Urzędnicy powiedzą, ile mają kosztować jabłka. Kto się nie dostosuje, dostanie potężną karę

Tytułowe jabłka są oczywiście tylko przykładem. Lista produktów objętych czujnym nadzorem urzędników będzie ograniczona i określana wraz z cenami referencyjnymi. Pewne jest jednak jedno – w walce o stworzenie równowagi w relacjach rolnik-odbiorca, resort poszedł w bardzo ryzykowne rozwiązania.

Prezes UOKiK Marek Niechciał poinformował, że zakup produktów poniżej stawki referencyjnej będzie zagrożony karą do 3 proc. obrotów. Przekładając to na liczby – dla przedsiębiorstwa, które w Polsce osiąga obrót 18 mld zł rocznie (jak np. Lidl), oznacza to ponad 540 mln zł kary.

Chodzi o to, by duże przedsiębiorstwa nie nadużywały swojej pozycji i korzystając z nadmiaru towaru na rynku i nie próbowały ciąć cen do poziomu, na którym produkcja staje się dla rolników nieopłacalna.

Na razie rolnicy zmagają się z dokładnie odwrotnym problemem. Nękająca Polskę susza powoduje, że część z nich może mieć problem z wywiązaniem się z umów na dostawy. Pojawiające się już komentarze wskazują, że po wejściu ustawy w życie może nas czekać niemała awantura.

Z drugiej strony resort tłumaczy, że projekt przyjęty przez Radę Ministrów jest pierwszą, po 1989 r., próbą „ucywilizowania handlu i wyeliminowania złodziei żerujących na pracy rolników”.

O tym, że problem istnieje, mogliśmy się przekonać na przełomie 2018 i 2019 r., gdy UOKiK zbadał ceny wybranych produktów w największych sklepach w kraju. Okazało się, że w najgorszym przypadku sadownik zarobił tylko 14 proc. końcowej ceny.

Prezes Niechciał komentował, że skargi rolników się potwierdzają. Część z nich zarabia na owocach i warzywach nieproporcjonalnie mały w stosunku do ceny, za którą nabywca kupuje towar w sklepie.

Jednocześnie UOKiK postanowił podjąć konkretne działania, grożąc palcem firmie Real – jednemu z największych odbiorców owoców i mrożonek na rynku. Urząd wszczął postępowanie na wskutek, którego Real zobowiązał się do skrócenia terminów płatności (największe opóźnienia sięgały 170 dni) i spłacenia zaległości z odsetkami.

Spółka obiecała też skrócenie terminów płatności z pół roku do 30 dni dla rolników ryczałtowych i 60 dla podmiotów prowadzących działalność gospodarczą.

Działania resortu rolnictwa i UOKiK to pokłosie dyrektywy unijnej w sprawie nieuczciwych praktyk handlowych.

Czego możemy się spodziewać? Dyrektywa mówi o liście czarnych praktyk. Znajduje się na niej np. grożenie działaniami odwetowymi i żądanie płatności niezwiązanych ze sprzedażą (czyli m.in. słynne opłaty półkowe). Unijne przepisy musimy wdrożyć do swojego prawodawstwa najpóźniej do 1 maja 2021 roku.