Fikcyjne B2B? PIP szybko zrobi porządek
Ukryte zatrudnienie, czyli zastępowanie umowy o pracę umową zlecenie lub B2B, od 2026 roku znajdzie się na celowniku PIP. Sprawdź, jakie kary grożą, jeśli zostanie ono wykryte podczas kontroli.
Nowe uprawnienie PIP od 2026 roku
W 2026 roku Państwowa Inspekcja Pracy zyska nowe narzędzie, na którym mają zyskać osoby będące w tzw. ukrytym zatrudnieniu. Inspektor będzie mógł wydać decyzję administracyjną, na podstawie której umowa B2B lub zlecenie zostaną automatycznie przekształcone w etat. Dotychczas o takim rozwiązaniu decydował sąd, natomiast teraz droga do legalnego zatrudnienia ma być znacznie krótsza. Dla przedsiębiorców nowe uprawnienie PIP to ogromne wyzwanie, zwłaszcza jeśli podpisana przez nich umowa zlecenie bądź o współpracę rzeczywiście nosi znamiona etatu.
Co grozi za fikcyjne B2B?
Jeśli inspektor stwierdzi, że B2B to w rzeczywistości ukryty etat, umowa zostanie przekształcona w umowę o pracę natychmiast. Oznacza to, że firmie przyjdzie zapłacić za pracownika składki ZUS i podatki. Ponadto nabędzie on uprawnienia wynikające z Kodeksu pracy, takie jak chociażby prawo do urlopu wypoczynkowego. To jednak nie wszystko. B2B, które w rzeczywistości okazało się etatem, nigdy nie powinno być rozliczane w formie działalności. A to oznacza konieczność wystawienia PIT-11 za poprzednie lata, korektę deklaracji podatkowej w zakresie podatku dochodowego, a nawet VAT. Ponadto firma może zostać obciążona składkami ZUS do pięciu lat wstecz, a więc będzie musiała odprowadzić należność na takich zasadach, jak gdyby kontraktor był pracownikiem.
Fikcyjne B2B to także straty wizerunkowe. Choć w niektórych branżach zastępowanie takimi umowa umów o pracę jest na porządku dziennym, to jednak źle odbija się na reputacji firmy.
Więcej informacji dla pracowników znajdziesz na Bizblog.pl:
Co może zrobić firma, aby ograniczyć ryzyko wydania niekorzystnej decyzji przez inspektora PIP?
Aby zminimalizować ryzyko i nie zostać posądzonym o nadużycie B2B, już dziś warto:
- przeprowadzić audyt wszystkich istniejących umów B2B oraz umów cywilnoprawnych, aby ocenić, które z nich faktycznie mogą być zakwestionowane,
- dokumentować rzeczywisty charakter współpracy, w tym np. gwarantować niezależność kontrahenta: możliwość współpracy z innymi podmiotami, swobodne zarządzanie czasem/pracą, brak podporządkowania,
- skonsultować się z prawnikiem specjalizującym się w prawie zatrudnienia, zwłaszcza w firmach, gdzie dużo jest B2B, outsourcingu, pracy zdalnej,
- zmienić model współpracy, jeśli umowa B2B rzeczywiście nosi znamiona etatu.
Czasami korzystniej przejść na umowę o pracę jeszcze przed wprowadzeniem zmian, zwłaszcza jeśli istnieje duże ryzyko, że PIP i tak wyłapie fikcyjne B2B. W pozostałych przypadkach konieczne mogą okazać się zmiany w umowach, a więc wprowadzenie zapisów odwrotnych do tych, które znajdują się w typowych umowach o pracę.
Kiedy PIP może podważyć umowę B2B?
Zgodnie z nowymi uprawnieniami PIP, inspektor może podważyć umowę B2B, jeśli w praktyce jest ona etatem. Wskazują na to:
- realizacja obowiązków według wskazań pracodawcy – zwłaszcza w godzinach i miejscu ustalonym przez niego,
- podporządkowanie – w tym posiadanie nad sobą kierownictwa czy nawet obowiązek raportowania,
- brak ryzyka gospodarczego – każdy przedsiębiorca ponosi ryzyko prowadzenia działalności, dlatego jeśli kontrator jest go pozbawiony, może zostać uznany za pracownika.
Ponadto inspektor PIP może sprawdzić, czy potencjalny „pracownik” posiada inne źródła dochodu, czy też realizuje pracę na rzecz jednego podmiotu. Nie jest to oczywiście jedyny argument, na jaki można się powołać, ale sam w sobie nasuwa pewne kolejne sugestie. Podczas kontroli inspektor z pewnością będzie chciał przyjrzeć się dokumentacji, a więc m.in. fakturom, rozliczeniom czy zakresowi obowiązków. Co ważne kontrola może odbywać się także zdalnie, np. przez wideokonferencje, co ułatwia PIP weryfikację firm z rozproszonymi strukturami lub zleceniami zdalnymi. Warto więc mieć świadomość, że sam fakt współpracy na odległość nie chroni przed ewentualnym domniemaniem etatu i podważeniem B2B.
