energetyka gazowa

Baltic Pipe już od ponad roku zapewnia dostawy gazu do Polski z Szelfu Norweskiego. Ten podmorski gazociąg umożliwia zaspokojenie ponad połowy rocznego zapotrzebowania na gaz w naszym kraju. Budowa tej instalacji przesyłowej była planowana na długo przed napaścią Rosji na Ukrainę w 2022 roku, ale znaczenie Baltic Pipe dla bezpieczeństwa energetycznego Polski od tego czasu radykalnie wzrosło.

Trudno chyba dzisiaj w Polsce wskazać drugą taką inwestycję, która już pochłonęła setki milionów złotych, a zapowiadanego efektu dalej nie ma. Teraz zaś wychodzi na to, że do tej gazowej elektrowni, która ma powstać w Ostrołęce zamiast węglowej siłowni, trzeba jeszcze dołożyć i to całkiem sporo. Ten węglowy blok najpierw był skutecznym paliwem wyborczym, a potem trzeba było go rozebrać. Z gazową elektrownią będzie tak samo?

Jeszcze w ubiegłym roku byliśmy mistrzami świata pod względem instalacji nowych pomp ciepła, rosła zainstalowana moc fotowoltaiki, skrzydła zaczęła rozwijać na lądzie energetyka wiatrowa po pożegnaniu niesławnej zasady 10H. I kiedy już się wydawało, że transformacja energetyczna odbywa się tym samym oddolnie i raczej nikt jej nie zatrzyma, nagle ktoś zaciągnął hamulec ręczny i polski rynek urządzeń grzewczych zaczął się krztusić.

To właśnie gaz ziemny miał nas bezpiecznie dowieźć do atomu i w międzyczasie pomóc odstawić węgiel na boczny tor. Ale rosyjska agresja na Ukrainę wywróciła do góry nogami dotychczasowy stolik energetyczny. I teraz trzeba wszystko układać na nowo. Zgodnie z tymi porządkami gaz już nie jest wcale energetycznym wybawcą. Teraz dla rządu to już tylko kolejne paliwo kopalne, które jeszcze bardziej wciska nas w ramiona Moskwy. Ale warto z tym gazowym uzależnieniem walczyć. Bo jak przekonuje Forum Energii: to jak najbardziej możliwe.

Komisja Europejska chce wyposażyć się w nadzwyczajne uprawnienia. Bruksela mogłaby zmusić kraje członkowskie do cięć w zużyciu gazu jeżeli Rosja zdecydowałaby się na całkowite odcięcie Europy od błękitnego paliwa. Oficjalny komunikat w tej sprawie ma zostać wydany w środę - dowiedziało się „Politico".

Bruksela podejrzewa, że gazowy szantaż Putina na Bułgarii i Polsce wcale się nie zatrzyma. Dlatego Komisja Europejska w nadchodzącym tygodniu ma zaprezentować specjalny plan dotyczący ograniczeń poboru surowca. Think tank Ember wskazuje, że to wcale nie jest aż takie trudne. I pokazuje konkretne przykłady, jak można żyć bez gazu z Rosji.

Bezprawne wstrzymanie dostaw gazu do Polski przez Gazprom może zrobiło pewne wrażenie psychologiczne, ale większej krzywdy nam nie wyrządziło. Jak informuje Gaz-System, czyli polski zarządca sieci gazowej, zapotrzebowanie odbiorców jest realizowane bez zakłóceń, a dostawy gazu z innych źródeł niż rosyjskie pozwoliły nie przerywać tłoczenia go do już mocno napełnionych magazynów.

Dostawy 50 mld metrów sześciennych gazu rocznie co najmniej do 2030 roku zakłada podpisana właśnie umowa Unii Europejskiej ze Stanami Zjednoczonymi. Wspólnota od deklaracji rezygnacji z rosyjskiego gazu szybko przeszła do czynów. Już w tym roku UE zmniejszy import gazu z Rosji aż o dwie trzecie. Niemcy chcą całkowicie zrezygnować z rosyjskiego gazu już w 2024 roku, a Polska jeszcze w bieżącym. Fot. kees torn/Flickr (CC BY-SA 2.0)

Czy Polska może odciąć się od rosyjskiej energii też dzięki łupkom? Zdaniem profesora Stanisława Nagy z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie jeszcze jest za wcześnie, sytuacja w Europie jest zbyt mało stabilna w zakresie możliwości rozwoju rynku gazu w tym rejonie (a także na świecie), żeby podejmować takie decyzje.  Ale to nie jest wykluczone w następnych latach. Sytuacja geopolityczna, jak i energetyczna wszak zmienia się jak w kalejdoskopie.

Rosja mogła przez Nord Stream 2 jeszcze bardziej uzależnić od siebie energetycznie Europę. Ale po tym jak Putin zdecydował się bezpardonowo zaatakować Ukrainę, gospodarcze i energetyczne klocki zdają się układać na nowo. Międzynarodowa Agencja Energii (MAE) ma nawet plan, jak zmniejszyć dominującą w tym względzie pozycję Rosji i ograniczyć jej dostawy gazu.

Rosja może zemścić się na Unii Europejskiej za sankcje i zakręcić kurek z gazem. Polska ze swoimi zapasami ma wytrzymać co najmniej miesiąc, ale Ukraina tylko tydzień. Putin może też zdecydować się na inne rozwiązanie i niektórym państwom będzie surowce energetyczne dostarczał nadal, a niektórym wcale. Pewne jest jedno: nie po to Kreml latami uzależniał Europę, żeby teraz z tym nic nie robić.

W trakcie organizowanego w Moskwie forum energetycznego prezydent Władimir Putin przekonywał, że Rosja zwiększa dostawy gazu o tyle, o ile proszą ją europejscy partnerzy. Nie ma żadnej odmowy, żadnej – bił się w pierś rosyjski przywódca. Ale jak zauważa Javier Blas, korespondent ds. energii w Bloomberg News, Gazprom robi tylko tyle ile do niego należy, nic ponad to. 

Polski rząd wciąż kombinuje jak może, jak tu nie wybudzić się ze snu o Polsce jako mocarstwie węglowym, mając przeciw sobie i ekonomię, i politykę (unijną). Tymczasem Rosja nie obraża się na rzeczywistość i zamiast płakać nad spadającym eksportem gazu i ropy, wymyśla swoją energetykę na nowo. Przyszłość rosyjskiej potęgi energetycznej ma mieć jedno imię: wodór.

PKN Orlen, Energa i Enea podpisały porozumienie dotyczące warunków budowy bloku energetycznego w Ostrołęce opalanego gazem. Jednocześnie Enea zmniejszy swoje zaangażowanie i tym samym stanie się udziałowcem mniejszościowym.