dostawy gazu

Praga nie rzuciła się od razu na głęboką drogę. Najpierw więc w Doha otwarto czeską ambasadę, potem była wizyta w Katarze czeskiego ministra przemysłu i handlu. Teraz byliśmy świadkami oficjalnej wizyty u naszych południowych sąsiadów emira Kataru Tamima bin Hamada Al Thaniego. Jej kulminacją jest podpisanie czesko-katarskiej umowy gospodarczej, której głównym punktem są dostawy gazu LNG.

Spór o to, kto kilka dni temu uszkodził oba Nord Streamy biegnące po dnie Bałtyku, budzi już mniejsze emocje. I chyba nawet najbardziej zagorzali zwolennicy teorii, że za akcją stały Stany Zjednoczone i/lub ich sojusznicy, tracą wiarę, że to może być prawda.

Bruksela dwoi się i troi, żeby zaprowadzić jakikolwiek porządek na rynku energii, ale o jednomyślność 27 państw członkowskich jest wyjątkowo trudno. O ile w przypadku specjalnego podatku nałożonego na nadzwyczajne zyski spółek energetycznych nie było okazji do międzynarodowej kłótni, to już kwestia ewentualnego unijnego limitu dla ceny gazu jak najbardziej nakłaniała do sporów. Większość krajów unijnych opowiada się za takim rozwiązaniem, które jednak nie jest w smak np. Niemcom.

Gaz jest bardzo drogi, ale to nie jedyny kłopot. Wydłuża się kolejka oczekujących po przyłącze gazowe. Czekać trzeba dłużej niż na wizytę u lekarza specjalisty w NFZ. Polska Spółka Gazownictwa podaje terminy z ponad rocznym poślizgiem. Nabywcy nowych domów są zrozpaczeni.

Coraz głośniejsze dywagacje na temat obowiązkowego oszczędzania energii w UE, solidnie wypełnione unijne magazyny gazu, a także inne elementy polityki energetycznej Brukseli wpływają coraz wyraźniej na cenę surowca. Gaz najpierw spadł do najniższego poziomu od miesiąca, a potem lekko urósł. Do powrotu do poziomów cenowych sprzed wywołanej przez Rosję wojny jeszcze bardzo daleka droga. Moskwa dalej traktuje dostawy gazu jako broń w walce z Zachodem.

Rosja już przestała udawać i całkiem zakręciła kurek z gazem w rurociągu Nord Stream 1. Ktoś tam jeszcze przebąkuje o kolejnych kłopotach technicznych, ale najważniejsi urzędnicy państwowi w Moskwie stawiają sprawę jasno: to wszystko jest przez nałożone przez Zachód sankcje. Wstrzymując całkiem dostawę gazu, Putin gra va banque, ale może się przeliczyć.

W przeciągu zaledwie niespełna dwóch miesięcy Gazprom już drugi raz wstrzymuje dostawy gazu realizowane przez Nord Stream 1. Oficjalnie winne są temu koniecznie do przeprowadzenia prace konserwatorskie. Ale Niemcy twierdzą, że to bzdura i nie ma żadnych przeciwwskazań technicznych, żeby tranzyt surowca kontynuować. Nie jest żadną tajemnicą, że właśnie w ten sposób Putin odgrywa się za sankcje i liczy na złamanie europejskiej solidarności. Jego problem, a nasze szczęście polega na tym, że ten straszak przestał właśnie działać.

Od środy Gazprom znów zastopuje dostawy gazu do Europy przez Nord Stream 1. Ale przykrą niespodzianką dla Rosjan są coraz bardziej wypełnione magazyny gazu UE. W efekcie na giełdzie jesteśmy świadkami długo nie oglądanych zniżek.

Jakiś rok temu Gazprom zaczął już manipulować tranzytem gazu przez Nord Stream 1. Teraz Rosjanie postanowili znowu Europę przyprzeć do ściany i zapowiadają kolejne przerwy w dostawie gazu. I to wcale nie jest zła wola Moskwy, tylko konieczne do przeprowadzenia prace konserwatorskie - tak przynajmniej utrzymują Rosjanie. W odpowiedzi już bardzo drogi węgiel i gaz postanowiły kontynuować swój cenowy marsz w górę. Ten zryw dotyczy też cen emisji CO2.

Coraz więcej i głośniej mówi się o tym, że zimą pewnie będzie doskwierał brak węgla, ale prawdziwym nieszczęściem będzie niedobór gazu. Kłopoty z importem i odpowiednim poziomem dostaw, realizowanych przez Baltic Pipe, mogą oznaczać dla polskiej gospodarki spore problemy. Greenpeace Polska w swojej najnowszej analizie wskazuje, że z niedoborami gazu możemy mieć do czynienia już w grudniu.

Władimir Putin chce odpowiedzieć Zachodowi za sankcje kryzysem energetycznym i przed niczym się nie cofnie. Dlatego Gazprom już teraz wymyśla kolejne kłopoty techniczne, które mają tłumaczyć dalsze ograniczenia dostaw gazu. Jak zwykle praktyczni Niemcy nie zamierzają czekać z założonymi rękami na dalszy rozwój wypadków. I po tym, jak nasi zachodni sąsiedzi najpierw przeprosili się z węglem, teraz powoli zmieniają nastawienie też do energetyki jądrowej.

Na razie słyszymy bajki, że Polska śpi na gazie, bo mamy magazyny zapełnione w 100 proc. Słyszymy bajki, że Baltic Pipe od jesieni nas uratuje. A najgorzej, że rządowi nie chce przez gardło przejść, że powinniśmy w końcu zacząć oszczędzać energię. Tymczasem magazyny może i mamy w pełni zapełnione, ale są tak małe, że nie wystarczą nam na długo. Budowa Baltic Pipe może i zostanie ukończona z końcem września, tylko po co nam sama rura, jak nie uda się wypełnić jej gazem? Dobrze chociaż, że Polacy zaczęli już zużywać mniej gazu. Bogu dzięki za drożyznę!

Krajom Unii Europejskiej udało się porozumieć w sprawie dobrowolnego obniżenia zapotrzebowania na gaz, a w razie zaostrzenia kryzysu energetycznego również wprowadzenia obowiązkowych ograniczeń. Eksperci uważają, że państwom członkowskim uda się zgromadzić zapasy surowca na zimę, ale na uspokojenie cen poczekamy do 2025 r.

Jak w kolejnych miesiącach będą wyglądać dostawy gazu z Rosji? Tego dzisiaj nikt nie wie. Dlatego coraz więcej krajów decyduje się na podpisywanie porozumień solidarnościowych. Czesi właśnie podpisali taką umowę z Niemcami, które wcześniej dogadały się z Austrią i Danią, a przygotowują się do sojuszu z Szwajcarią. Politycy w Warszawie za to dalej ochoczo podsycają niemieckie resentymenty i bredzą o spisku wymierzonym w Polskę.

Dosłownie w kilka minut złoty umocnił się do dolara o pięć groszy, takie historie rzadko zdarzają się na rynku walutowym. To mógł być sądny dzień dla złotego, ale na szczęście tak się nie stało. Rosjanie wznowili dostawy gazu do Europy, a Europejski Bank Centralny podwyższył stopy procentowe i to aż o 50 punktów bazowych, a nie jak spodziewał się rynek o 25. Euro od razy zaczęło dynamicznie umacniać się do dolara, a złoty i do dolara, i do euro.

Mimo sugestii, że dostawy nie zostaną wznowione, Gazprom odkręcił w czwartek kurek i rosyjski gaz znowu płynie do Europy. W reakcji na gierki Kremla Bruksela proponuje, by kraje członkowskie zredukowały zużycie gazu ziemnego. Ale to bardzo nie podoba się Warszawie, która zarzuca Komisji Europejskiej przekraczanie kompetencji.

Wojna gazowa już trwa, a rosyjski Gazprom właśnie wytoczył jedne z najcięższych dział. Na giełdzie panuje na razie umiarkowany spokój, ale to może być cisza przed burzą. Na ostateczną rozgrywkę szykuje się cała UE i poszczególne kraje. Sytuacja jest na tyle poważna, że Niemcy są w stanie nawet pogodzić się na chwilę z elektrowniami jądrowymi, spisanymi już na straty.

Ten tydzień może zdecydować nie tylko o dalszej kondycji gospodarczej całej UE. Rykoszetem oberwie też Polska. Wszystko zależy od tego, czy Gazprom zakończy zgodnie z planem konserwację Nord Stream 1. Na razie zachowanie Rosjan wskazuje, że wszystkie możliwe opcje są na stole. Trzeba więc brać pod uwagę drastyczne podwyżki cen i racjonowanie energii.

Kolejne kraje w strachu przed brakiem gazu decydują się dłużej korzystać z węgla. Tak chcą przygotować się na zimę. Bardzo nie podoba się to Komisji Europejskiej, która zaleca dokładnie odwrotny kierunek, czyli rozwój odnawialnych źródeł energii. Trzeba też skoncentrować się na oszczędzaniu energii. Bruksela zapewnia, że przygotowane są odpowiednie kroki awaryjne i nie ma co panikować.

Sypie się rządowa narracja dotycząca kryzysu na rynku węgla. Z jednej strony padają zapewnienia, że opału na zimę nie zabraknie, nawet będziemy mieć zapasy. Z drugiej w przyszłym tygodniu gabinet Mateusza Morawieckiego ma spotkać się na specjalnym posiedzeniu, poświęconym bezpieczeństwu energetycznemu kraju. Na alarm bije też były prezes PGNiG, który wzywa do zwołania przez prezydenta Rady Bezpieczeństwa Narodowego.