Przedawnienie długu – ile trzeba czekać? Najważniejsze terminy
Wierzyciel nie może dochodzić spłaty długu w nieskończoność. Ogranicza go przedawnienie roszczenia, które następuje po upływie kilku miesięcy lub lat, w zależności od rodzaju zobowiązania. Sprawdź, czym jest przedawnienie roszczeń i z jakimi konsekwencjami się wiąże.
Czym jest przedawnienie roszczenia?
Instytucja przedawnienia wynika wprost z przepisów prawa i dotyczy m.in. roszczeń o charakterze cywilnoprawnym. Po upływie terminu przedawnienia wierzyciel nie może domagać się spłaty zadłużenia. Dłużnik co prawda może dobrowolnie uregulować zobowiązanie, ale nie spoczywa już na nim obowiązek prawny z tego tytułu.
Istnieje pewna grupa roszczeń, które nie ulegają przedawnieniu. Są to:
- roszczenia o zniesienie współwłasności,
- roszczenia właściciela o wydanie nieruchomości,
- roszczenia właściciela o wydanie rzeczy wpisanej do krajowego rejestru utraconych dóbr kultury,
- roszczenia właściciela o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń własności nieruchomości.
Po jakim czasie roszczenia ulegają przedawnieniu?
Roszczenia co do zasady przedawniają się po upływie 6 lat, a jeśli są związane z prowadzeniem działalności gospodarczej – po upływie 3 lat. Ten sam termin obowiązuje w odniesieniu roszczeń wynikających z umowy najmu i innych świadczeń okresowych.
W odniesieniu do terminów ogólnych ustawodawca wprowadził wiele wyjątków. I tak po 6 miesiącach przedawniają się roszczenia:
- pożyczkobiorcy o wydanie przedmiotu pożyczki,
- sprzedawcy o naprawienie szkody w związku z wadliwością rzeczy sprzedanej,
- przysługujące przewoźnikowi wobec innych przewoźników biorących udział w transporcie przesyłki.
Po roku przedawnieniu ulegają roszczenia:
- z umowy przewozu osób i rzeczy,
- z umowy spedycji,
- użyczającego o naprawienie szkody za uszkodzenie lub pogorszenie rzeczy,
- z umowy przedwstępnej,
- o usunięcie wady lub wymianę rzeczy sprzedanej na wolną od wad,
- odbiorcy przeciw przekazanemu, wynikające z przejęcia przekazu.
Po 2 latach przedawniają się roszczenia:
- z tytułu sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy,
- rzemieślników z tytułu sprzedaży,
- z umowy o dzieło,
- ze stosunku rachunku bankowego,
- powstałe w zakresie działalności przedsiębiorstw hotelowych lub gastronomicznych, które przysługują wobec osób korzystających z ich usług,
- o wynagrodzenia z tytułu spełnionych czynności i o zwrot poniesionych wydatków,
- prowadzących gospodarstwa rolne z tytułu sprzedaży płodów rolnych i leśnych.
Po 3 latach przedawnieniu ulegają roszczenia:
- z umowy ubezpieczenia,
- o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym.
Po 5 latach przedawniają się następujące roszczenia:
- z tytułu zapisu,
- uprawnionego z tytułu zachowku,
- spadkobierców o zmniejszenie zapisów zwykłych i poleceń,
- przeciwko osobie obowiązanej do uzupełnienia zachowku z tytułu otrzymanego od spadkodawcy zapisu windykacyjnego lub darowizny.
Jak liczyć termin przedawnienia?
Jeśli termin przedawnienia wynosi mniej niż 2 lata, liczymy go co do dnia. Na przykład, jeśli roszczenie stało się wymagane 5 lipca 2020 roku, a jego termin przedawnienia wynosi rok, wierzyciel nie może domagać się spłaty po 5 lipca 2021 roku.
W przypadku roszczeń z terminem przedawnienia co najmniej dwuletnim, koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego. Jeśli więc mamy do czynienia z roszczeniem, które stało się wymagane 5 lipca 2020 roku, a jego termin przedawnienia wynosi 3 lata, wierzyciel może domagać się spłaty do 31 grudnia 2023 roku.
Termin przedawnienia nie może ulec wydłużeniu ani skróceniu, jednak w pewnych przypadkach jego bieg może zostać zawieszony lub przerwany. Po upływie okresu zawieszenia termin przedawnienia zaczyna biec na nowo, co niektórzy błędnie określają jako wydłużenie. Natomiast po okresie przerwania bieg przedawnienia liczymy od momentu, w którym nastąpiło przerwanie.
Terminu przedawnienia muszą pilnować zwłaszcza wierzyciele, którzy po jego upływie nie mogą stosować środków prawnych celem odzyskania należności.
