bank centralny

Niewiele krajów w obliczu wojny zdołało kontrolować inflację tak skutecznie jak my. To sukces, który wynika z zaangażowania banku centralnego w realizację jego zadań oraz rezultat niezależnej polityki pieniężnej – powiedział w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym” Volodymyr Lepushynskyi, dyrektor Departamentu Polityki Pieniężnej i Analiz Ekonomicznych Narodowego Banku Ukrainy.

Coraz częściej mówi się o tym, że sztuczna inteligencja coraz mocniej wkracza i zmienia kolejne sektory gospodarki. Bankowość nie jest w tym wypadku wyjątkiem. W erze dynamicznych zmian technologicznych instytucje finansowe, w tym banki centralne, coraz częściej sięgają po zaawansowane algorytmy AI m.in. po to, aby usprawnić swoje operacje, podnieść poziom bezpieczeństwa i skuteczniej reagować na globalne wyzwania. Ale czy sztuczna inteligencja rzeczywiście zmienia zasady gry w bankowości centralnej? Czy banki nadążą za lawinowym postępem w tej dziedzinie? Na te i inne pytania odpowiadał Marcin Staniewicz z Departamentu Zagranicznego Narodowego Banku Polskiego w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym”.

Ekonomista prof. John H. Cochrane, starszy członek Hoover Institution na Uniwersytecie Stanforda, przestrzega przed nadchodzącym kryzysem. Ekspert prognozuje, że należy się obawiać powtórki z 1977 r. i następnej dużej fali inflacji z towarzyszącą jej recesją. Wskazuje również na rolę banków centralnych w walce z inflacją.

Polska stała się największym nabywcą złota na świecie - przynajmniej takie rekordowe zakupy odnotowaliśmy w II kw. 2024 r. W tym okresie żaden inny bank centralny nie kupił tyle złotego kruszcu co Narodowy Bank Polski (NBP) i w tyle zostawiliśmy nawet Indie i Turcję. I jeszcze dorzućmy do tego fakt, że od tego czasu cena złota przekroczyła granicę 2,5 tys. dol. za uncję.

W pierwszej połowie roku popyt ze strony banków centralnych na złoto był rekordowy w skali wieku. Takie dane przynosi opublikowany raport Światowej Rady Złota za II kwartał. A przecież nie tylko banki skupują złoto, ale także inwestorzy indywidualni.

Lepsze od prognoz Komisji Europejskiej czy Międzynarodowego Funduszu Walutowego okazały się projekcje Narodowego Banku Polskiego. Praktycznie były one taką mapą drogową w trudnym czasie – mówił w studio „Obserwatora Finansowego” Wiesław Janczyk, członek Rady Polityki Pieniężnej V kadencji.

Niezależność banku centralnego jest kluczowa dla funkcjonowania gospodarki. Cechą charakterystyczną gospodarek rozwiniętych jest to, że mogą się cieszyć niezależnym bankiem centralnym – mówiła dr hab. Marta Kightley, pierwsza wiceprezes NBP, w telewizji „Obserwatora Finansowego”.

Raport o konwergencji Europejskiego Banku Centralnego po raz kolejny zwraca uwagę, że polskie prawo nie gwarantuje niezależności Narodowego Banku Polskiego – stwierdziła prof. Grażyna Ancyparowicz, ekonomistka i była członkini Rady Polityki Pieniężnej.

Niebawem światło dzienne ujrzy nowy, zdecentralizowany ekosystem monetarny krajów BRICS+ o nazwie The Unit, który już teraz na arenie międzynarodowej wywołuje wiele dyskusji. Nowa jednostka rozliczeniowa będzie w 40 proc. oparta na złocie i w 60 proc. w koszyku walut BRICS+. Czy ma ona szansę powstać i czy w obawie przed jej wprowadzeniem banki centralne teraz wykupują złoto? Na te i inne pytania odpowiada Tomasz Gessner, główny analityk firmy Tavex.

Historia pokazuje, że naród, który odzyskuje wolność i zdobywa panowanie na terytorium swojego państwa bagnetem żołnierza, nie zapewnia sobie tym samym zupełnej suwerenności. Dopiero odzyskanie władzy nad walutą narodową albo stworzenie tej waluty, staje się prawnym imperatywem suwerenności i fundamentem stabilnej gospodarki narodowej.

Tylko niewielka liczba krajów na świecie nie może pochwalić się własnym bankiem centralnym. Funkcjonują w nich waluty innych państw, dolary i euro. Jednym z kluczowych wyzwań tych państw jest zagwarantowanie właściwego poziomu działalności organów regulujących i nadzorujących rynek finansowy.

Szwajcarski Bank Narodowy podjął w czwartek zaskakującą decyzję i obniżył stopy procentowe. Szwajcarzy zdecydowali się na ten ruch jako pierwszy bank z centralnych banków gospodarek rozwiniętych. Efekt? Kurs franka jest na poziomach, których nie widzieliśmy od 2022 r.

Narodowy Bank Polski w 2023 r. zasilił zasoby złota o 130 ton. Z szacunków Światowej Rady ds. Złota wynika, że tym samym Polska znalazła się na drugim miejscu na świecie pod względem zakupu tego kruszcu. Wyprzedziły nas jedynie Chiny.

Strata banków centralnych do tej pory była zjawiskiem rzadkim, ale obecnie pojawi się w przypadku czołowych europejskich banków centralnych, a także w USA. A jak będzie w rozwijających się krajach?

Narodowy Bank Polski miał w 2023 roku stratę, co wiadomo już od pewnego czasu i nie stanowi to żadnego problemu, bo NBP nie działa po to, aby osiągać zyski (bo nie jest spółką). Teraz jednak dowiedzieliśmy się, że strata była tak duża, że wykasowała w całości wszystkie fundusze własne w NBP. Teraz są one mocno ujemne – wynoszą dokładnie -10,3 mld złotych. Jeszcze rok temu wynosiły 40 mld, a we wrześniu 2022 roku rekordowe 118 mld zł.

Od kwietnia do listopada ubiegłego roku Narodowy Bank Polski kupił 130 ton złota, zwiększając rezerwy w tym kruszcu do niemal 360 ton, a jego udział w naszych aktywach do ponad 12 proc. Do zapowiadanego poziomu 20 proc. wciąż sporo brakuje. Można więc się spodziewać, że po grudniowej przerwie bank centralny niebawem znowu zacznie skupować złoto. W tej chwili pod względem rezerw w tym kruszcu zajmujemy piętnaste miejsce na świecie.

W kontekście historycznym złoto zawsze było dla banków centralnych ważne. Choć upadek systemu z Bretton Woods w latach 70. XX w. spowodował, że kruszec ten przestał być centralnym elementem międzynarodowego systemu finansowego, to w dalszym ciągu odgrywa istotną rolę, stanowiąc znaczną część oficjalnych aktywów rezerwowych.

Ciekawe rzeczy dzieją się ostatnio w gospodarce rosyjskiej. Na przykład w piątek ich bank centralny podniósł i to dość znacząco stopy procentowe. Dokładnie o 100 punktów bazowych – ta główna poszła w górę z poziomu 7,5 proc. do 8,5 proc.

Czy prostszy, bardziej swobodny i bezpośredni sposób komunikowania się może pomóc bankom centralnym opanować inflację bez wpychania gospodarek w ostrą recesję?

NBP stracił w 2022 roku prawie 17 mld zł. Oczywiście większość z nas raczej ma świadomość tego, że banki centralne to instytucje specjalne, które nie mogą zbankrutować. W Polsce jest to napisane wprost w ustawie o NBP, w jej artykule nr 58. Jest to logiczne – firmy bankrutują, gdy tracą płynność, czyli nie mają pieniędzy na obsługę swoich zobowiązań. NBP jest jedynym podmiotem w kraju, który legalnie może zajmować się drukowaniem pieniędzy, więc sytuacja, w której akurat jemu brakuje pieniędzy jest trudna do wyobrażenia.