Rząd przygotowuje się do zamykania kopalń. Nowelizacja ustawy górniczej leży na stole

W lutym 2018 r. Komisja Europejska zgodziła się, żeby budżet państwa płacił jeszcze przez pięć lat za restrukturyzację górnictwa w Polsce. Dotyczyły to jednak majątku przekazywanego przed 2018 r. do Spółki Restrukturyzacji Kopalń (SRK). Górny limit pomocy publicznej określono zaś na poziomie 7 mld zł. Teraz już wiadomo, że zabraknie i pieniędzy i czasu, dlatego rząd chce jeszcze do końca roku przepisy zmienić. 

Znowelizowane regulacje wydłużają też o pięć lat – do 2023 r. – okres, w którym można przekazywać przeznaczone do likwidacji kopalnie do SRK. To oznacza, że za proces dalej w tym czasie płaciłby budżet państwa. Ten, za pośrednictwem SRK, miałby również przejmować od zakładów wydobywczych inne zobowiązania, jak chociażby finansowanie świadczeń górników z likwidowanych kopalń. 

Zgodnie z przygotowanymi przez Ministerstwo Aktywów Państwowych przepisami publiczne pieniądze byłyby przekazywane na rzecz restrukturyzacji górnictwa jeszcze do końca 2027 r. I nie ma w tym żadnego przypadku. Wtedy wszak kończy się okres, w którym państwo mogło pomagać w zamykaniu kopalń - zgodnie z decyzją Rady Europejskiej z 2010 r. A że sytuacja rynkowa węgla się tylko pogarsza - to nie ma już więcej czasu do stracenia. I pieniędzy też. Zwiększono więc w projekcie wysokości limitu środków przeznaczonych na finansowanie procesu restrukturyzacji, rozpoczętego w 2015 r. do kwoty 14 mld zł z 7 mld zł.

„Sytuacja rynku surowców energetycznych, mniejsze zapotrzebowanie na produkowaną z węgla energię elektryczną, polityka klimatyczna Unii Europejskiej, jak również globalna recesja gospodarcza spowodowana pandemią koronawirusa spowodowały, że dalsze stabilne funkcjonowanie branży górniczej zostało zagrożone” – czytamy w komunikacie resortu aktywów państwowych. 

Resort zwraca też uwagę na historyczny, wywołany pandemią koronawirusa, spadek na zapotrzebowanie na energię elektryczną, które „wróciło” do czasów II wojny światowej. Polska gospodarka w tym czasie obniżyła zużycie energii o 10-12 proc. Kolejne spółki energetyczne wnioskowały o renegocjacje wcześniejszych umów i zdecydowanie mniejsze dostawy zamawianego surowca. To w oczywisty sposób odbiło się na przychodach i ogólnej sytuacji finansowej największej spółki węglowej w UE - Polskiej Grupy Górniczej 

MAP przekonuje, że jedyną odpowiedzią na te wszystkie wyzwania jest dobrze przygotowana restrukturyzacja. Zaniechanie tego procesu - twierdzi resort - będzie oznaczać bardzo poważne reperkusje gospodarczo-społeczne na Górnym Śląsku. Do tego dochodzi jeszcze bezpieczeństwo energetyczne kraju. A ponieważ „dalsze stabilne funkcjonowanie branży górniczej zostało zagrożone”, to trzeba temu przeciwdziałać i stąd przygotowywana nowelizacja przepisów. 

Jak bardzo polskie górnictwo jest teraz pod kreską? Po pół roku strata PGG przekroczyła pół miliarda złotych. Po trzech kwartałach z kolei JSW S.A. jest na minusie przekraczającym okrągły miliardy złotych. Zgodnie z danymi za wrzesień wydobycie węgla było na poziomie 4,4 mln ton, a sprzedaż 4,47 mln ton. W tym czasie zapasy na przykopalnianych zwałach osiągnęły poziom 7,81 mln ton węgla. 

Na podstawie podpisanego pod koniec września porozumienia rządu z górnikami ostatnia kopalnia w Polsce ma być zamykana w 2049 r. Do tego czasu odchodzenie od węgla ma nas kosztować nawet kilkadziesiąt miliardów złotych. Na start 2 mld zł co roku. Co ciekawe, w tym dokumencie zapisano, że likwidacją kopalń miałaby się nie zajmować SRK a sama PGG. Porozumienie wejdzie w życie, o ile zgodę na nie udzieli Komisja Europejska, z którą polski rząd właśnie się kłóci o powiązanie wypłaty funduszy z praworządnością.