gaz z rosji

Uniezależnianie się Polski od rosyjskiego gazu idzie pełną parą. Baltic Pipe ma pełną przepustowość osiągnąć na początku przyszłego roku. Ale to nie jedyny sposób na uwolnienie się od rosyjskiego surowca. Właśnie uruchomiono polsko-litewski gazociąg GIPL.

Think tank Forum Energii ma ambitny plan. Jego realizacja raptem w pięć lat miałaby wyzwolić polskie gospodarstwa domowe od rosyjskiego gazu i węgla. To powinno odbić się na kondycji naszego środowiska, ale przede wszystkim na naszej kieszeni. Bo w trwającej wojnie energetycznej cena jest jedną z najniebezpieczniejszych broni.

Od blisko miesiąca obowiązuje dekret Putina, zgodnie z którym tzw. nieprzyjazne kraje miały płacić za rosyjski gaz w rublach. Taki jest pomysł na z jednej strony ratowanie rosyjskiej waluty, a z drugiej wbiciu kolejnej szpili w państwa Zachodu. Zgodnie z nim trzeba korzystać z systemu płatności Gazprombanku, płacąc w euro czy dolarach, które bank następni zamieni na ruble.

Być może wydaje się, że Putin decydując się na gazową wojnę i zakręcając kurek Gazpromu już drugi raz strzela sobie w kolano. Tylko, że gra wcale nie toczy się o płatności w rublach, których brak miał koniec końców poirytować Moskwę. Stawka jest o wiele poważniejsza. Rzecz w unijnych sankcjach naftowych, jakie mogą być nałożone na Rosję.

Od początku rosyjskiej agresji an Ukrainę Unia Europejska zapłaciła za rosyjską energię już 35 mld euro. Wciąż nie jest pewne, czy za embargiem na rosyjski węgiel pójdą podobne sankcje też na ropę i gaz. Włosi z kolei proponują wprowadzić limit cen na gaz z Rosji.

Niemcy uzależniały się od rosyjskiej energii systematycznie od wielu lat. I teraz, kiedy coraz bardziej rośnie presja, żeby z tym uzależnieniem od Rosji wreszcie raz na zawsze skończyć, rząd Olafa Schulza ma nie lada kłopot. Bo wychodzi na to, że ta sztuka nie uda się bez przynajmniej częściowego skurczenia gospodarki.

Komisja Europejska nie chce węgla z Rosji. Nad ropą jeszcze się zastanawia, a na temat rosyjskiego gazu – po prostu milczy. Chociaż nikt już nie ma cienia wątpliwości, że właśnie import surowców energetycznych daje Putinowi pieniądze, którymi karmi swoją maszynę wojenną. Ale to wcale nie znaczy, że Bruksela jest skazana na Moskwę. Niemcy i Włochy już pokazują, że przecież gaz można kupować też z innych kierunków.

Coraz wyraźniej widać, że z kryzysu energetycznego Europa chce wychodzić na dwa sposoby. Jeden obóz, w którym jest Polska, chce odłożyć zakładaną dekarbonizację na dalszy plan. Druga grupa państw nie chce słyszeć o węglu bez względu na kierunek, z którego miałby pochodzić i oczekują, że UE szybko przyjmie i zacznie realizować pakiet Fit for 55.

Nie mylmy jednak społeczeństwa niemieckiego z niemieckim rządem - ten nadal pozostaje największym hamulcowym Europy w odważniejszych działaniach przeciw Rosji i w dodatku nie słucha swoich obywateli. Dowód? Niemcy chcieliby też przedłużenia działania swoich elektrowni jądrowych. A rząd? Zamykamy zgodnie z planem. A potem ten sam rząd: ojojoj, nie możemy nakładać embarga na surowce z Rosji, bo nam skóra zimą zmarznie.

USA wcale nie musi uratować nas przed gazowym kryzysem, choć w obietnice Joe Bidena, kiedy był z wizytą w Europie, wszyscy chcieli uwierzyć. Tylko jest jeden problem: Biden nie powiedział, skąd ma zamiar wziąć gaz, który nam obiecał. To „bufonada” i „magiczne myślenie”.

Wystarczył miesiąc z okładem od rozpoczęcia rosyjskiej agresji w Ukrainie, a już widać, jak na dłoni, że nawet w UE nie ma jednolitej oceny zachowania Putina. Tak przynajmniej wynika ze spotkania unijnych przywódców, którzy ustalali kolejne sankcje, jakie mają być nałożone na Moskwę. Ale już nie wszystkie kraje chcą, żeby były jak najbardziej drastyczne. Przedstawione w ciągu kilku dni mają też omijać szerokim łukiem sektor energetyczny.

Eksperci nie mają dobrych wieści dla polskich górników. Think-tank Ember wszystko dokładnie policzył i wyszło mu, że od rosyjskiego gazu Europa nie odejdzie dzięki węglowi. W tym celu wystarczy jedynie przyspieszyć pakiet regulacji „Fit for 55”. Rozwiązania ekologiczne tutaj też mają wyprzedzać paliwa kopalne o kilka długości.

Nie wiem, jak wygląda sytuacja na Wschodzie, kiedy to czytacie, ale gdy to pisze, wokół pełno jest sygnałów o tym, że negocjatorzy Ukrainy i Rosji są bliżej porozumienia niż kiedykolwiek, a rynki finansowe zachowują się tak, jakby już zaczęły dyskontować po prostu koniec wojny. Z drugiej strony specjaliści od polityki i wojskowości przestrzegają przed nadmiernym optymizmem, twierdząc, że do końca wojny wciąż bardzo daleko.

Specjalny podatek, częściowe zamrożenie płatności za energię, regulowane ceny i przekazywanie należności za ropę i gaz Ukrainie – to tylko niektóre z opcji, jakie mają ukrócić wojenne zapędy Kremla.

Premier Mateusz Morawiecki postanowił, że Polska zacznie udawać pannę, która uparcie nie poddawała się wschodnim zalotom i do tego samego namawiała od lat swoich zachodnich kolegów, którzy jednak ciagle patrzyli w kierunku Moskwy. Panna tupnęła nogą, ale się nie obraziła. Teraz jeszcze bardziej wzywa całą Unię Europejską, żeby tak jak ona odwróciła się plecami do rosyjskiej energii i postawiła też na niezależność energetyczną. I tylko gromki śmiech obserwatorów nieco burzy ten przekaz.

Chociaż w Europie słychać coraz głośniej głosy, że rosyjska agresja na Ukrainie powinna być pretekstem do jeszcze większego zaangażowania w odnawialne źródła energii, żeby w ten sposób pokrzyżować plany Putina, to Polska idzie jednak w innym kierunku. Z nowych założeń Polityki Energetycznej Polski do 2040 r. wynika, że też chcemy uniezależniać się energetycznie od Rosji. Ale nie będziemy stawiać na OZE, a nie licząc się z kosztami, na węgiel.

Odcinać się od rosyjskiej ropy i gazu, czy się nie odcinać – to jest kwestia, która budzi ostre spory i ogromne kontrowersje w całej Europie praktycznie od samego początku wojny. Najgłośniej żąda tego od Unii Ukraina, na zdeterminowanych zwolenników tego pomysłu wyglądają też państwa bałtyckie i Polska. Z drugiej strony przeciwko są Węgrzy, Holandia i Niemcy, którzy czasami w związku z tym są traktowani w tej debacie jak państwo prawie tak samo wrogie, jak Rosja.

Coraz większy nacisk jest na to, żeby w dobie rosyjskiej agresji na Ukrainę, polski miks energetyczny opierać głównie na rodzimym węglu. I nie tylko rząd idzie w tym kierunku. Teraz Izba Gospodarcza Sprzedawców Polskiego Węgla nakazuje samorządom lokalnym zmianę ich uchwał antysmogowych. W UE zaś zwolenników, żeby z tego powodu wyhamować też pakiet „Fit for 55” jest coraz mniej.

Putin liczył, że nakaże Zachodowi rozliczenia w rublach, a ten podkuli ogon i posłusznie zastosuje się jego widzimisię. Rosyjski satrapa liczył, że w ten sposób uratuje rubla i narobi kłopotu krajom wspierającym Ukrainę. Jednak wszystko wskazuje na to, że jego pomysł, by za gaz i ropę nieprzyjazne Rosji kraje płaciły w rublach, a nie dolarach, zakończy się efektowną klapą.

Rosyjska energia coraz bardziej na cenzurowanym. Ważą się właśnie losy unijnego embarga (sprzeciwiają się głównie Niemcy i Węgry). A Fundacja Instrat podpowiada, co zrobić, żeby polskie gospodarstwa domowe z jednej strony zmniejszyły zużycie gazu i węgla z Rosji, a z drugiej nie straciły na tym finansowo, a może nawet zyskały.