Ochrona własności intelektualnej. Co zrobić, by zabezpieczyć się przed konkurencją
Własność intelektualna nabiera szczególnego znaczenia w dobie globalizacji. To ona umożliwia osiągnięcie przewagi nad konkurencją, zdobywanie nowych rynków i budowanie pozycji lidera w branży. Własność intelektualna wymaga przez to specjalnej ochrony, którą po części gwarantuje prawo. Sprawdź, co warto wiedzieć na ten temat i jak eliminować ewentualne zagrożenia.
Rodzaje własności intelektualnej
Własność intelektualną można zinterpretować jako wytwór umysłu człowieka. Pojęcie to jest szerokie, ponieważ dotyczy zarówno sztuki, jak i gospodarki, nowoczesnych technologii czy różnych gałęzi przemysłu. Najogólniej rzecz ujmując, wyróżniamy dwa rodzaje własności intelektualnej:
- własność przemysłową – należą do niej wynalazek, wzór przemysłowy, znak towarowy, oznaczenie pochodzenia,
- prawa autorskie – należą do nich własność artystyczna i literacka.
Własność intelektualna podlega ochronie prawnej, ale tylko w pewnym zakresie. Na przykład, dla ochrony utworów nie jest wymagana rejestracja, podczas gdy zastrzeżenie znaku towarowego wiąże się już z pewnymi formalnościami.
Dlaczego należy chronić własność intelektualną?
Własność intelektualna wymaga szczególnej ochrony z kilku powodów:
- daje monopol na korzystanie – prawa własności intelektualnej mają charakter wyłączny, umożliwiając ich posiadaczowi czerpanie zysków,
- umożliwia generowanie zysków – w uzasadnionych przypadkach stanowią nawet część majątku przedsiębiorstwa lub podlegają sprzedaży,
- daje przewagę konkurencyjną – efektywne zarządzanie prawami własności intelektualnej pozwala zyskać przewagę nad innymi firmami działającymi w branży,
- buduje wiarygodność i zaufanie – ochrona praw własności zapobiega podszywaniu się innych przedsiębiorców pod markę,
- daje bezpieczeństwo prawne – prawa, jakimi dysponuje spółka, pozwalają zabezpieczyć się przed roszczeniami osób trzecich.
Na czym polega ochrona własności intelektualnej?
Prawo teoretycznie zapewnia ochronę własności intelektualnej, ale w ograniczonym zakresie. Przykładowo, jeśli napiszesz książkę, nie musisz dopełniać żadnych formalności, aby skorzystać z ochrony. Ale gdy stworzysz chwytliwą nazwę spółki, pod którą odniesie ona sukces, żaden przepis nie gwarantuje ci odpowiedniego zabezpieczenia.
Jeśli chodzi o wynalazki, to z całą pewnością powinieneś je opatentować. Procedura jest długa, kosztowna i najczęściej wymaga wsparcie rzecznika patentowego, ale jeśli nie zdecydujesz się na ten krok, z twojego pomysłu będą mogli korzystać inni. Patenty nie są przyznawane bezterminowo, ponieważ blokują rynek. Z drugiej strony, kluczowy jest pierwszy okres od wprowadzenia w życie idei. Wtedy, gdy produkt wchodzi na rynek i staje się hitem, a inni sprzedawcy są go podrobić.
Znak towarowy możesz natomiast zastrzec. W tym przypadku prawo jest znacznie bardziej elastyczne, ponieważ pierwsze zastrzeżenie przyznawane jest na okres 10 lat. Po tym czasie możesz przedłużać je bezterminowo. Zastrzeżenie znaku towarowego może mieć miejsce w dowolnym czasie, ale nie ulega wątpliwości, że największe znaczenie ma w momencie, gdy marka staje się rozpoznawalna i mocno konkurencyjna.
Ochroną warto też objąć wzory przemysłowe. Jest ona udzielana na 25 lat, jednak czas ten podzielony jest na 5-letnie okresy.
Więcej poradników znajdziesz na Bizblog.pl:
Jak chronić własność intelektualną w firmie?
Rodzajów metod, dzięki którym możesz skutecznie chronić własność intelektualną w firmie, jest sporo. Wybierając konkretne, warto zadać sobie pytanie o:
- cel biznesowy,
- obecną i przewidywaną konkurencję,
- możliwości finansowe,
- przyszłość firmy,
- okres żywotności produktu.
Korporacje najczęściej korzystają z pomocy prawników, którzy pomagają w doborze rozwiązań. Małe firmy mają znacznie bardziej ograniczone możliwości, biorąc pod uwagę czynnik finansowy. Ochrona praw własności intelektualnej to pojęcie stosowane w odniesieniu do prawa krajowego i międzynarodowego. Niestety, te dwie dziedziny nie zawsze są ze sobą spójne. Na przykład, zastrzeżenie patentu w Polsce daje ochronę tylko w kraju. Możesz ją co prawda rozszerzyć, ale to wiąże się z kolejnymi formalnościami.
