klasa średnia

Nawet jakby miało być drożej, to jeszcze okej, pod warunkiem, że wiem, o ile te rachunki będą wyższe, wtedy jakoś to ogarnę, tu dorobię, tu coś zaoszczędzę i wszystko się zepnie. Problem polega na tym, że większość nie ma pojęcia, co ich czeka, nie mogą więc planować, jak sobie z tymi przyszłymi problemami poradzić – mówi Marcin Duma, prezes IBRiS, w wywiadzie z Bizblog.pl. (Fot. Albrecht Fietz from Pixabay).

Za miesiąc ma zacząć obowiązywać nowelizacja Polskiego Ładu. Przepisy wejdą w życie od 1 lipca, ale większość zacznie obowiązywać wstecz od 1 stycznia. Taką ekwilibrystykę prawną można było zastosować, bo – jak przekonuje Ministerstwo Finansów – nowe przepisy są korzystne dla podatników. Nie oznacza to wcale, że podatnicy nie wpakują się w podatkową kabałę. Na przykład niektórzy zanim połapią się, jak się rozliczyć, będą musieli wyliczyć siedem wersji zeznania podatkowego. Fajna zmiana, prawda?

W ubiegłym roku średnia niemiecka pensja miała równowartość niemal 19 tys. zł. Dużo? Ilu z nas o takich zarobkach marzy? Okazuje się, że nawet wejście do grona 10 proc. najlepiej zarabiających w Polsce nie da takiej pensji, jaką otrzymuje przeciętny Niemiec pracujący na etacie.

Problemem społecznym jest nie tyle rosnący poziom ubóstwa, ile obniżająca się jakość życia Polaków. I nieważne czy zarabiają 3, czy 12 tys. zł miesięcznie. Kilka dni temu pół Polski śmiało się z płaczu zarabiających 12 tys. zł miesięcznie nad tym, że zaczęli cerować stare koszulki, zamiast kupić nowe. Absurdalne wydają się opowieści o wkładaniu do koszyka w sklepie chociaż jednej droższej rzeczy, żeby kasjerka nie zorientowała się, że ktoś ostro oszczędza na jedzeniu. Ale wygląda na to, że biedniejący Polacy rzeczywiście zaczęli masowo grać w udawanie luksusowego życia i to coraz częściej za pomocą podróbek. W 2021 r. wartość przemycanych do Polski podróbek skoczyła 3,5-krotnie rok do roku.

Nic tak nie broni idei, jak jej kiepska krytyka. Klasa średnia chyba wzięła sobie tę zasadę do serca, bo uparcie próbuje zdyskredytować przeciwników Polskiego Ładu, serwując opinii publicznej oderwane od życia problemy i niezrozumiałe porównania. A na deser funduje nam bajkę o celowym dorzynaniu lepiej zarabiających Polaków za pomocą podnoszenia stóp procentowych. Na miejscu premiera Morawieckiego kończyłbym właśnie pisać replikę, ośmieszyłbym oponentów i ogłosił, że skoro tak wyglądają zarzuty wobec reformy, to znaczy, że działa świetnie.

Z polityką prorodzinną PiS jest jak ze strzyżeniem świni: dużo kwiku, mało wełny. A przy okazji Polskiego Ładu wyszło nawet jeszcze gorzej, bo nie dość, że wełny jest mało, to jeszcze premier Morawiecki zaciął pacjenta kilka razy maszynką.

Ulga dla tzw. klasy średniej zahamuje obniżki pensji tysięcy Polaków, ale nie zmieni faktu, że wszystko dookoła drożeje w szalonym tempie. Dla sporej części konsumentów pędząca inflacja to punkt zwrotny i sygnał, że trzeba zaciskać pasa. Knajpy, hotele i firmy remontowe czekają chude miesiące, jeśli nie lata.

Osoby pracujące na umowach zleceniach to być może najwięksi przegrani Polskiego Ładu. Nie obejmie ich ulga, którą rząd przyszykował dla klasy średniej, a na korzyści związane z podniesieniem kwoty wolnej od podatku i tak przyjdzie im przecież poczekać do 2023 r.

Polski Ład czeka już tylko na podpis prezydenta. I weta raczej nie należy się spodziewać. To dobry moment, by powiedzieć najsłabszym, czyli emerytom, co zostało z obietnic sprzed miesięcy. Bo wielu mogło uwierzyć, że dzięki tej rewolucji podatkowej wszyscy seniorzy zyskają. A to nieprawda. Ci, którzy otrzymują 4,5 tys. zł brutto, a to przecież mniej niż średnia pensja, do reformy się dołożą, zamiast na niej zyskać.

Miało być tak pięknie, a wyszło jak zwykle. Okazuje się, że nowe rozwiązania podatkowe w Polskim Ładzie premiują rozliczających się indywidualnie. Stracą natomiast ci podatnicy, którzy rozliczają się wspólnie z małżonkiem.

Polski Ład zepsuł się, zanim na dobre się narodził. Czego mu brakuje? Na przykład dodatkowego progu podatkowego na poziomie choćby 40-45 proc. – mówi w rozmowie z Bizblog prof. Elżbieta Mączyńska, ekonomistka SGH, prezes Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego.

Polski Ład z dnia na dzień przybiera coraz mniej ambitny kształt. Szkoda, zwłaszcza że nie brakowało pomysłów dotyczących podatków i składek, które już dawno należało wprowadzić. Problem polega na tym, że choć założenia trafnie definiowały problem, to realizacja zawiodła na całej linii.

Artyści, architekci, nauczyciele akademiccy, dziennikarze i wszyscy inny, którzy korzystają z 50 proc. autorskich kosztów uzyskania przychodu, a więc de facto płacą o połowę niższe podatki, zostaną objęci ulgą dla klasy średniej. Ale nie wszyscy, tylko ci na etacie, pozostali będą musieli obejść się smakiem i od przyszłego roku zapłacić wyższe podatki.

Polski Ład miał naprawić rynek pracy, zlikwidować patologię i uczynić podatki bardziej sprawiedliwymi, ale jedyne, co robi, to jeszcze bardziej komplikuje system. Teraz rządzący próbują jakoś to jeszcze naprawiać, zabierając niektórym pracownikom ulgę dla klasy średniej, choć wcześniej obiecywali ją wszystkim. Ale to tylko łata, która w dodatku rozwścieczy kilka milionów Polaków. A ekonomiści postulują jeszcze jeden krok dalej: trzeci próg podatkowy, bo inaczej podatki nadal będą degresywne.

Nie jestem komunistką, ale uważam, że nikt nikogo nie zamierza dorznąć i jeśli spojrzycie nieco dalej niż na czubek własnego nosa, to sami przyznacie, że to, co chce zrobić z podatkami PiS, to tylko przywrócenie normalności, bo obecny system stoi na głowie. A krzyki, że biedni informatycy na samozatrudnieniu stracą to jak opowieść, że Apple chowający się w Irlandii byłby okropnie biedny, gdyby zaczął płacić uczciwe podatki. Wyrywanie sobie włosów z głowy w tej sytuacji to szczyt hipokryzji.

Już od 2022 r. będziemy mieli nowy system podatkowy. Biedni zapłacą niższe stawki, bogaci wyższe. Ale bogaci to wcale nie milionerzy, a raczej klasa średnia. Problem w tym, że w Polsce klasa średnia to ci, którzy zarabiają między 1,5 tys. a 4,5 tys. zł miesięcznie.

Nie chciałbym być panem marudą i wieszczyć porażki nowemu polskiemu hard dyskontowi, zanim ten w ogóle wystartuje. Ale doświadczenie jego twórcy każe patrzeć na ten projekt z bardzo dużą ostrożnością. Tym bardziej, że strategia biznesowa nowej sieci ma się opierać m.in. na… odwrocie klasy średniej od zakupów w droższych sklepach.

Polska klasa średnia jest pełna sprzecznych poglądów – wynika z raportu przygotowanego przez Polski Instytut Ekonomiczny. Z jednej strony deklaruje, że do sukcesu prowadzi ambicja i ciężka praca, z drugiej… nie ma nic przeciwko interwencji sprawczej ręki państwa, która wyciągnie ją na upragniony poziom finansowy. A ten wynosi dokładnie 2 tys. zł więcej niż obecny.