Statystki Czystego Powietrza. Zdębiałem, nie mogę się otrząsnąć
Czyste Powietrze przestało być przejrzyste. Statystyki, które pozwalały ocenić realne efekty programu, zostały zastąpione ogólnikami. A przecież to właśnie liczby najlepiej pokazują, czy walka ze smogiem ma sens.
W poprzedniej edycji programu Czyste Powietrze dochodziło do sytuacji, w której jeden człowiek w ramach dofinansowania przeznaczonego dla najuboższych otrzymywał pieniądze w sumie na cztery domy. I chyba faktycznie nie było innego wyjścia, jak tylko wstrzymać nabór wniosków. Niestety, aktywiści antysmogowi piętnowali złe rozwiązania także w nowej odsłonie. Przekonywali, że w tej niby poprawionej edycji setki tysięcy najbardziej potrzebujących osób będzie pozbawionych wsparcia, co tylko pogłębi ubóstwo energetyczne.
Apelujemy do premiera o intensyfikację działań rządu w tym obszarze oraz zabezpieczenie odpowiednich środków finansowych na wsparcie gospodarstw domowych - szczególnie tych najuboższych – w transformacji energetycznej – czytamy w apelu Polskiego Alarm Smogowego do premiera Donalda Tuska.
Czyste Powietrze: zmienili też to, co działało bez zarzutu
Szef rządu w ogóle nie odniósł się do apeli. Zarzutów dotyczącej nowej edycji programy Czyste Powietrze, zamykającej drzwi przed najbiedniejszymi nikt nie skomentował. Ale za to zaczęto majstrować przy statystyce programu, czyli czymś co działało bez zarzutu. Do tej pory Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) publikował na stronie programu - w kategorii „źródła ciepła” - miesięczne statystyki, z kilkutygodniowym poślizgiem, bo też potrzebny był czas na spłynięcie wszystkich danych z wojewódzkich funduszy.
Z takiej grafiki mogliśmy się dowiedzieć o złożonych wnioskach w skali całego kraju i w poszczególnych województwach. Podobnie było z liczbą i kwotą zrealizowanych wypłat. Statystyka dawała również wgląd we wnioski w sprawie dotacji według poszczególnych źródeł ciepła. Dzięki temu dowiadywaliśmy się na przykład, że w styczniu 2024 r. 4740 wniosków dotyczyło powietrznych pomp ciepła, 4737 – kotłów na biomasę, a 4039 – kotów gazowych kondensacyjnych. W łatwy sposób można było prześledzić zmiany w preferencjach Polaków ze słynnym przykładem pomp ciepła na czele, które odnotował spadek z 64 proc. w styczniu 2023 r. do 24 proc. w październiku 2024 r.
Niestety, teraz to zadanie praktycznie niewykonalne. Ktoś postanowił miesięczną statystykę programu Czyste Powietrze zmienić. W ten sposób zamiast dokładnych, przy okazji miłych dla oka, grafik – dostaliśmy kiepskie zestawienie, na poziomie co najwyżej ucznia szkoły podstawowej.
Cztery słupki w różnych kolorach. I to tyle
Przyznam szczerze: jak zobaczyłem miesięczna statystykę programu Czyste Powietrze, zdębiałem. Zwłaszcza po takiej a nie innej odpowiedzi ze strony NFOŚiGW, udzielonej nam wcześniej.
Szczegółowe dane z nowego programu Czyste Powietrze właśnie zbieramy i będziemy mogli je udostępnić w późniejszym terminie - taką informację od Biura Prasowego NFOŚiGW dostaliśmy 12 maja, czyli prawie 1,5 miesiąca po odblokowaniu naboru wniosków, co miało miejsce 31 marca 2025 r.
Zmyliło mnie, przyznaję, sformułowanie „właśnie zbieramy”. Zasugerowało mi, że ktoś NFOŚiGW wziął się na poważnie za dane. Niestety, myliłem się i to bardzo. Po wprowadzonych zmianach jest źle, tak źle, że gorzej być nie może.
Więcej o Czystym Powietrzu w Bizblogu:
Dawniejszą informacje, z rozbicie terytorialnym i pod kątem wnioskowanych źródeł ciepła, zastąpiły cztery słupki w różnych kolorach – reprezentujące cztery rodzaje źródeł ciepła: kotły na biomasę, kotły gazowe, pompy ciepła i pozostałe. Na tym statystyka Czystego Powietrza za kwiecień 2025 r. się kończy. Nie dowiemy się już nic więcej.
Ile złożono wniosków w kwietniu? Gdzie złożono ich w kraju najwięcej, a gdzie najmniej? Jak pod względem terytorialnym wygląda popularność poszczególnych źródeł ciepła? Który rodzaj pomp ciepła ma ciągłe najwięcej zwolenników? Dawniej odpowiedzi na te pytania nie stanowiły żadnego kłopotu. Dzisiaj są niemożliwe, dzięki takiej a nie innej polityce komunikacyjnej NFOŚiGW.
