Najbiedniejsi Polacy mają więcej kasy niż Czesi, Słowacy i Węgrzy. Oczywiście ci najgorzej sytuowani

Jeszcze nigdy w tym stuleciu Polacy nie biednieli tak szybko. Tak - ja ciągle o ostatnich danych GUS dotyczących przeciętnego wynagrodzenia w Polsce. Bo niby średnia krajowa wzrosła o ponad 10 proc., czyli nieźle, ale tak naprawdę mamy negatywne zaskoczenie, bo miało być znacznie lepiej. Ekonomiści spodziewali się wzrostu o 12,6 proc., nawet najwięksi pesymiści mówili, że będzie 10,8 proc., a było 10,3 proc. Tak tylko przypomnę że jeszcze w listopadzie pensje rosły w 13,9-proc. tempie.

Ale najsmutniej robi się dopiero, jak odliczycie inflację i zrozumiecie, że realnie biedniejemy coraz szybciej. Skoro w grudniu inflacja wyniosła 16,6 proc., a wynagrodzenia urosły o 10,3 proc., to znaczy, że realnie płace spadły o 6,3 proc. A jeszcze w listopadzie realny spadek wynosił tylko 3,6 proc. To boli.

Ekonomiści te dane wyjaśniają między innymi tym, że pensje w grudniu rosły mniej, niż się spodziewano, bo firmy bały się efektów podniesienia pensji minimalnej w styczniu 2023 r. Dlatego wszystkim pozostałym pracownikom podnosili płace trochę mniej. A faktycznie wzrost płacy minimalnej jest całkiem przyzwoity, bo wynosi 14,6 proc.

Pomyślałam, że to jest całkiem dobry pretekst do tego, by przyjrzeć się realnym płacom w zakresie tego minimum. Z jednej strony można powiedzieć, że podwyżka płacy minimalnej też realnie będzie ujemna, bo możecie być pewni, że w styczniu inflacja będzie wyższa niż 14,6 proc.

Gorzej. Przecież ogólna inflacja tak naprawdę nie pokazuje, jak rosną koszty życia tych najsłabiej zarabiających, bo oni pieniądze wydają głównie na żywność, a ta drożeje szybciej. W grudniu wzrost cen artykułów spożywczych sięgnął 21,5 proc. Z drugiej strony przecież najsłabiej wynagradzani też nie kupują wszystkiego, co GUS wrzuca do kategorii żywność i napoje bezalkoholowe. Można by więc stworzyć własny, skromny koszyk zakupowy, który bardziej odpowiada realnym wydatkom najmniej zarabiających i dopiero wtedy mielibyśmy jakiś obraz bliższy prawdy.

I wiecie co? Ktoś to zrobił. Konkretnie serwis Picodi.com, który przyjrzał się wzrostowi płacy minimalnej w 67 krajach na świecie. A ponieważ w takiej Argentynie płaca minimalna wzrosła w ciągu roku o 104,5 proc., co niewiele mówi o jej sile nabywczej, bo Argentyna ma po prostu ogromny problem z inflacją, która też sięga niemal 100 proc., to trzeba było pokazać, ile na miesięczna pensję można kupić.

A więc zostawmy koszyk GUS i uznajmy, że najsłabiej zarabiający muszą ograniczać wydatki do podstawowych produktów spożywczych i w ich codziennym koszyku nie znajdzie się raczej sok jednodniowy z marchwi, za to będą w nim: chleb, mleko, jajka, ser, ryż, mięso, owoce i warzywa. Ile tego trzeba kupić miesięcznie, żeby zaspokoić potrzeby żywnościowe? Eksperci picodi.com przyjęli rekomendacje władz, czyli zapewne ministerstw zdrowia dotyczące minimalnych zalecanych norm spożycia żywności. I wyszło im, że przy takim minimum koszyk zakupowy na cały miesiąc kosztuje w Polsce 378,26 zł (ceny zostały zaczerpnięte z portalu numbeo.com, a kurs złotego to średni kurs w czwartym kwartale 2022 r.).

Nie dyskutujcie, czy to mało, czy dużo - jasne, że mało i wyżywić się za niecałe 380 zł przez cały miesiąc to zgroza. Ale ważna jest zmiana.

Otóż po pierwsze, porównując ten sam koszyk produktów z jego kosztem rok wcześniej okaże się, że podrożał on o 10 proc. I to jest bardzo dobra wiadomość, bo skoro pensja minimalna w Polsce w tym czasie wzrosła o 14,6 proc., to znaczy, że najsłabiej zarabiający są grupą, której realne zarobki nie maleją!

To oczywiście w teorii i biorąc pod uwagę jedynie żywność.

Ale jest też druga dobra informacja: obecnie ten koszyk zakupowy zabiera 14 proc. pensji minimalnej, natomiast rok temu zabierał 14,6 proc. To po prostu znaczy, że pensja minimalna rośnie szybciej niż ceny podstawowych produktów żywnościowych. I dokładnie tak powinno być, żeby nie powiększać grup, które żyją w niedostatku i niedożywieniu, w końcu jesteśmy rozwiniętym krajem w środku Europy, całkiem bogatym zresztą, gdy porównywać się globalnie.

Nie, żebym się zachwycała, jak to w Polsce dzieje się dobrze, społeczeństwo generalnie biednieje przez inflację, dlatego szukam małych światełek w tym mrocznym tunelu.

Ale żeby nie było zbyt cukierkowo, zobaczcie, co dzieje się w innych krajach, bo Polska jest w tym zestawieniu dopiero 19. krajem po względem wzrostu pensji minimalnej. Poza wspomnianą Argentyną i Turcją, która mierzy się z równie wysoką inflacją, prym wiodą: Mołdawia (wzrost płacy minimalnej o 32,5 proc.), Litwa (27,1 proc.) i Rumunia (24,5 proc.).

Ale więcej powiedzą dane dotyczące tego, jaką część pensji minimalnej zabiera koszyk podstawowych produktów spożywczych w danym kraju. I tu znów dobra wiadomość dla Polski, bo z tej perspektywy awansuje w rankingu z 19. na 17 miejsce.

Najlepiej jest w Wielkiej Brytanii, gdzie koszyk zabiera jedynie 6,5 proc. minimalnego wynagrodzenia, w Irlandii - 7,4 proc. i Australii - 7,7 proc.

Gorzej od Polski wypadają Czechy, gdzie koszyk podstawowych produktów zabiera 17 proc. minimalnego wynagrodzenia, na Słowacji (18,6 proc.) i na Węgrzech - 23,9 proc.