Niemcy w kryzysie. Polskie hity eksportowe zagrożone?
Motoryzacja, branża rolno-spożywcza oraz przemysł metalowy to od lat koła napędowe polskiego eksportu. Przeszło 5 proc. firm z tych sektorów ma problemy z terminowym regulowaniem zobowiązań. Zaległości opiewają na 3,2 mld zł, największe problemy z rosnącym zadłużeniem mają producenci żywności. Czy pogłębiające się problemy niemieckiej gospodarki zaszkodzą naszym firmom? Okazuje się, że to wręcz okazja dla nich.
Eksport cały czas pozostaje kołem zamachowym polskiej gospodarki. W światowym rankingu eksporterów nasz kraj zajmuje 22. miejsce na świecie i mocno goni czołówkę – wynika z ostatniego raportu Światowej Organizacji Handlu „Trade Profiles 2022”. Dane ujęte w publikacji WTO dotyczą 2021 r., ale najnowsze dane potwierdzają ten trend. Główny analityk Grupy BIG prof. Waldemar Rogowski wskazuje, że polski eksport w pierwszej połowie 2023 r. wyniósł 176,4 mld euro i w porównaniu z ubiegłym rokiem zwiększył się o 4,9 proc. Zmniejszył się natomiast import – o 4,3 proc., do 169,8 mld euro.
W konsekwencji nasze saldo wymiany handlowej po sześciu miesiącach roku było dodatnie i wyniosło 6,6 mld euro, podczas gdy rok wcześniej było na minusie 9,3 mld euro. Stało się tak – pomimo umocnienia złotego w relacji do USD i euro w porównaniu z 2022 r., a to akurat eksportowi nie sprzyja. Eksportowane towary są bowiem wówczas mniej konkurencyjne cenowo. Tym bardziej cieszy nadwyżka netto – tłumaczy ekspert.
Polskie firmy mogą wykorzystać słabość Niemiec
Głównymi rynkami zbytu dla polskich firm są kraje Unii Europejskiej. Trafia tam 75 proc. polskiego eksportu, z czego najwięcej kupują od nas Niemcy. Waldemar Rogowski wylicza, że największą część naszego eksportu stanowi sprzedaż polskich towarów i wyrobów na rynki krajów rozwiniętych (+3,4 proc., 153,1 mld euro). Eksport do krajów rozwijających się wyniósł jedynie 14,7 mld euro.
O perspektywach polskiego eksportu oprócz kursu walutowego decyduje również koniunktura gospodarcza u naszych partnerów handlowych. A ona ostatnio nie jest najlepsza szczególnie u naszego głównego partnera gospodarczego, czyli Niemiec. PMI dla przemysłu Niemiec we wrześniu wyniósł 39,8, co jest wynikiem nieco wyższym niż przed miesiącem, kiedy to wskaźnik wyniósł 39,1, ale nadal jest dużo poniżej 50 pkt.– zauważa główny analityk Grupy BIK.
Sprzedaż do Niemiec stanowiła w pierwszej połowie 2023 r. 28 proc. całkowitej wartości naszego eksportu – wynika z danych Głównego Urzędu Statystycznego. Ekonomiści spodziewają się, że w tym roku niemiecka gospodarka skurczy się o 0,6 proc., ale dla polskich eksporterów może to być okazja do wykorzystania.
Przewaga w postaci niższych kosztów produkcji i pracy oraz korzystnego kursu walut prawdopodobnie pozytywnie wpłynie na dalszy wzrost sprzedaży do naszego zachodniego sąsiada – oczekuje BIG InfoMonitor.
Coraz lepiej radzimy sobie w handlu z Czechami, gdzie sprzedaż od początku roku rośnie o ponad 30 proc. Wartość eksportu do Francji wyniosła niemal tyle samo co do sąsiada z południa. W sumie od stycznia do lipca 2023 roku jedynie do tych trzech krajów sprzedaliśmy towar za 373,1 mld zł.
Motoryzacja królową polskiego eksportu
Największym polskim hitem eksportowym są produkty dla branży motoryzacyjnej z bateriami do samochodów elektrycznych na czele. BIG InfoMonitor zauważa, że znaczenie tego sektora dla polskiej gospodarki cały czas rośnie i mimo zawirowań kolejni inwestorzy decydują się budować fabryki w Polsce.
Według danych BIG InfoMonitor zaległe zadłużenie przedsiębiorstw posługujących się PKD z grupy 29 – Produkcja pojazdów samochodowych, przyczep i naczep, z wyłączeniem motocykli spadło w stosunku do zeszłego roku o 14 proc. i na koniec sierpnia 2023 wynosiło 64,4 mln zł.
Więcej wiadomości dotyczących branży motoryzacyjnej w Polsce
Przeterminowane zadłużenie zmniejszyły zarówno zakłady produkujące komponenty dla branży – o 10,5 proc., jak i fabryki samochodów dostawczych – o 72,1 proc. oraz autobusów – o 7,3 proc. Wzrosło za to zadłużenie producentów samochodów osobowych – o 18,9 proc.
Papierosy i drób wciąż w cenie
W zależności od opracowania eksport produktów rolno-spożywczych zajmuje drugie lub trzecie miejsce w rankingu polskich towarów sprzedawanych za granicę.
Bez wątpienia starania rolników i producentów żywności, którzy inwestują - z jednej strony w nowoczesne techniki produkcji, a z drugiej w promocję swoich wyrobów za granicą, przynoszą skutki – zauważa BIG InfoMonitor.
W pierwszym półroczu 2023 roku wartość eksportu produktów rolno-spożywczych wzrosła o 16 proc. rok do roku do 25,6 mld euro. Do najczęściej eksportowanych towarów należą wyroby tytoniowe, mięso, zwłaszcza drób, ziarna zbóż wraz wyrobami piekarniczymi, mleko i nabiał oraz karma dla zwierząt.
Polska jest też jednym z największych eksporterów słodyczy czekoladowych. Zgodnie z danymi Eurostat nasz udział w europejskim rynku wynosi w tym przypadku 7,1 proc., a wyprzedzają nas tylko Niemcy i Holandia.
Z danych BIG InfoMonitor wynika, że mimo wyraźnego wzrostu przeterminowanego zadłużenia z 1,97 mld zł do 2,1 mld zł, produkcja spożywcza to wciąż atrakcyjny biznes.
Eksportowa waga ciężka
Trzecią branżą, którą omawia InfoMonitor, jest produkcja metali i wyrobów metalowych.
Jest to bardzo zróżnicowana i duża branża, która rozrasta się z roku na rok. O ile w sierpniu 2022 r. zarejestrowanych było 104 340 przedsiębiorstw produkujących wyroby metalowe, o tyle rok później liczba ta zbliżyła się już do 110 tys. – wskazują autorzy opracowania.
I wyliczają: polskie przedsiębiorstwa produkują i eksportują najczęściej wyroby stalowe, w tym blachy, rury, pręty, konstrukcje itp. W ostatnich latach polski przemysł stalowy stracił konkurencyjność. W wyniku kryzysu ucierpiała produkcja, gwałtownie skoczyły ceny surowca po wzrosły ceny energii.
W ostatnich kilku miesiącach zaobserwowano ustabilizowanie sytuacji na rynku, ale w rejestrze długów BIG InfoMonitor wyraźnie widać echo kryzysu. Przeterminowane zaległości branży wzrosły rok do roku o 26 proc. i przekroczyły już 1,04 mld zł – wynika z danych Grupy BIK.
Polski eksport na fali
Meble, niegdysiejszy absolutny polski hit eksportowy, wciąż utrzymuje się w wysoko w rankingu, ale sprzedaż z roku na rok spada. Przekłada się to wzrost niewypłacalności producentów mebli. W rejestrze BIG InfoMonitor i bazie BIK zaległe zobowiązania tej branży wzrosły w stosunku w ciągu roku o 4 proc. do 273 mln zł.
Polski eksport wspiera nasilony od początku pandemii trend skracania łańcuchów dostaw oraz produkcji, magazynowania komponentów i produktów gotowych w bliskiej odległości – zauważa dr hab. Waldemar Rogowski.
Ekspert przypomina, że ważnym czynnikiem wpływającym na pozycję eksporterów na rynkach zagranicznych jest kurs złotego. Ekspert zauważa, że w tej chwili mamy do czynienia z uspokojeniem nastrojów i powrotem do zmian zgodnych z tendencją panującą na rynkach bazowych, czyli umacniania się walut potęg ekonomicznych w relacji do walut krajów rozwijających się.
Taki scenariusz bez wątpienia sprzyja eksporterom, którzy są gotowi na poprawę koniunktury. Wielu z nich z pewnością wykorzysta sytuację złotego i w kolejnych miesiącach będzie optymistycznie patrzeć na możliwości eksportowe – oczekuje prof. Waldemar Rogowski.
