być uzgadniana w Śląskim Urzędzie Wojewódzkim w Katowicach. Pojawia się też krytyka z samego PiS.

Chociaż do sytuacji z wiosny jednak ciągle daleka droga, to systematycznie powiększa się liczba górników zarażonych koronawirusem. Powtórki z zamykaniem kopalń nikt nie chce. To byłby gwóźdź do trumny dla całej branży.

Takiego ciosu polskie górnictwo raczej się nie spodziewało. Grupa Badawcza Sprawiedliwej Transformacji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach chce, żeby region odchodził od węgla w zdecydowanie krótszym czasie niż to pierwotnie założono.

Po kilkudniowych negocjacjach strona rządowa i związki zawodowe podpisały porozumienie, które wyznacza termin likwidacji branży górniczej w Polsce na 2049 r. Tymczasem już w 2050 r. Unia Europejska powinna być neutralna klimatycznie. Tylko z tego powodu należy uznać osiągnięty konsensus za nierealny.

Tym razem śląscy posłowie Prawa i Sprawiedliwości mają nie przeszkadzać, nawet gdy padnie hasło „likwidacja kopalń”. Podobno dostali już w tej sprawie dokładne instrukcje. Na wtorek w Katowicach zaplanowano drugie spotkanie zespołu rządowo-związkowego, który ma wypracować główne kierunki reformy górnictwa.

Największa spółka górnicza w Europie próbuje zebrać środki na bieżącą wypłatę wynagrodzeń. To już ostatnie podrygi przed utratą płynności i ewentualną upadłością likwidacyjną, co byłoby katastrofalne dla całego regionu. Politycy wiedzą już, że jedynym rozwiązaniem tej sytuacji jest zamykanie kopalń, ale nikt nie chce firmować tego swoim nazwiskiem.

Tak rząd chce załagodzić bojownicze nastroje na Śląsku po doniesieniach o planie zamknięcia kopalń zależących do Polskiej Grupy Górniczej. Szczegóły restrukturyzacji miały zostać przedstawione związkowcom na spotkaniu w Katowicach. Miały, ale nie zostały, bo górnicy odrzucili propozycję rządu bez zapoznania się z nią.

Coraz więcej ekspertów uważa, że okres po pandemii koronawirusa będzie charakteryzował się intensywniejszą niż do tej pory dekarbonizacją. Jest wśród nich także prof. Witold Orłowski, główny ekonomista PwC, a jednocześnie członek powołanej do życia przez prezydenta Andrzeja Dudę Narodowej Rady Rozwoju

Do końca czerwca poznamy plan naprawczy polskiego górnictwa, który zdecyduje między innymi o przyszłości Polskiej Grupy Górniczej, największej w Europie spółki węglowej. W to, że uda się uratować wszystkie zakłady wydobywcze wchodzące w jej skład, na Śląsku już nikt nie wierzy.