Odpowiedzialność solidarna - czego dotyczy, jak jej uniknąć
Odpowiedzialność solidarna rozpatrywana jest najczęściej na gruncie spółki cywilnej, jednak może też dotyczyć kwestii podatkowych. Występuje w przypadku przedsięwzięć dotyczących co najmniej dwóch osób, które ponoszą jednakową odpowiedzialność za wyrządzone szkody.
Czym jest odpowiedzialność solidarna?
Odpowiedzialność solidarna to ustawowe pociągnięcie do odpowiedzialności osób będących uczestnikami umowy w części lub w całości. Znajduje ona zastosowanie w przypadku spółki cywilnej, ale również w sprawach związanych z podatkiem VAT.
Odpowiedzialność solidarna w spółce cywilnej
Odpowiedzialność solidarna z mocy prawa dotyczy wszystkich wspólników spółki cywilnej. Odnosi się ona przede wszystkim do zaspokojenia wierzycieli z tytułu zaciągniętych zobowiązań. Warto podkreślić, że spółka cywilna nie posiada osobowości prawnej, zatem nie ponosi odpowiedzialności za długi. Spoczywa ona na wszystkich wspólnikach w takim samym stopniu. W praktyce oznacza to, że żaden z nich nie może być w mniejszym lub większym stopniu pociągnięty do spłaty zadłużenia. Wierzyciel może żądać spełnienie świadczenia w całości lub w części przez:
- wszystkich dłużników,
- kilku dłużników,
- każdego dłużnika z osobna.
Jeśli roszczenia zostaną zaspokojone przez jednego z dłużników, pozostali są zwolnieni ze spłaty długu.
Kodeks cywilny obejmuje odpowiedzialnością solidarną także wierzycieli. Kilku z nich może więc posiadać prawo realizacji świadczenia długu na rzecz jednego wierzycieli. Skutkuje to zaspokojeniem roszczeń i wygaśnięciem długu.
Odpowiedzialność solidarna w podatku VAT
Odpowiedzialność solidarna w podatku VAT skutkuje tym, że organ podatkowy ma prawo żądać zapłaty od każdego z uczestników transakcji. Zasada ta odnosi się jednak wyłącznie do dostawy towarów i usług wymienionych w załączniku nr 15 ustawy o VAT. Ponadto nabywca w chwili dostawy towaru musi mieć uzasadnione przypuszczenie, że dostawca nie ureguluje części lub całości zobowiązania.
Przepisy wskazują, że odpowiedzialność solidarna powstaje także wskutek uregulowania płatności na rachunek, który nie znajduje się na białej liście podatników VAT. Ma ona miejsce również wtedy, gdy płatność zostanie dokonana na rzecz innego podmiotu niż ten, który został wskazany w fakturze.
Więcej poradników znajdziesz na Bizblog.pl:
Jak uniknąć odpowiedzialności solidarnej?
Jeśli chodzi o wspólników spółki cywilnej, to odpowiedzialność solidarna obowiązuje ich z mocy prawa. Nie ma sposobu na to, by jej uniknąć. Nawet stosowanie odpowiednich zapisów w umowie spółki nie stanowi gwarancji sukcesu, ponieważ tego rodzaju odpowiedzialności w żadnym razie nie można z siebie „zdjąć”.
Inaczej wygląda to w przypadku odpowiedzialności solidarnej w podatku VAT. Zwolnienie można uzyskać:
- przy płatności na rachunek dostawcy towarów lub usług wskazanego na fakturze,
- dokonując płatności za pomocą mechanizmu split payment,
- przy płatności dokonanej na rzecz instytucji finansowej (faktora) w kwocie otrzymanej na rachunek VAT,
- przy zwrocie otrzymanej płatności na rachunek VAT podatnika, od którego otrzymano tę płatność, zaraz po uzyskaniu informacji o otrzymaniu zwrotu.
Odpowiedzialność solidarna – czego może domagać się wierzyciel?
Jeśli jesteś wspólnikiem spółki cywilnej, wierzyciel może domagać się od ciebie zaspokojenia roszczeń, nawet gdy nie przyczyniłeś się do powstania szkody. To właśnie główna wada tego rodzaju odpowiedzialności, a zarazem jeden z najpoważniejszych mankamentów spółki cywilnej. Ze względu na to, że z mocy prawa nie posiada ona majątku własnego, wierzyciel sięga wprost do kieszeni dłużników.
Nie oznacza to oczywiście, że spółki cywilnej należy definitywnie unikać. Umowę trzeba jednak zawierać wyłącznie z osobami godnymi zaufania. Podobnie wygląda to w przypadku odpowiedzialności solidarnej w podatku VAT – lepiej współpracować z kontrahentami, którzy nie wciągną nas w wojnę ze skarbówką. Warto świadomie wybierać dostawców, nie tylko pod kątem wiarygodności gospodarczej, ale też podatkowej.
