Emerytury

Nowy wielki gospodarczy plan dla Polski ma objąć również PPK, choć powiedziałabym raczej, że PPK mają się temu planowi przysłużyć. To różnica, ale o tym później. Minister finansów zapowiedział, że chce lepiej wykorzystać autozapis w PPK. Jak? Nie wiadomo, ale zakładam, że częściej będziecie wszyscy wrzucani do worka z PPK, czyli częściej będziecie musieli się pofatygować, żeby się z tego wyplątać. I dobrze. Gorzej, że mam poczucie, że to wszystko nie z troski o emerytalną przyszłość, ale z troski o zyski inwestorów na GPW.

Ludzie jeszcze tego nie rozumieją, ale od 2027 roku zaczną, bo wtedy na emeryturę trafią roczniki objęte zasadą: ile wpłacisz do ZUS, tyle dostaniesz. I dostaną po 30 proc. swoich ostatnich zarobków. A w tym samym czasie prawie pół miliona uprzywilejowanych będzie dostawać nawet 75 proc. swoich ostatnich zarobków, choć w życiu ani złotówki nie zapłacili do ZUS. Zwykli pracownicy wyciągną na emeryturze z systemu statystycznie ok. 900 tys. zł i to swoich odłożonych w ZUS pieniędzy. Mundurowi zgarną w tym czasie prawie 2 mln zł z pieniędzy podatników.

W ciągu ostatnich dziesięciu lat liczba pracujących emerytów zwiększyła się połowę, a jeszcze tak naprawdę nie zaczęliśmy odczuwać kryzysu demograficznego. Jak myślicie, co się stanie, gdy zniknie populacja pięciu województw? Nie będzie rąk do pracy, więc wiele branż będzie oferować seniorom kokosy, byle tylko nie odchodzili na zieloną trawkę.

Ministerstwo Rodziny w końcu przygotowało dawno zapowiadany projekt ustawy, który ma zmienić sposób ustalania czerwcowych emerytur i rent rodzinnych za lata 2009–2019. Chodzi naprawienie sytuacji, w której osoby przechodzące na emeryturę w czerwcu otrzymywały niższe świadczenia niż te, które kończyły aktywność zawodową w innych miesiącach. Wprowadzony reformą z 1999 roku algorytm sprawiał, że świadczenie „czerwcowego” emeryta było zwykle niższe niż w przypadku przejścia na emeryturę w kwietniu lub maju.

Pomysł emerytury obywatelskiej powraca co pewien czas, jednak do tej pory żadna władza nie zdecydowała się na jego realizację. Model ten funkcjonuje natomiast w Kanadzie, gdzie obywatele dodatkowo muszą odkładać pieniądze na „jesień życia” w ramach kolejnych filarów emerytalnych. Czym jest emerytura obywatelska i na jakich zasadach funkcjonuje?

Potrzebne są dużo wyższe składki na ZUS. Oto recepta, żebyśmy przestali królować w rankingach najbardziej „przedsiębiorczych” krajów UE. Dziś jesteśmy na trzecim miejscu, ale co z tego, skoro ta przedsiębiorczość oznacza wyciąganie pieniędzy od państwa i farbowanie włosów na kolor „lisowy” - znaczy rudy, cwany, taki, w którym ładnie się prezentujesz, kradnąc kury z cudzego podwórka. Fot. Lukas Plewnia/Flickr.com/CC BY-SA 2.0.

Już ponad połowa Polaków odkłada pieniądze na emeryturę w ramach PPK. To znaczy, że od 2025 r. nie wypada się już z PPK śmiać, że to żenada i Polacy mają je w nosie, bo obrazili się, a to na Morawieckiego, a to na Tuska - do wyboru, w zależności od preferencji politycznych. I tu się naprawdę nie ma co śmiać, bo kto zaufał PPK od razu, dziś liczy zyski rzędu 124-156 proc.

Wiecie, co w tym raporcie jest? Że system emerytalny w Polsce to tykająca bomba dla milionów samozatrudnionych. Ale to tylko część prawdy. Druga część jest taka, że te miliony samozatrudnionych to tykająca bomba dla naszych pieniędzy. Punkt widzenia zależy od punktu siedzenia.

Po rekordowych podwyżkach świadczeń w ostatnich latach z powodu szalejącej inflacji i szybkiego wzrostu płac w tym roku waloryzacja emerytur i rent mocno przyhamuje. Zaskakująco dobre dane na temat inflacji w grudniu sprawiły, że rząd prawdopodobnie zrewiduje współczynnik waloryzacji o 0,4 pkt proc. i wyniesie on 5,42 proc. Taka obniżka wskaźnika waloryzacji oznacza niższe świadczenia dla beneficjentów, za to spore oszczędności dla państwa.

Seniorzy coraz częściej są aktywni zawodowo nawet po przejściu na emeryturę. Z danych Grupy Progres wynika, że w ubiegłym roku liczba osób powyżej 60 roku życia, pracujących tymczasowo wzrosła o 25 proc. Widać też zmiany w podejściu do pracy osób w wieku emerytalnym i coraz chętniej przyjmuje się do zespołu dojrzałych kandydatów.

A ZUS znienawidzi mnie za to, że rozpowszechniam te wyliczenia. Nie powinniście się wkurzać, bo bez świadczeń z ZUS-u wszyscy byście pomarli w skrajnej biedzie. A że te wyliczenia się wam nie spodobają? Trudno. Jestem zwolenniczką podejścia, że ludzi trzeba edukować, zamiast trzymać w błogiej niewiedzy. Fot. Lukas Plewnia/Flickr.com/CC BY-SA 2.0.

ZUS przedstawił najnowszą prognozę sytuacji Funduszu Ubezpieczeń Społecznych na lata 2025-2029. Wynika z niej, że FUS, z którego wypłacane są emerytury, renty i zasiłki, pozostanie stabilny do końca obecnej dekady, ale jego deficyt w stosunku do PKB będzie niebezpiecznie rósł. To ma związek ze starzeniem się społeczeństwa i pogarszającą się proporcją osób płacących składki i pobierających świadczenia.

Przedsiębiorcy od lat wojują, wykrzykując, że sami zadbają o swój byt na emeryturze i żaden głupi ZUS nie jest im potrzebny. Wiecie co? Jakby im naprawdę pozwolić nie płacić składek emerytalnych, cała reszta Polaków by na tym zyskała, nie musząc dorzucać się do ich świadczeń. A będziemy musieli się dorzucać i to sporo.

Chcielibyście zakazu dotykania własnych pieniędzy odkładanych na emeryturę? To pachnie nową społeczną traumą, ale uważajcie, bo lobby z GPW może się w końcu skusić, by zaryzykować.

Emerytura spędza sen z powiek czterdziestolatkom. Trudno się dziwić, skoro zdecydowana większość z nich ma kilkuletnie przerwy w odprowadzaniu składek na ubezpieczenie społeczne. Z tego powodu raczej kokosów na garnuszku ZUS nie doświadczy. Z raportu przygotowanego przez dr hab. Katarzynę Sekścińską z Uniwersytetu Warszawskiego na zlecenie Izby Gospodarczej Towarzystw Emerytalnych wynika, że problem dotyczy aż 87 proc. Polaków w tej grupie wiekowej.

Kończysz w tym roku 60 lub 65 lat i zyskasz prawo do emerytury? Nie składaj wniosku zaraz po urodzinach, bądź cwany i poczekaj, bo nawet miesiąc może zrobić różnicę. To nie jest żaden trik, dzięki któremu można ograć ZUS akurat w 2025 r. W ten sposób można nieco wygrywać w tę grę co roku. System emerytalny nie jest prosty, wielu Polaków zupełnie go nie rozumie, więc korzystając z okazji, że mamy początek roku, przypominam emerytalny kalendarz, którego warto się trzymać, żeby zyskać nieco większe świadczenie emerytalne. W tym kalendarzu emerytalnym są dwie kluczowe daty: kwiecień i czerwiec.

Trzynastki i czternastki bardzo kuszą emerytów. Często są dla seniorów argumentem za tym, by skończyć już pracę i przejść na garnuszek ZUS. Ale nie każdemu opłaca się pobierać te świadczenia. Seniorzy z przyzwoitymi zarobkami mogą więcej skorzystać, jeśli zrezygnują z tych świadczeń. Dziwne? Trochę. Policzmy to.

Wygląda na to, że mieliśmy w Bizblogu rację, snując teorię, że rekordowe wypłaty pieniędzy z kont PPK wcale nie muszą być złym znakiem, a nawet mogą okazać się pożyteczne. To nie tak, że Polacy spróbowali nowej formy oszczędzania na emeryturę i szybko z niej rezygnują, bo są rozczarowani. Okazuje się, że owszem, Polacy wypłacają całkiem dużo środków z kont PPK przed czasem, ale jednocześnie wcale ich nie porzucają, nadal odkładają tam pieniądze.

W żadnym innym kraju OECD aktywa przyszłych emerytów nie są tak masowo inwestowane w akcje. Aż 90 proc. pieniędzy na godną starość ląduje na giełdzie, podczas gdy w drugiej w kolejności Litwie tylko 70 proc., a w kolejnych krajach jeszcze mniej. Czy to źle? Wystarczy odgrzebać archiwalne wartości indeksów.

Lepiej się ożenić lub wyjść za mąż, bo od tego może kiedyś zależeć wysokość emerytury. A już z pewnością najlepiej mieć dzieci, bo założę się, że prędzej czy później od ich liczby będzie uzależniona wysokość emerytury z ZUS. Takie marzenia mają politycy i to nie ci z partii, której chodził po głowie zakaz rozwodów, ale ci z dokładnie przeciwnej opcji, czyli z lewicy. Pogubić się można w tych ideologicznych podziałach w Polsce. Zobaczcie, jak to może działać.