handlowe niedziele

W kwietniu czekają nas dwie niedziele handlowe: przed Wielkanocą i przed majówką. Sieci handlowe ułatwią też Polakom przedświąteczne zakupy wydłużając godziny otwarcia sklepów. Czy jest szansa na to, że niedziel bez zakazu handlu będzie w Polsce więcej?

Spadło poparcie dla zniesienia zakazu handlu w niedzielę. Już tylko 41,5 proc. Polaków chce, by sklepy były otwarte w każdą niedzielę, 47 proc. rodaków jest temu przeciwnych, a 11,5 proc. nie ma zdania - wynika z sondażu UCE Research. A jeszcze niedawno Polaków, którzy chcą zniesienia niedziel bez handlu - było więcej. Co się zmieniło?

Od 2025 roku kolejnym dniem ustawowo wolnym od pracy będzie Wigilia. W zamian ustawodawca umożliwił prowadzenie handlu w trzy niedziele poprzedzające święta Bożego Narodzenia, a nie jak do tej pory w dwie. Co warto wiedzieć o pracy w niedziele i święta w 2025 roku?

Zakazem prowadzenia handlu w niedzielę zostaną objęci nie tylko przedsiębiorcy, jak jest obecnie, ale wszyscy bez wyjątku. To oznacza zakaz jakiejkolwiek sprzedaży w kościele czy warzyw i owoców przez rolnika. Taki jest efekt zmiany ustawy o ograniczeniu handlu w niedzielę, jaki ostatnio przyjął Sejm, wprowadzając wolne w Wigilię. Na tę drobną, ale istotną zmianę zwrócili prawnicy Biura Legislacyjnego Senatu, ale nie wiadomo, czy jest to tylko zwykły błąd wynikający z pośpiechu i bałaganu podczas prac w parlamencie.

Boże Narodzenie będzie trzydniowym świętem wolnym od pracy. Sejm przyjął nowelizację ustawy o dniach wolnych, która 24 grudnia dopisuje do listy dni wolnych od pracy. Przyjęte przepisy zakładają, że Wigilia będzie niepracująca dopiero od przyszłego roku, ale wchodząca w skład rządu Lewica zapewnia, że będzie walczyć o to, by stało się to już w bieżącym. Ugrupowanie to zapowiada też walkę o to, by w zamian za wolną Wigilię nie było trzeciej handlowej niedzieli w grudniu, a taki zapis jest w przyjętej nowelizacji.

Niedziele handlowe nie mają szans zmartwychwstać, choć próbuje o nie walczyć Polska 2050 z Ryszardem Petru na czele. Liberalizacji handlu nie popierają nawet sklepy. Krew poczuła więc lewica i ciśnie jeszcze dalej, proponując ograniczenia i ustawowe skrócenie godzin handlu w sobotę. Związkowcy ten pomysł podłapali i chcą ograniczeń nawet w dni robocze.

52,6 proc. Polaków chce przywrócenia handlu we wszystkie niedziele, 38,9 proc. jest przeciwko, 8,5 proc. nie ma zdania – wynika z sondażu UCE Research. Autorzy badania podkreślają, że w porównaniu z wcześniejszymi wynikami sondażu widać wyraźny wzrost. W lutym za wszystkimi niedzielami handlowymi było 46 proc. ankietowanych, przeciwko – 44 proc.

Na sejmową scenę wjeżdża cofnięcie zakazu handlu w niedzielę, ale tak tylko w połowie - dwie niedziele mają być nadal wolne, dwie handlowe. „Panie, kto za to zapłaci?” - burzą się sklepikarze. Zdziwieni, że nie całują Szymona Hołowni po rękach? Część jest jego projektem ustawy wręcz wkurzona.

Wchodzisz do Żabki w niedzielę, a tu sprzedawcy nie podchodzą do kasy, tylko polecają samemu zeskanować kody produktów i zapłacić kartą. To nowy sposób omijania zakazu handlu w niedzielę, który ma szansę zyskać sporą popularność, ponieważ wiele sklepów jest wyposażonych w kasy samoobsługowe, a ustawa przewiduje możliwość prowadzenia sprzedaży w niedzielę za ich pośrednictwem. Żabka Polska przyznaje, że nie rekomenduje stosowania takiego rozwiązania, ale rozumie franczyzobiorców walczących o utrzymanie się na rynku.

Wkrótce Sejm zajmie się projektem ustawy o zakazie handlu w niedziele, tymczasem do dyskusji o liberalizacji zapisów włączyły się polskie marki, między innymi LPP, Big Star, Yes Biżuteria i Ochnik - zrzeszone w Związku Polskich Pracodawców Handlu i Usług. I choć opowiadają się za przywróceniem niedziel handlowych, to ich zdaniem dotychczasowe godziny otwarcia sklepów straciły dziś sens.

W 2024 r. zakupy zrobimy jedynie w wybrane niedziele. Choć wiele mówi się o zmianach w tej materii, póki co nie są prowadzone żadne konkretne prace legislacyjne. Ustawodawca daje jednak niektórym sprzedawcom możliwość otwarcia punktu handlowego w każdą niedzielę.

Coraz bliżej do zmiany porządku dotyczącego handlowych niedziel. W Sejmie pojawił się projekt stosowanych regulacji. Jego autorzy podkreślają, że to propozycja kompromisu, który powinien zadowolić sieci handlowe, zatrudnionych przez nie pracowników, a także klientów. O zgodę polityczną podobno też nie powinno być trudno. Wpisuje się to w ostatnie sondaże, z których wynika różnice między zwolennikami a przeciwnikami zakupów w niedziele są coraz mniejsze.

Choć klimat wokół zakazu handlu w niedzielę się zmienia i coraz więcej sieci już nie chce jego zniesienia albo przynajmniej ma w tej kwestii wątpliwości, to nie brakuje firm, które szukają sposobów na obejście tych przepisów. Na nieuniknione starcie z Państwową Inspekcją Pracy właśnie zdecydowała się licząca ponad 100 sklepów sieć Topaz. Jej metoda na zakaz handlu? Na wypożyczalnię sprzętu sportowego.

Jeżeli rządzący,  podejmując decyzję o przyszłości zakazu handlu w niedzielę, chcieliby się kierować tym, czego chce najwięcej Polaków – to wyniki tych badań tylko to utrudnią. Bez względu na to, jakie decyzje zapadną – połowa rodaków i tak będzie niezadowolona.

W 2023 nie zmieniły się przepisy dotyczące zakazu handlu w niedzielę. Ustawodawca wciąż dopuszcza możliwość otwarcia sklepów w wybrane dni. Które niedziele w 2024 roku będą niedzielami handlowymi?

1 stycznia prawie wszystkie sklepy będą tradycyjnie zamknięte, ale w tym roku sylwester wypada w niedzielę, co oznacza, że także w ten dzień nie zrobimy normalnych zakupów. Twórcy ustawy o zakazie handlu w niedzielę nie tylko nie przewidzieli, że Wigilia może wypaść w niedzielę, ale także tego, że gdy ostatnim dniem roku jest niedziela, to sklepy pozostaną zamknięte przez dwa dni z rzędu.

Czy w wigilijną niedzielę handel będzie dozwolony? A może handlowa będzie niedziela 10 grudnia, tylko że do 14.00? Branża handlowa od kilku tygodni jest zdezorientowana, ponieważ odchodząca władza bardzo późno zorientowała się, że w tym roku Wigilia wypada w niedzielę i zgodnie z ustawą handel będzie wtedy dozwolony. Przygotowana przez rząd Mateusza Morawieckiego nowelizacja ustawy o handlu w niedzielę nie ma już właściwie szans na uchwalenie przez nowy Sejm, za to pojawił się nowy projekt zgłoszony przez stronnictwo Szymona Hołowni i to on ma szanse na wejście w życie.

Czy w Wigilię zrobimy zakupy? Na razie jedyną sensowną odpowiedzią na tak zadanie pytanie jest „nie wiadomo”. Rząd postanowił spróbować przesunąć ustawowo handlową niedzielę 24 grudnia na 10 grudnia, a 24 grudnia wprowadzić zakaz, ale są wątpliwości, czy ta roszada się powiedzie. Po pierwsze, zmiana musi zostać przeprowadzona za pomocą ustawy, a po drugie z nowego obozu rządzącego płyną sygnały, że całkowicie zamknięte sklepy w Wigilię to zły pomysł.

Ministerstwo Rodziny postanowiło namieszać w ustawowym kalendarzu niedziel handlowych i proponuje roszadę – niedziela 24 grudnia będzie niehandlowa, a w zamian handlowa ma być niedziela 10 grudnia. Handlowa, ale tylko połowicznie, bo jedynie do godziny 14.00. Chodzi o to, by sklepy były, zamknięte w Wigilię, ale sposób przeprowadzenia tej zmiany budzi sporo wątpliwości i wprowadza niemały chaos w branży handlowej.

Przynajmniej w takiej formie jak obecnie. Kolejne i ostatnie w tym roku niedziele handlowe wypadają 17 i 24 grudnia. I już w sieci wrze, bo zatrudnieni w handlu żalą się, że przez to nie będą mieli czasu na przygotowanie wigilijnego stołu. Ale bardzo możliwe, że to już ostatnie rozterki tego typu. Prawdopodobnie na początku grudnia nowo sformowany rząd, zakaz handlu w niedziele zniesie częściowo lub całkowicie. Polska Rada Centrów Handlowych już wylicza korzyści płynące ze zmiany tego prawa.