kredyty frankowe

Banki coraz częściej, chcąc zatrzymać falę pozwów za kredyty frankowe, wysyłają do kredytobiorców pisma, w których straszą, że będą domagać się w sądzie wynagrodzenia za korzystanie z kapitału. Problem w tym., że nikt nie wie, czy bank ma prawo domagać się od frankowicza tych pieniędzy. Nie wie tego nawet Sąd Najwyższy. UOKiK staje jednak po stronie klientów i mówi bankom: dość!

700 tys. frankowiczów może wkrótce zapłacić najwyższe raty w historii. Ale w najczarniejszym scenariuszu to może być zaledwie wstęp do katastrofy. Na rynku walutowym coraz większa grupa inwestorów gra na podwyższenie stóp procentowych przez Szwajcarski Bank Narodowy. Wtedy frankowicze stracą podwójnie – na wyższym oprocentowaniu i wyższym kursie CHFPLN.

Trybunał Sprawiedliwości UE wydał w czwartek kolejny ważny dla frankowiczów wyrok. TSUE rozstrzygnął dwie istotne kwestie. Po pierwsze – tego, jak powinny być ustalane kursy walut w umowach kredytowych. Po drugie – łagodzenia przez sądy niekorzystnych dla banków wyroków.

Gdy bank zwraca pieniądze klientowi po unieważnieniu kredytu hipotecznego, jest to jego koszt podatkowy. Takie bardzo korzystne dla banków orzeczenie wydał właśnie sąd administracyjny. To bolesna porażka dla skarbówki, która domagała się uznania, że zwrot pieniędzy z kredytu tylko obniża przychody banku, a nie zwiększa jego kosztów. Jaka to różnica? W wysokości podatków, jakie zapłacą banki.

Raiffeisen, który odpowiada za niemal 10 proc. udzielonych hipotek frankowych w Polsce, zaczął przeć do przerzucenia odpowiedzialności za rozwiązanie tego problemu na polityków. Po co? Żeby podzielić się kosztami. Zamiast samemu brać na siebie koszt przewalutowania, chciałby część zrzucić na samych frankowiczów, a jeszcze część na państwo - czyli na wszystkich Polaków, nawet na tych, którzy nigdy żadnej hipoteki nie mieli. Uczciwie? Średnio. A do tego dość naiwnie, bo to już nie te czasy.

Państwo tym razem się spisało. Od tygodni dopytywałam Ministerstwo Finansów, czy zamierza włączyć się w rozbrojenie frankowej bomby, zwalniając kredytobiorców w CHF z podatku od korzyści, które przeniesie im ugoda z bankiem. A mowa o wielkich kwotach. Właśnie zapadła decyzja: minister finansów podjął decyzję, by odpuścić podatek frankowiczom również w kolejnych latach.

Dlaczego banki opowiadają nam od kilku dni, że nagle odmieni się ich los w sądach? I dlaczego to może być nieprawda? Zapytałam o to radcę prawnego, który specjalizuje się w prawie z zakresu finansów i, nie ukrywajmy, reprezentuje przed sądami frankowiczów, więc przedstawia ich punkt widzenia. Czy to źle? Nie, bo ostatnio tylko głos banków jest w gazetach wyjątkowo dobrze słyszalny i jest w tym jakaś nierównowaga. Posłuchajmy więc drugiej strony.

Bank DNB Nord oferuje swoich klientom przewalutowanie części kredytu po średnim kursie NBP. Szaleńcy? Przecież właśnie PKO BP, a zaraz ING Bank Śląski dają klientom prezent w postaci kursu z dnia zaciągnięcia, czyli biorą całe ryzyko walutowe na siebie, a DNB upiera się, by przerzucać je na klientów. Ale, ale! Bank daje im w zamian zupełnie inny prezent. (Fot.: Shutterstock/Konektus Photo)

Frankowicze, którzy żeby pozwać bank, z całej Polski walili do stolicy, mogą mieć problem. A wszystko przez wojnę PiS o sądy. Okazuje się, że większość sędziów tworzących specjalny wydział frankowy przy Sądzie Okręgowym w Warszawie jest z nadania nowej KRS, a więc tej PiS-owej. A to znaczy, że wyroki tak powołanych sędziów mogą być w przyszłości podważane. Warszawa miała dać ludziom większą pewność wygranej w batalii z bankiem, a może przynieść klęskę i to przez polityczne przepychanki.

Bank Millennium opowiedział „Rzeczpospolitej”, jaki to wielki sukces osiąga w procesie zawierania ugód z frankowiczami na własnych warunkach, nie jakichś tam zaproponowanych przez KNF. A wiece jakie to warunki? Beznadziejne! Tak samo beznadziejne, jak postępy banku w rozwiązywaniu frankowej bomby. Piękna katastrofa! Może tylko dla mnie, ale i tak piękna.

Tak wynika z badania przeprowadzonego przez Fundację Laboratorium Prawa i Gospodarki. Banki bardzo by się ucieszyły, bo wobec braku sędziów i tak ciągnące się procesy jeszcze bardziej by zwolniły, straty banków z tytułu przegranej z frankowiczami skapywałyby wolniej, więc byłyby łatwiejsze do uniesienia, a na dodatek może i część frankowiczów odpuściłaby sobie pozew, jeśli miałby się wlec przez dekadę. Kusząca perspektywa.

Bankowcy widzą, że srogo przegrywają w sądach z frankowiczami, w dodatku Sąd Najwyższy im nie pomoże, więc idą do Komisji Europejskiej się poskarżyć. Na co? Na polskie sądy, które ich zdaniem źle orzekają (źle, czyli na niekorzyść banków).

Prawnicy mają nowy pomysł na ugody frankowe. Ma to być kompromis pomiędzy unieważnieniem umowy w sądzie a ugodami proponowanymi przez KNF. Tylko komuś coś się tu najwyraźniej pomyliło, bo banki nadal mają w nosie propozycję KNF, nie mówiąc o tym, żeby pójść na ustępstwa jeszcze o krok dalej. Efekt? Liczba pozwów rośnie w niektórych miastach nawet o 800 proc.

Warunek tego dealu jest jeden: spłać część kredytu szybciej, a my umorzymy ci kawałek zadłużenia – proponuje klientom norwesko-polski bank DNB Bank Polska. Oferta dotyczy kredytów we frankach i euro. Bankowi zależy na tym, żeby jak najszybciej ograniczyć działalność w Polsce, dlatego chce jak najszybciej wyplątać się z zawartych umów.

Frankowicze od lat twierdzą, że kredyty walutowe, a potem radykalny wzrost kursu franka szwajcarskiego zrobiły z nich biedaków. I pewnie są i takie przypadki. Ale wcale nie ma ich więcej niż w grupie kredytobiorców złotówkowych. Przeciwnie, to ci złotówkowi mają się gorzej. Nie dajmy się więc manipulować.

Na początku warto sobie przypomnieć, dlaczego w ogóle wprowadzono w Polsce wymóg posiadania wkładu własnego, żeby móc zaciągnąć kredyt na mieszkanie. Otóż podczas poprzedniego boomu na rynku nieruchomości kredytobiorcy zadłużali się na 100, a nawet 110 i 120 proc. wartości nieruchomości. To oznaczało, że można było nie mieć grosza przy duszy i kupić mieszkanie, a nawet je wyremontować na koszt banku. Rosła bańka.

Pamiętacie, jak Izba Cywilna Sądu Najwyższego, na której orzeczenie pół Polski czekało od miesięcy, w końcu się zebrała i uradziła, że sama decyzji nie podejmie i potrzebuje najpierw opinii różnych kluczowych instytucji finansowych, w tym KNF, NBP, Rzecznika Finansowego, Rzecznika Praw Obywatelskich, a nawet Rzecznika Praw Dziecka? Z powodu zapytania o zdanie tego ostatniego jedni się śmiali, inni łapali za głowy.

TSUE właśnie po raz kolejny stanął murem za frankowiczami, uderzając w banki. Trybunał uznał, że każdemu konsumentowi należy się ochrona, nawet jeśli sam nie wykazał minimum rozsądku, zawierając umowę z bankiem i nie pofatygował się przeczytać, co podpisuje. Trochę się boję, że wychowujemy sobie pokolenie roszczeniowych, rozwścieczonych klientów, z których zdejmujemy nawet obowiązek myślenia.

Dziubakowie, których wygrana w TSUE w 2019 r. rozpoczęła falę pozwów przeciwko bankom w sprawach kredytów frankowych, wcale nie zakończyli wojennej ścieżki. W lutym Raiffeisen Bank pozwał ich o gigantyczną kasę tytułem wynagrodzenia za korzystanie z kapitału, a teraz w ich obronie staje Rzecznik Finansowy, wypychając ich sprawę ponownie do TSUE. Czy to się kiedyś skończy?

Czy sędziowie orzekający w sprawach frankowiczów sami są umoczeni w CHF? „Ja tylko pytam”, ale takich pytań ostatnio podejrzanie dużo. Mam wrażenie, że ich liczba rośnie wraz zz tym, jak przybywa nowych wyroków korzystnych dla kredytobiorców. A ta jest aktualnie rekordowa. Przypadek? Być może. Ale że „złotówkowiczom” chce się wywoływać o to burzę?