Jajeczny kryzys w USA narasta. Donald Trump pogorszył sytuację

Rosnące ceny, puste półki sklepowe, niekończące się kolejki do kas, a do tego narastające problemy piekarni i innych firm z branży spożywczej. Tak wygląda aktualna sytuacja w Stanach Zjednoczonych, które dotknął ostry kryzys na rynku jaj. Źródłem problemu jest ptasia grypa, ale nieprzemyślane decyzje władz dodatkowo pogarszają sytuację.

Epidemia ptasiej grypy H5N1 sprawiła, że podjęto decyzję o masowym wybiciu kur, by powstrzymać jej rozprzestrzenianie się. Od 2022 roku wirus zabił lub wymusił zabicie ponad 150 milionów ptaków. Przepisy mówią, że po wykryciu zakażenia całe populacja kur w danym gospodarstwie musi zostać zlikwidowana.

Takie działania były konieczne, ale wywołały ostry niedobór jaj na rynku, co wywindowało ich ceny. W styczniu hurtowe ceny świeżych jaj były prawie trzy razy wyższe niż rok wcześniej, a średnia cena detaliczna za dwanaście jaj dobiła do 5 dol. Obecnie ceny często oscylują wokół 10 dol. To najgorszy kryzys od 1992 roku.

Kryzys jajeczny szczególnie mocno uderza w piekarnie, które są uzależnione od jaj jako kluczowego składnika. Właściciele lokali zmuszeni są do podnoszenia cen swoich produktów, ale niektóre firmy próbują szukać alternatywnych rozwiązań, takich jak preparaty na soi, co jednak ma przełożenie na jakość wypieków.

Więcej o zakupach przeczytacie w tych tekstach:

Rolnicy także mają problem, bo walka z ptasią grypą nie przynosi efektów pomimo olbrzymich poświęceń. Media donoszą, że nawet przy używaniu laserów odstraszających dzikie ptaki wirus rozprzestrzenia się dynamicznie. Co gorsza, odbudowa stad kur i przywrócenie pełnej produkcji jaj zajmuje wiele miesięcy. Nowe kury zaczynają znosić jaja dopiero po 19–20 tygodniach, a pełna odbudowa gospodarstwa może potrwać ponad rok.

Trudno uciec tu od kontekstu politycznego. Jeszcze przed objęciem władzy Donald Trump wielokrotnie obiecywał natychmiastowe obniżenie cen żywności, w tym jaj. Podczas kampanii wyborczej zapowiedział, że kiedy wygra, „pierwszego dnia obniży ceny”. Oczywiście nic takiego nie nastąpiło, a ceny od jego zaprzysiężenia tylko wzrosły. Niespełnione, nierealistyczne obietnice to jednak nie wszystko.

Po objęciu prezydentury 20 stycznia 2025 roku Trump podjął wiele działań mających wpłynąć na rynek jaj. W pierwszym dniu swojego urzędowania podpisał rozporządzenie wykonawcze nakazujące federalnym departamentom podejmowanie działań na rzecz obniżenia kosztów poprzez deregulację. Jednak dokument ten był bardzo ogólny i nie zawierał konkretnych kroków dotyczących bezpośredniego wsparcia rynku jaj.

Na początku lutego jego administracja dokonała masowych zwolnień w Departamencie Rolnictwa, a na bruk wyrzucono urzędników odpowiedzialnych za walkę z ptasią grypą. Gdy nowa władza zorientowała się, że było to nierozsądne, poproszono ich o powrót do pracy. Pojawiają się zapowiedzi programu szczepień przeciwko ptasiej grypie, ale na razie nie zapadły decyzje, które mogłyby szybko poprawić sytuację na rynku.