Nadgodziny w pracy. Sprawdź limity i rodzaje rekompensaty
Godziny nadliczbowe zostały uregulowane w Kodeksie pracy zarówno pod kątem ilości, jak i przysługującego za nie wynagrodzenia. Pracodawca może nakazać pracę w nadgodzinach w uzasadnionych przypadkach, a dodatkowo przepisy umożliwiają mu zwiększenie rocznego limitu wynikającego z Kodeksu pracy. Jakie zmiany w kontekście godzin nadliczbowych wprowadzono w 2025 roku?
Limit godzin nadliczbowych w 2025 roku
Pracę w godzinach nadliczbowych pracodawca może zlecić w sytuacji podyktowanej szczególnymi potrzebami, a także w razie konieczności prowadzenia interwencji lub akcji ratowniczej. Nadgodziny określamy jako przekraczające standardowy wymiar czasu pracy w wymiarze dobowym (8 godzin) lub tygodniowych (40 godzin). W 2025 roku limit godzin nadliczbowych wynosi:
- 5 – w wymiarze dobowym dla pracowników zatrudnionych w podstawowym czasie pracy,
- 1 – w wymiarze dobowym dla pracowników, dla których wymiar dobowy czasu pracy wynosi 12 godzin,
- 8 – w wymiarze tygodniowym,
- 150 – w wymiarze rocznym.
Praca w godzinach nadliczbowych – nowe rozwiązania
W 2025 obowiązuje kilka przepisów, które w sposób precyzyjny regulują pracę w godzinach nadliczbowych. Pracodawca nie może jej zlecić pracownikowi, który ma na wychowaniu dzieci do 8. roku życia. Wyjątkiem jest sytuacja, w której ten wyrazi zgodę na pracę w nadgodzinach. Całkowity zakaz dotyczy natomiast kobiet w ciąży i pracowników młodocianych, zatem, nawet jeśli zgadzają się oni na takie warunki, nie mogą wykonywać pracy w godzinach nadliczbowych.
Więcej o Kodeksie pracy przeczytasz na Bizblog.pl:
Co przysługuje pracownikowi za pracę w godzinach nadliczbowych?
W nowym roku nie zmieniły się zasady rekompensowania pracownikom pracy w godzinach nadliczbowych. W dalszym ciągu mają oni prawo do czasu wolnego lub dodatkowego wynagrodzenia.
Czas wolny za godziny nadliczbowe
Preferowanym sposobem rekompensowania godzin nadliczbowych jest przyznanie pracownikowi czasu wolnego. Jeśli takie rozwiązanie podyktowane jest jego decyzją, nadgodziny rozlicza się w stosunku 1:1. Na przykład za dwie przepracowane godziny ponad wymiar przysługują dwie godziny wolnego. Natomiast w przypadku, gdy to pracodawca decyduje o przyznaniu czasu wolnego, liczba godzin wolnych musi być o 50 proc. większa niż godzin przepracowanych ponad wymiar. W powyższym przykładzie pracownikowi przysługiwałyby więc trzy, a nie dwie godziny czasu wolnego.
Wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych
Jeśli pracodawca nie przyzna pracownikowi czasu wolnego w zamian za nadgodziny, przysługuje mu dodatek do wynagrodzenia w wysokości 50 proc. lub 100 proc. Dodatek 100-proc. dotyczy pracy:
- w nocy,
- w niedziele i święta, które nie są dla pracownika dniami pracy,
- w dniu wolnym od pracy udzielonym w zamian za pracę w niedzielę lub święto,
- przekraczającej przeciętną 40-godzinową normę czasu pracy w tygodniu, jeśli godziny te nie zostały objęte 50-proc. dodatkiem za przekroczenie normy dobowej.
Zwiększenie rocznej liczby nadgodzin – kiedy jest możliwe?
Zgodnie z ogólnymi przepisami, maksymalna liczba godzin nadliczbowych w roku wynosi 150. Kodeks pracy umożliwia jednak zwiększenie rocznego limitu nadgodzin, jednak w tym celu pracodawca musi zawrzeć w układzie zbiorowym pracy odpowiednie postanowienia. Przepisy nie określają liczby nadgodzin, jaka będzie ujęta w regulaminie. Z drugiej strony, Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w piśmie z dnia 13 listopada 2008 roku wskazało następujące wartości:
- 384 godziny dla pracowników korzystających z 20-dniowego urlopu,
- 376 godzin dla pracowników korzystających z 26-dniowego urlopu.
Powyższe liczby wynikają z uwzględnienia przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego oraz maksymalnego tygodniowego wymiaru godzin nadliczbowych. Z drugiej strony, ustalając normy, trzeba wziąć pod uwagę możliwości organizacyjne, finansowe i logistyczne, związane z koniecznością zrekompensowania pracownikom pracy w nadgodzinach. Nowe zapisy w regulaminie należy przedstawić pracownikom z co najmniej 2-tygodniowym wyprzedzeniem przed rozpoczęciem ich obowiązywania.
