Praca zdalna na stałe i kontrole trzeźwości w pracy. Prezydent podpisał nowy Kodeks pracy

W poniedziałek Kancelaria Prezydenta RP poinformowała o tym, że prezydent Andrzej Duda podpisał nowelizację Kodeksu pracy. Większość przepisów tej ustawy wejdzie w życie w ciągu dwóch tygodni, a jedynie przepisy o pracy zdalnej zaczną obowiązywać za dwa miesiące.

Na zmiany w Kodeksie pracy olbrzymi wpływ miał okres obostrzeń wprowadzonych w związku z pandemią koronawirusa. Setki tysięcy pracowników – nie tylko biurowych – przeszło na pracę zdalną, by ograniczyć rozprzestrzenianie się wirusa. Dla wielu osób taki tryb pracy okazał się wybawieniem i został z nimi na stałe, ale Kodeks pracy nie przewidywał pracy zdalnej jako alternatywy dla dojazdów do biura. To się właśnie zmieniło.

Sprawdź też: Nowy wzór świadectwa pracy - co powinien zawierać?

Zgodnie ze znowelizowanym Kodeksem pracy pracownik będzie mógł pracować całkowicie zdalnie albo w trybie hybrydowym, czyli na przykład trzy razy w tygodniu pojawiać się w biurze, a pozostałe dwa pracować w domu. Będzie to podlegało uzgodnieniu pomiędzy pracodawcą a pracownikiem.

Pracę zdalną będzie można też wykonywać na żądanie. Jeśli pracownika obowiązuje pełny tryb stacjonarny, w uzasadnionych okolicznościach, nawet do 24 razy w roku będzie mógł poprosić o pracę zdalną. Niektórym pracownikom pracodawca co do zasady nie będzie mógł odmówić pracy zdalnej. Chodzi o kobiety w ciąży, rodziców dzieci do 4 lat lub opiekunów osoby niepełnosprawnej. Będą oczywiście wyjątki od tej reguły, na przykład z tego prawa nie skorzystają funkcjonariusze policji.

Wszystkie koszty pracy zdalnej mają być po stronie pracodawcy – od zapewnienia pracownikowi narzędzi do jej wykonywania po opłacenie rachunków za prąd i łącze internetowe, oczywiście w zakresie, w jakim są wykorzystywane do pracy. Pracodawca będzie mógł opłacać pracownikowi koszty pracy zdalnej w formie ryczałtu.

Nowe przepisy to także nowe obowiązki i ograniczenia. Pracownik nie tylko będzie musiał składać odpowiedni wniosek o pracę zdalną, ale będzie też musiał konkretnie określić miejsce jej wykonywania. Koniec z wolnością w tej kwestii – jeśli podamy dom, to w godzinach pracy musimy w nim przebywać. Nie będzie też można zasłaniać się niedziałającym internetem. Przepisy mówią jasno, że decydując się na pracę zdalną, zobowiązujemy się do dostępności za pomocą środków komunikacji zdalnej.

Czytaj też: Świadectwo pracy - czym jest, kiedy jest potrzebne i co zrobić, żeby je otrzymać

Oczywiście kontrole trzeźwości nie dotyczą tylko pracy zdalnej. Teraz pracodawcy nie wolno będzie dopuścić do pracy pracownika, w którego organizmie zostanie stwierdzona obecność alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu. Kontrolę alkomatem będzie mógł przeprowadzić sam, a nie czekać na przyjazd patrolu policji, jak było dotychczas.

Nie trzeba będzie mieć nawet wyniku badania zawartości alkoholu w wydychanym powietrzu, by odsunąć pracownika od obowiązków. Wystarczy, że zajdzie uzasadnione podejrzenie, że pracownik stawił się do pracy w stanie nietrzeźwości, w stanie po użyciu alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu bądź spożywał alkohol, lub zażywał wymienione środki w czasie pracy.

Dla niektórych pracowników sporym kłopotem mogą okazać się o kontrole trzeźwości pracowników wykonujących pracę zdalną. Pracodawca będzie mógł w każdej chwili przeprowadzić badanie pracownika pod kątem obecności alkoholu lub środków odurzających we krwi. Nie wystarczy nie odbierać telefonu i nie otwierać drzwi, bo pracodawca będzie mógł wezwać policję do przeprowadzenia kontroli.

W nowym Kodeksie pracy jest też inna nowość. W ciągu roku kalendarzowego pracownik będzie mógł wziąć dwa dni wolnego, ale nie więcej niż łącznie 16 godzin. Zwolnienie takie będzie przysługiwało w przypadku „pilnych spraw rodzinnych spowodowanych zdarzeniem losowym”. Zaznaczmy, że wolne z powodu siły wyższej to jedno z rozwiązań zawartych w unijnej dyrektywie work-life balance, które miały zostać przyjęte najpóźniej w połowie 2022 roku, ale rząd zaliczył tu spory poślizg.