Boom inwestycyjny jak Godot. Cała Polska go wygląda
Przyspieszenie wzrostu gospodarczego w Polsce w 2025 i 2026 roku miały zapewnić inwestycje. Tymczasem – jak zauważają ekonomiści Banku Pekao – ostatnie kwartały mocno rozczarowały. Oczekiwane ożywienie inwestycyjne ponownie zostało przesunięte w czasie. Oby nie jak w sztuce Becketta, na świętego nigdy.
Podstawą prognoz przyspieszenia wzrostu gospodarczego w Polsce w 2025 i 2026 roku były i są inwestycje. Ostatnie kwartały jednak mocno rozczarowywały pod tym względem, a oczekiwane ożywienie inwestycyjne ponownie zostało odłożone w czasie – wskazują analitycy Pekao.
Prognozy zawiodły, inwestycje spadły poniżej zera
Z analiz banku wynika, że rynek wyraźnie przeszacował tempo wzrostu inwestycji w drugiej połowie 2024 r. i na początku 2025 r. Ekonomiści przypominają, że jeszcze na początku ubiegłego roku oczekiwano wyraźnego przyspieszenia, tymczasem średnie tempo wzrostu inwestycji spadło poniżej zera.
W IV kwartale 2024 r. dynamika inwestycji notowała ponad 5-proc. ujemny wynik – zauważają autorzy opracowania.
Ich zdaniem, aby zrozumieć źródło tej rozbieżności między prognozami a rzeczywistością, trzeba przyjrzeć się bliżej wykorzystaniu środków unijnych.
Unijne pieniądze płyną wolniej niż zwykle
Bank przypomina, że fundusze z Polityki Spójności od lat stanowią fundament inwestycji publicznych w Polsce. Według danych Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, w ostatnich latach od 30 do 40 proc. wydatków inwestycyjnych sektora publicznego było finansowanych ze środków UE.
W obecnej perspektywie budżetowej 2021–2027 Polska ma do wykorzystania 76 mld euro – o 6,5 mld mniej niż w poprzedniej. Problemem jest jednak tempo absorpcji środków.
Analizując upływ czasu od oficjalnego rozpoczęcia perspektywy obserwujemy obecnie wyraźne opóźnienie w wydatkowaniu funduszy unijnych – szacunkowo o 3-4 kwartały względem poprzednich perspektyw – wskazują ekonomiści Pekao.
Po ponad czterech latach obowiązywania nowego budżetu UE wydatkowano zaledwie około 10 proc. dostępnych środków, podczas gdy w analogicznym momencie wcześniejszych perspektyw wskaźnik sięgał 20–25 proc.
Na opóźnienia nałożyły się skutki pandemii, kryzys energetyczny, wysoka inflacja i wojna w Ukrainie. Dodatkowym czynnikiem jest zasada „n+2”, która skraca czas rozliczania projektów do końca 2029 r. – o rok mniej niż w poprzednim okresie budżetowym.
KPO da impuls, ale dopiero za rok
Drugim filarem unijnego wsparcia jest Krajowy Plan Odbudowy. Polska miała z niego otrzymać łącznie ok. 60 mld euro, z czego 25,3 mld euro to dotacje, a 34,5 mld euro – pożyczki. Ostatecznie część pożyczkowa została jednak zmniejszona o 5,1 mld euro.
PFR wypłacił dotąd 30,9 mld zł, co stanowi prawie 30 proc. przeznaczonych Polsce grantów. Część dotacyjna ma zostać wydatkowana do końca 2026 r., a pożyczki – nawet do 2030 r.
Zakładając pełne wykorzystanie funduszy z KPO, z samej części dotacyjnej do gospodarki w 2026 r. powinno popłynąć ok. 65 mld zł. Z części pożyczkowej wypłaty środków będą bardziej rozłożone w czasie – szacujemy, że w 2026 r. wyniosą ok. 35 mld zł – podają analitycy.
Więcej wiadomości Bizblog.pl o polskiej gospodarce
To właśnie w tym momencie – według modelu ekonometrycznego Pekao – gospodarka ma wejść na wyraźnie szybszą ścieżkę wzrostu.
Realizacja planowanej ścieżki wydatkowania funduszy unijnych spowoduje szczyt rocznej dynamiki inwestycji dopiero w II połowie 2026 r., kiedy to wyraźnie przekroczy 10 proc. rok do roku. W efekcie dynamika inwestycji w całym 2026 r. wyniesie ok. 8 proc., a wzrost PKB zbliży się do 4 proc. – prognozują ekonomiści Pekao.
Gospodarka przyspieszy dzięki publicznym projektom
Wniosek z analizy banku jest jasny – w 2026 r. Polska gospodarka może wreszcie odpalić drugi silnik wzrostu.
W nadchodzącym 2026 r. polska gospodarka będzie rozwijała się jeszcze szybciej niż w roku bieżącym. Obecne będą dwa motory napędowe – do konsumpcji prywatnej dołączą inwestycje, przede wszystkim publiczne, które też pociągną za sobą inwestycje prywatne – podsumowują analitycy Pekao.
