Chorzy na astmę mają dość. Pozywają Polskę za smog
To trzeba przyznać bardzo uczciwie: Polska, niezależnie od tego, kto akurat jest przy władzy, tylko udaje walkę ze smogiem, a tak naprawdę nic nie robi, żebyśmy wreszcie zaczęli oddychać czystszym powietrzem. Politycy sięgają po taką narrację jedynie przed wyborami, żeby zdobyć poklask wyborców. Ale potem o smogu po prostu zapominają, bo tak wygodniej. Ale nie dla wielu z nas, w tym chorych na astmę, którzy właśnie postanowili wziąć sprawy we własne ręce.
Smog wcale nie jest problem wybranej grupy Polaków, tylko nas wszystkich. Bo wszyscy oddychamy równie brudnym powietrzem. Nie ma już znaczenia, czy mieszkamy na węglowym południu, w środkowej części kraju, czy nad morzem. Tak, czy inaczej nas dusi. Np. w Sierakowie (województwo wielkopolskie), jak donosi SMOG N.E.W.S. na platformie X, 26 listopada normy dla pyłów zawieszonych PM2.5 przekroczone były o 1809 proc. (272 µg/m sześc.), a te dla pyłów PM10 o 740 proc. Tego samego dnia w Hajnówce (województwo podlaskie) dla norm PM2.5 wynik wynosił 1298 proc. (195 µg/m sześc.), a dla pyłów PM10 - 538 proc. (242 µg/m sześc.). I jeszcze jeden przykład z tego samego dnia: w miejscowości Szadek (województwo łódzkie) normy dla PM2.5 przekroczone były o 1496 proc. (225 µg/m sześc.), a te dla PM10 - o 575 proc. (259 µg/m sześc.).
Skarb Państwa pozwany za smog
Fundacja ClientEarth Prawnicy dla Ziemi, w imieniu dwóch chorych na astmę, pozywa Skarb Państwa za brak skutecznej walki ze smogiem. 55-letni pan Andrzej z Rybnika oraz 5-letni chłopiec spod Torunia (którego reprezentuje mama - pani Urszula) wkraczają na drogę sądową przeciwko Skarbowi Państwa za wieloletnie zaniechania w walce ze smogiem, których efektem jest pogarszający się stan ich zdrowia. Obaj cierpią na astmę i inne choroby układu oddechowego. Domagają się zadośćuczynienia za utratę zdrowia oraz odszkodowania za koszty leczenia: 200 tys. zł na rzecz pana Andrzeja oraz 100 tys. zł na rzecz 5-letniego chłopca.
Każda zimna pora roku oznacza zaostrzenie choroby – bez inhalatora i leków nie jestem w stanie normalnie funkcjonować. Zdarzało się, że nie mogłem wyjść z domu, bo powietrze, którym oddychałem, przypominało truciznę. Smog to codzienność, która niszczy zdrowie nas wszystkich, a obecne działania są niewystarczające - twierdzi pan Andrzej.
Więcej o smogu przeczytasz na Spider’s Web:
Matka 5-letniego chłopca przekonuje z kolei, że jej syn każdego dnia zmaga się z chorobą, która odbiera mu dzieciństwo. Nawet zwykłe wyjście na dwór może zaostrzyć dolegliwości dziecka, więc rodzina często stara się unikać przebywania na zewnątrz w sezonie grzewczym.
Czyste i bezpieczne powietrze to nie luksus, to potrzeba, bez której normalne życie dla niego staje się niemożliwe. Przecież mój syn ma prawo do normalnego życia – do zabawy i beztroski, jak każdy 5-latek. Jeśli państwo skutecznie i szybciej pomogłoby ludziom wymienić źródła ciepła i ocieplić domy, mniej rodzin musiałoby przechodzić przez to, co my - uważa pani Urszula.
Przedstawiciele Fundacja ClientEarth powołują się przy tej okazji na dane opracowane przez amerykański ośrodek badawczy na Uniwersytecie w Chicago i twierdzą, że gdyby jakość powietrza w Toruniu spełniała zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), mieszkańcy miasta zyskaliby średnio 10 dodatkowych miesięcy życia. W przypadku Rybnika dane wskazują, że smog zabiera mieszkańcom miasta prawie 2 lata.
Astma u dzieci bardzo lubi brudne powietrze
WHO i Europejskie Towarzystwo Oddechowe nie mają żadnych wątpliwości: zanieczyszczenie powietrza, szczególnie szkodliwe pyły, w tym PM2.5 oraz dwutlenek azotu jest jednym z głównych czynników zaostrzających przebieg astmy. Nawet jedna trzecia przypadków astmy dziecięcej jest wynikiem oddziaływania smogu.
Smog to nie tylko kwestia chorób płuc – może prowadzić do uszkodzenia praktycznie wszystkich narządów. Toksyczne cząsteczki przedostają się do krwiobiegu, wpływając na serce, mózg, wątrobę, a także układ nerwowy i hormonalny. U dzieci może zahamować rozwój płuc, a u dorosłych powodować zawały, udary, a nawet nowotwory. Nie możemy dłużej ignorować tego, jak niszczący wpływ ma smog na nasze organizmy – musimy działać - przekonuje dr hab. n. med. Tadeusz M. Zielonka, profesor z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.
Do tego dochodzą jeszcze zwykłe koszta. Wg raportu Deloitte z 2019 r. smog kosztuje Polskę aż 111 mld zł rocznie.
Politycy zasłaniają się programem Czyste Powietrze
Rządzący - i barwy polityczne nie mają tutaj żadnego znaczenia, to przypadłość całej naszej klasy politycznej - ubóstwiają zasłaniać się programem Czyste Powietrze, uruchomionym we wrześniu 2018 r. Pal licho, że działa na pół gwizdka, bywa, że jest wykorzystywany przez oszustów i są też kłopoty z jego finansowaniem. Grunt, że na razie tak po prawdzie niewiele zmienia. Mija już od jego startu ponad 6 lat, a smog dalej dusi całą Polskę. Czyste Powietrze”miało pochłonąć 103 mld zł w 10 lat, a do tej pory wydatkowano raptem lekko ponad 13,5 mld zł. A przecież nie od dziś wiadomo, że ten system dopłat nie działa, jak należy.
Jak wskazał jednak NIK w 2022 r., realizacja programu postępowała zbyt wolno - przypomina Agnieszka Warso-Buchanan, radczyni prawna i członkini zarządu Fundacji ClientEarth Prawnicy dla Ziemi.
